ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ, ΛΕΜΕ ΤΩΡΑ!

Ιούν 15, 2025 Κινηματογράφος 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ

COEXISTANCE, MY ASS!

Συνύπαρξη λέμε τώρα: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Στην ταινία «Συνύπαρξη, λέμε τώρα!» παρουσιάζεται η κωμικός Noam Shuster-Eliassi που παρουσιάζει ένα μοναδικό προσωπικό και πολιτικό σόλο σόου, εστιάζοντας στον αγώνα για ισότητα ανάμεσα στο Ισραήλ και στην Παλαιστίνη. Όταν η φευγαλέα ιδέα της συνύπαρξης, στην οποία έχει αφιερώσει τη ζωή της, αρχίζει να μοιάζει με κακό αστείο, αντιστρέφει το αφήγημα και προκαλεί το κοινό της με σκληρές αλήθειες που δεν χωρούν γέλιο. Διατηρώντας, στον θερμό πυρήνα της, το ιδιοφυές stand-up πρόγραμμά της, το οποίο αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και παρουσιάστηκε σε ζωντανό κοινό, η ταινία δεν παρακολουθεί απλώς τη μεταμόρφωση της ίδιας -μιας πρώην διπλωμάτισσας του ΟΗΕ που στράφηκε στην κωμωδία- αποτυπώνει και τις σύνθετες, εν εξελίξει πραγματικότητες της περιοχής. Μέσα από το πρόγραμμά της ξεδιπλώνονται οι σεισμικές αλλαγές στον δημόσιο διάλογο που περιβάλλει αυτόν τον ατέρμονο αγώνα. Οι θεατές θα αποχωρήσουν με γέλιο και με δάκρυα, αλλά και με μια αίσθηση πως η σκέψη τους έχει ανοίξει προς νέες κατευθύνσεις -κάτι που λειτουργεί ταυτόχρονα ως παρηγοριά αλλά και σαν ένα δυνατό χτύπημα που σε αφυπνίζει.

Συνύπαρξη λέμε τώρα: Η σκηνοθέτρια

Στο Φεστιβάλ Sundance, στις ΗΠΑ, έφυγε με το βραβείο Ελευθερία Έκφρασης, ενώ ήταν υποψήφια και για το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής. Στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης κέρδισε τον Χρυσό Αλέξανδρο και το Βραβείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Η Amber Fares γεννημένη στον Καναδά με λιβανέζικες ρίζες, ξεκίνησε την δευτεροβάθμια εκπαίδευσή της στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο από το 1990 έως το 1993, από όπου αποφοίτησε με πτυχίο κοινωνιολογίας. Από το 1997 έως το 2000, φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι, λαμβάνοντας μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στο μάρκετινγκ και τις διεθνείς επιχειρήσεις. Μετά τις επιθέσεις της 11^ης Σεπτεμβρίου, εγκατέλειψε την καριέρα της στο μάρκετινγκ για να «εμβαθύνει στην κατανόηση της ζωής στη Μέση Ανατολή». Το 2007 εγγράφηκε στο πρόγραμμα κινηματογράφου της Σχολής Κινηματογράφου και Τηλεόρασης των Νήσων του Κόλπου (GIFTS) που βρίσκεται στο νησί Γκαλιάνο. Το 2009, η Fares ίδρυσε, μαζί με τον Avi Goldstein, το SocDoc Studios.

Η Fares έχει επίσης εργαστεί για τα Ηνωμένα Έθνη, την Defence for Children International και το Βρετανικό Προξενείο παρέχοντας την εμπειρία της στη βιντεοσκόπηση για έργα όπως το «Peace starts here», το οποίο είναι μια σειρά βίντεο για την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA) που γυρίστηκε στη Δυτική Όχθη, τη Γάζα, τη Συρία, το Λίβανο και την Ιορδανία.

Συνύπαρξη λέμε τώρα: Η καριέρα της

Μετά το «Speed sisters», ήταν συμπαραγωγός και κινηματογραφίστρια στο ντοκιμαντέρ «The judge», το οποίο αφηγείται την ιστορία της Kholoud Al-Faqih από τη Ραμάλα, της πρώτης γυναίκας δικαστή της Σαρία στη Μέση Ανατολή. Η ταινία κέρδισε το βραβείο Peabody το 2019. Το 2021, η Fares κυκλοφόρησε το «Reckoning with laughter», ένα ντοκιμαντέρ 30 λεπτών που ακολουθεί την Noam Shuster-Eliassi να περιοδεύει στις ΗΠΑ ως κωμικός.

Το 2023 έκανε το μικρού μήκους ντοκιμαντέρ της «We are Ayenda», το οποίο αφηγείται την ιστορία της Εθνικής Ομάδας Ποδοσφαίρου Κοριτσιών του Αφγανιστάν και πώς έφυγαν από το Αφγανιστάν μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν. Το 2021, κέρδισε το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας στο συνέδριο Sundance Brand Storytelling 2024, καθώς και το Μεγάλο Βραβείο Ψυχαγωγίας στο Φεστιβάλ Δημιουργικότητας Cannes Lions 2024.

Η ταινία «Συνύπαρξη, λέμε τώρα!» έχει πολλά στοιχεία ντοκιμαντέρ. Παρακολουθεί τις δραστηριότητες της Noam Shuster-Eliassi, στις ΗΠΑ και σε διάφορα μέρη του κόσμου. Εκεί που εστιάζει είναι στο Ισραήλ. Όπως αναφέρει η ίδια, είναι Εβραία, με ρίζες από το Ιράν, από την μητέρα της, και από την Ρουμανία, από τον πατέρα της. Μεγάλωσε σε ένα μέρος, στο Ισραήλ, που ήταν θύλακας ειρήνης, όπου συνυπήρχαν αρμονικά Εβραίοι και Παλαιστίνιοι. Είναι λογικό, λοιπόν, να έχει ανοίξει το μυαλό της και να βλέπει ότι το θέμα της συνύπαρξης Εβραίων και Παλαιστινίων δεν είναι περίπλοκο αλλά απλό στην λύση του.

Συνύπαρξη λέμε τώρα: Η ταινία

Η ταινία μας δείχνει τους αγώνες της για να υπάρξει δημοκρατία στο Ισραήλ. Κατηγορεί το καθεστώς του Νετανιάχου ως φασιστικό, συμμετέχει σε διαδηλώσεις και έχει ενεργό ρόλο στις διαμαρτυρίες (διαβάστε εδώ τις θεωρήσεις σχετικά με το εκφασισμό στο Ισραήλ). Αυτός είναι ο λόγος που έχει αποκτήσει πολλούς εχθρούς στην εβραϊκή κοινότητα. Φτάνουμε στην σημερινή εποχή, μετά το χτύπημα της Χαμάς και τις επιθέσεις του ισραηλινού στρατού. Μιλά άπταιστα αραβικά και ισραηλινά, μπορεί να επικοινωνήσει και με τις δύο κοινότητες, αλλά φοβάται όταν ζει στο Ισραήλ, λόγω των πολιτικών οξύνσεων.

Η αφήγηση είναι εντελώς αναφορική. Στο τέλος η ταινία βάζει το συναίσθημα που, ενδεχομένως, έχει και η σκηνοθέτρια. Ο θεατής κάπου ταυτίζεται όταν βλέπει την δράση στις διαδηλώσεις, τις κηδείες των θυμάτων της τρομοκρατίας, την ζωή της κωμικού. Η Amber Fares δεν θέλει να κάνει ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ ούτε μια ταινία με έντονα ντοκιμαντερίστικα στοιχεία. Θέλει η ταινία της να βρίσκεται ανάμεσα στα δύο, να δίνει στοιχεί στον θεατή προς επεξεργασία, όχι «μασημένη τροφή». Εκεί ακριβώς είναι η αξία της ταινίας γιατί, όταν τελειώσει, ξεκινά ένας μακρύς διάλογος που είναι επίκαιρος και, δυστυχώς, θα είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Συνύπαρξη λέμε τώρα: Η δυτική κοινωνία

Η κινηματογράφηση είναι πολύ απλή. Η κάμερα είναι το μάτι του θεατή. Δεν υπάρχουν εφέ, η κάμερα μπαίνει μέσα στο πεδίο των αναταραχών. Μας βάζει στο πρόβλημα της συνύπαρξης. Επιπλέον, κάνει ένα όμορφο σχόλιο για την παθητικότητα στην δυτική κοινωνία, όταν επισκέπτεται το Χάρβαρντ. Θέτει, λοιπόν, με έμμεσο τρόπο, το θέμα της θέσης που έπρεπε να πάρει η δυτική κοινωνία όσον αφορά στο παλαιστινιακό θέμα για να αναπτύξει τις ανθρώπινες αξίες στις κοινωνίες όπου ζουν οι αλλοτριωμένοι άνθρωποι που είναι το κοινό της στα stand up comedy της.