ΜΙΑ ΤΕΛΕΤΗ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ

Δεκ 30, 2024 Θέατρο 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΘΕΑΤΡΟΥ

Η «ΚΑΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ» ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ

Μία τελετή επειγόντως: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Μια πολυεπίπεδη μαύρη κωμωδία,που σατιρίζει τα «κακώς κείμενα», το «δήθεν», το «φαίνεσθαι» και την υποκρισία κοινωνικών τάξεων και… νεόπλουτων οικογενειών! Αφορμή είναι ο θάνατος της θείας και η προετοιμασία της κηδείας της. Όλο αυτό εξελίσσεται σε θέαμα επίδειξης, μεγαλομανίας και απίστευτης… αλεγρίας! Η παράσταση είναι βασισμένη στο βραβευμένο θεατρικό έργο του Παύλου Μάτεσι, «Η τελετή». Παρουσιάστηκε στο κινηματοθέατρο Αθήναιον Το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 2024. Στην σκηνοθεσία και την διδασκαλία είναι η Ελένη Κοκόζογλου.

Μία τελετή επειγόντως: Το έργο

Το Casa del Teatro, το θεατρικό εργαστήρι που διευθύνει η Ελένη Κοκόζογλου ανέβασε αυτή την παράσταση που είναι το αποτέλεσμα της διδασκαλίας της σκηνοθέτριας στους ενήλικες. Βέβαια, κάποιοι από αυτούς έχουν παρουσιασθεί στο θεατρικό έργο «Ταξίδι στην χώρα του Οζ» που έχει σκηνοθετήσει η ίδια. Ο Παύλος Μάτεσις ήθελε να αποδομήσει και, στη συνέχεια, να σατιρίσει τον τρόπο ζωής της λεγόμενης «υψηλής κοινωνίας». Όλα όσα λέγονται σε αυτούς τους κύκλους της κοινωνίας έχουν δύο επίπεδα: αυτό που ισχύει και αυτό που φαίνεται. Εμείς βλέπουμε το δεύτερο και, αν έχουμε τη ικανότητα να διεισδύομε στον ψυχισμό τους, έχουμε μια άποψη για το πρώτο.

Είναι διαφορετική η αφήγηση σε ένα βιβλίο από μια θεατρική παράσταση. Στην δεύτερη υπάρχουν πράγματα που υπονοούνται και αυτό θα πρέπει να γίνει με τις κινήσεις του σώματος, την υπερβολή, τις εντάσεις της φωνής, ένα συνδυασμό όλων. Είναι εύκολο, όμως, ο ηθοποιός να πέσει στην παγίδα και να κάνει ένα θέαμα μπουρλέσκ που θα χάνεται στην απροσδιοριστία. Άρα θα πρέπει να έχει μέτρο σε όλες αυτές τις εκφράσεις, έτσι ώστε να αποδοθεί, με τον καλύτερο τρόπο, το υπερφίαλο και η υποκρισία. Τελικά ο θεατής να ανακαλύψει κάτω από την έκφραση αυτό που τελικά υπάρχει.

Μία τελετή επειγόντως: Η αλήθεια

Στον κινηματογράφο ο Τζίγκα Βερτόφ ανέφερε, για την σχολή του, ότι η κάμερα θα πρέπει να λέει την αλήθεια. Να δείχνει ένα ψεύτικο μήλο ότι δεν είναι πραγματικό, να μπορεί να βγάλει την μάσκα από τον τραπεζίτη και να δείξει το πρόσωπο του απατεώνα. Στο θέατρο θα πρέπει να γίνει κάτι ανάλογο. Εδώ δεν έχουμε την κάμερα, όλα γίνονται μπροστά στα μάτια του θεατή ζωντανά. Θα πρέπει να έχουμε υπολογίσει με ακρίβεια τις κινήσεις και τα λόγια, να έχουμε σχεδιάσει έτσι τα σκηνικά που να δείχνου τα διαφορετικά επίπεδα του λόγου. Αυτό όμως είναι δύσκολο. Είναι σαν να βαδίζει κάποιος σε ένα τεντωμένο σκοινί. Αν πέσει το θέαμα έχει καταστραφεί.

Οι ηθοποιοί και η σκηνοθέτρια-δασκάλα τους βάδισαν σε όλη την διάρκεια της παράστασης σε ένα σκοινί τεντωμένο. Δεν παραπάτησαν ποτέ και δεν κινδύνεψαν. Αντίθετα, μας πήραν από το χέρι, μας οδήγησαν σε ένα σαλόνι μιας νεόπλουτης οικογένειας και μας έβαλαν στο δωμάτιο, ενθυμούμενοι το «Stalker» του Ταρκόφσκι, στο ασυνείδητο της ψυχής τους, στον εσωτερικό χώρο της κοινωνίας τους, στον οποίο όποιος μπει δεν θα μπορεί να είναι ο ίδιος όταν βγει. Με αυτή την έννοια ο θεατής παρακολουθεί το πρώτο και το δεύτερο επίπεδο, μπαίνει βαθιά μέσα στην αφήγηση, βλέπει όσα κρύβονται στο ασυνείδητο, τελικά, εκεί, βλέπει στοιχεία του εαυτού του, μπορεί να δει το τραύμα και να ακολουθήσει την ίαση ή να συμφιλιωθεί με αυτό.

Μία τελετή επειγόντως: Η υποκρισία

Ο στόχος του Παύλου Μάτεσι, πιστεύω, ήταν να δείξει την υποκρισία και να σχηματίσει μια εικόνα της στον ψυχικό κόσμο του θεατή, έτσι ώστε αυτός να είναι ικανός να ανακαλύψει μέρος ή όλο του πραγματικού εαυτού του. Πιθανόν ο συγγραφέας να ήθελε να είναι πιο υπερβολική η παράσταση. Η Ελένη Κοκόζογλου κράτησε μια ισορροπία. Η υπερβολή έφτασε σε ένα σημείο και άφησε τον θεατή να φανταστεί τα υπόλοιπα, να συνεχίσει αυτή την αφήγηση, φτιάχνοντας την δικιά του τελετή.

Το υπερβολικό αποδίδεται με τις εξπρεσιονιστικές κινήσεις και φωνές, με τις μεταπτώσεις στις εκφράσεις και στον λόγο, με την παρουσία της νεκρής θείας που είναι «μεταμφιεσμένη», έχει μπει σε αντρικό κορμί, σα μια μετάπτωση. Τίποτε δεν είναι ότι φαίνεται, από την αρχή μέχρι το τέλος. Οι ηθοποιοί έχουν διδαχθεί την υποκριτική τους και την απέδωσαν εξαιρετικά. Με επαγγελματική πιστότητα αυτοί οι ερασιτέχνες απέδειξαν ότι καλές παραστάσεις μπορούν να γίνουν από αυτούς που αγαπούν αυτή την τέχνη και θέλουν να την αποδώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Καθήλωσαν το κοινό, δεν το κούρασαν και κατάφεραν να δείξουν με απτό τρόπο την υποκρισία και την αλήθεια, να κάνουν, τελικά, μια όμορφη κριτική στον τρόπο ζωής της αστικής τάξης.

Μία τελετή επειγόντως: Ο ρόλος της θείας

Τα σκηνικά ακολουθούσαν τον ίδιο κανόνα. Το πλαίσιο που ήταν το όριο του πραγματικού και του φαντασιακού ήταν ο δρόμος της νεκρής θείας να επικοινωνεί και να βάζει τα «πράγματα» στη θέση τους. Αυτό που έδειχνε το όριο αλήθειας και υποκρισίας ήταν ο λόγος της θείας που όριζε ένα δρόμο για να ανακαλύψουμε τα διαφορετικά επίπεδα. Δεν θα ήταν υπερβολή αν θα λέγαμε ότι αναμένουμε την επόμενη δουλειά τους για να δούμε ξανά θέατρο που τολμά να ξεγυμνώνεται για να μας καλέσει στον όμορφο και αληθινό χώρο της θεατρικής τέχνης.

ΜΙΑ ΤΕΛΕΤΗ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ

Συγγραφέας: Παύλος Μάτεσις

Σκηνοθεσία: Ελένη Κοκόζογλου

Διδασκαλία: Ελένη Κοκόζογλου

Φωτισμοί: Βαγγέλης Ματίκας

Παραγωγή: Casa del Teatro

Παίζουν (αλφαβητικά): Άννα-Μαρία Βοζίκη, Γιούλη Θαλασσινού, Ρούλα Καλαθά, Εύη Κουνατίδου, Στέλιος Λαγογιάννης, Δέσποινα Μαυρομουστάκη, Φρύνη Μικροπούλου, Πολυτίμη Παγκράτη, Χρήστος Σπανόπουλος, Κυριάκος Χριστοδουλόπουλος, Μελίνα Ψαροπούλου

Θέατρο: Αθήαιον (Βασ. Όλγας 35, Θεσσαλονίκη).

Διαβάστε τις κριτικές θεάτρου που έχουμε δημοσιεύσει

Οι Διδυμάνες

Σκοτσέζικο ντους

Εκείνος κι εκείνος

Ζωτικός χώρος

Διαβάστε για την Χρύσα Σπηλιώτη