MYSTERY TRAIN

Σεπ 21, 2017 Κινηματογράφος 0

του Γιάννη Φραγκούλη

Στις 21/9/2017 στις κινηματογραφικές αίθουσες. Μετά την ανάγνωση αυτής της κριτικής μπορείτε να διαβάσετε τις κριτικές των άλλων κριτικών κινηματογράφου που παρατίθενται μετά από αυτό το κείμενο.

ΣΥΝΟΨΗ

Ένα τραίνο φέρνει δυο Ιάπωνες τουρίστες στο Μέμφις. Θα επισκεφθούν τους ναούς του ροκ, θα μείνουν σε ένα φτηνό ξενοδοχείο όπου θα συμβούν πολλά, κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Θα μπορούσε κανείς να μεταφράσει τον τίτλο ως αυτόν που προσπαθεί να βρει τον εξορθολογισμό, να ανακαλύψει κάτι που έχει δημιουργήσει μόνο στο μυαλό του και πιστεύει ότι όντως υπάρχει στην πραγματικότητα. Στη σκηνή με την οποία ξεκινά η ταινία του Jim Jarmusch βλέπουμε δύο Γιαπωνέζους τουρίστες να ταξιδεύουν με το τραίνο και να ακούν μουσική ο καθένας από το walkman του. Το τραίνο περνά έξω από το Μέμφις.

Το κορίτσι είναι φανατική του Έλβις, ο φίλος της πιστεύει ότι ο Καρλ Πέρκινς ήταν ο πραγματικός πατέρας του rock ‘n roll. Θέλουν να επισκεφθούν τους ναούς του Μέμφις: το στούντιο Sun, όπου το rock ‘n roll είχε γεννηθεί. Κάποιος άλλος σκηνοθέτης από αυτή τη σκηνή θα είχε ξεκινήσει μία κοινωνική σάτιρα, σε ένα καμβά των ροκ τουριστών. Όμως ο Jarmusch δεν σατιρίζει. Είναι ρομαντικός, βλέπει την Αμερική σα να είναι ξένος, ένας που θέλει να εξερευνήσει τη χώρα, έχοντας στο μυαλό του τους ζωγραφικούς πίνακες αστικού τοπίου του Έντουαρντ Χόπερ και τους σταθμούς που παίζουν ροκ, σα να είναι το σάουντρακ μιας ολόκληρης ζωής.

Οι τουρίστες φτάνουν στο Μέμφις και αφήνουν τις αποσκευές τους στην αποθήκη του σιδηροδρομικού σταθμού. Πηγαίνουν προς το στούντιο Sun, όπου μία ξεναγός τους μιλά για τον Έλβις και τον Καρλ Πέρκινς πιο γρήγορα από έναν παρουσιαστή στις δημοπρασίες. Μετά πηγαίνουν στο ξενοδοχείο Arcade, το οποίο είναι σαν ένα από αυτά τα φτηνά μέρη που θα μείνουν οι πλασιέ, οι οποίοι γρήγορα θα φύγουν. Είναι ένα  ξενοδοχείο που μας θυμίζει τα φιλμ νουάρ του 1940, με πινακίδες νέον, με μουσαμά, έναν υπάλληλο που τα παρατηρεί όλα και έναν αχθοφόρο, του οποίου τα μάτια είναι τόσο μεγάλα που λες ότι με τη μία ματιά τα βλέπει όλα.

Θα μείνουν στο ξενοδοχείο και άλλα άτομα, κατά τη διάρκεια της ταινίας που αναπαριστά τη νύχτα σαν ένα μυστήριο. Είναι μία γυναίκα θέλει κάπου να μείνει τη νύχτα πριν να πετάξει για τη Ρώμη με τις στάχτες του άντρα της. Ακολουθείται από άντρες που τη βλέπουν με λαγνεία, συναντιέται με μία γυναίκα που μόλις είχε χωρίσει από το φίλο της και θέλει να μοιραστεί ένα δωμάτιο για μία νύχτα, Εντωμεταξύ, στην άλλη πλευρά της πόλης, κάποιοι πίνουν τόσο πολύ που γίνονται δυσάρεστοι, οδηγούν τη νύχτα και ληστεύουν ένα πρατήριο ποτών, καταλήγουν επίσης στο ξενοδοχείο Arcade.

Η μουσική ακούγεται από ένα τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό και το τραγούδι του Πρίσλεϊ, «Blue moon», ακούγεται έτσι ώστε να συνδέσει αυτές τις σκηνές. Ένας πυροβολισμός που ακούγεται εκτός της εικόνας, είναι ένας ακόμα σύνδεσμος. Έτσι το φάντασμα του Έλβις φαίνεται να στοιχειώνει την ταινία, με τη φωνή και το μύθο του, όπως και τη γυναίκα της οποίας ο άντρας έχει πεθάνει. Εδώ υπάρχει μία παράξενη προσέγγιση. Δεν είναι ο άντρας της που θα ονειρευτεί τη νύχτα, αλλά ο Έλβις, μέσα από φωτογραφίες και από σκονισμένα λεωφορεία. Η ταινία μας δείχνει θρυλικά πρόσωπα και ανθρώπους που πιστεύουν σε αυτά, είναι μία αναπαράσταση που όλους τους αποδέχεται.

Ο Jarmusch αναπολεί το αμερικάνικο τοπίο που υπήρχε πριν την αστική επέκταση, πριν τη γαστρονομική άποψη των fast food στους λεωφόρους που οδηγούν στην πόλη. Μας δείχνει παλιά μπαρ όπου ο καθένας ξέρει τον άλλον, γεύματα  για τα οποία ο μάγειρας μοχθεί να τα κάνει και επισκέπτες που σιδηροδρομικώς φτάνουν για να καταλήξουν σε ένα ξενοδοχείο, οι οποίοι όχι μόνο είναι καλοδεχούμενοι, αλλά κατανοούν το τι γίνεται.

Είναι η τρίτη του μεγάλου μήκους ταινία, μετά το «Stranger than Paradise» και το «Down my law». Και στις τρεις ταινίες γίνεται αντιληπτό ότι η Αμερική δεν μπορεί νοικοκυρεμένα να πακεταριστεί σε ένα πακέτο φτιαγμένο από ανθρώπους του μάρκετινγκ, αλλά ότι υπάρχει χώρος για τους αλήτες και τους περιθωριακούς, αυτούς που δεν έχουν κάτι το σίγουρο και μία καλή δουλειά για να ζήσουν. Αυτά είναι τα άτομα για τα οποία το «Mystery train» μιλά και ενώ, στην πραγματικότητα, η ζωή τους θα πρέπει να είναι επίπεδη και άδεια, στην αντίληψη του Jarmusch είναι οι πραγματικοί κάτοικοι της πόλης, ειδικά μετά τα μεσάνυχτα.

Το «Mystery train» δεν είναι μία συμβατική αφήγηση, δεν είναι αυτού το είδος το αφήγημα όπου το τέλος της ιστορίας είναι σημαντικό, αλλά το πιο σημαντικό είναι πως αυτό συνεχίζεται. Υπάρχουν πολλές μικρές σκηνές που παρατηρούμε καλά και  αφορούν στις ανθρώπινες συμπεριφορές, όπως η σχέση μεταξύ του υπάλληλου του ξενοδοχείου και του αχθοφόρου ή των δύο εφήβων ή ανάμεσα στους δύο τουρίστες, για τους οποίους όλη η αμερικάνικη πραγματικότητα μοιάζει σα μία λαϊκή αφήγηση και φαίνεται ότι μέσα από τα μάτια τους βλέπουμε ένα άλλο αμερικάνικο τοπία, μία άλλη πραγματικότητα.

Το καλύτερο σε αυτή την ταινία είναι ότι σου προσφέρει μία Αμερική που θα έπρεπε εσύ ο ίδιος να ανακαλύψεις, αν ήξερες που είναι. Μία υποκειμενική ματιά του θεατή, όχι του σκηνοθέτη. Ένας χώρος όπου οι άνθρωποι είναι μέρη μιας αφήγησης και όχι η αφήγηση ένα  μέρος του κόσμου τους. Οι άνθρωποι έχουν μία οντότητα ατομική, ξεχωρίζουν μεταξύ τους και δεν έχουν βγει από τη βιομηχανία ενός πανεπιστημίου για να δουλέψουν σε ένα φτηνό εστιατόριο. Το τραίνο είναι η τέλεια μεταφορά σε αυτή την ταινία. Δεν είναι κάτι το σημαντικό ή κάτι που θα φύγει, είναι κάτι που σφυρίζει όταν βρίσκει το δρόμο του μέσα στη νύχτα, κάτι που διαλαλεί αυτό που φέρνει, αυτό που μας προσφέρει αυτή την αφήγηση.

ΑΛΛΕΣ ΚΡΙΤΙΚΕΣ

Κριτική Χρήστος Μήτσης (Αθηνόραμα)

Αποτίνοντας φόρο τιμής σε ένα μουσικό παρελθόν που στοιχειώνει το παρόν με απρόσμενους τρόπους, ο Τζάρμους αναζητά και βρίσκει την κρυμμένη ποίηση της φτηνής καθημερινότητας, μια θεματική η οποία διατρέχει όλο το έργο του, και την ανασύρει μέσα από έναν απλό στίχο, μια κοινότοπη στιχομυθία, μια σουρεαλιστική σύμπτωση ή μια cool ατάκα. Ταυτόχρονα υπογράφει ένα διασκεδαστικό σινε-δοκίμιο πάνω στη σύγχρονη πολυπολιτισμική Αμερική, στην υπέροχα ρηχή κουλτούρα και στα γοητευτικά «φαντάσματά» της, έχοντας για πρωταγωνιστές όλους (μετανάστες, γκάνγκ­στερ, άφραγκες κομμώτριες και Αφροαμερικανοί) όσοι δεν θα χωρούσαν ποτέ στο εθνικό success story μιας χολιγουντιανής κοινωνικής κομεντί… Περισσότερα

Κριτική Άγγελος Πολύδωρος (aggelospolidoros.blogspot.gr)

Σήμερα που έχουμε δει αρκετές μεταγενέστερες του Mystery train ταινίες του Τζάρμους, μπορούμε να την αποδεχθούμε παρά τον κάπως αργό και στατικό ρυθμό της, κάτι που δεν έγινε αποδεκτό όταν πρωτοβγήκε η ταινία, επειδή είχαν προηγηθεί οι «Stranger than Paradise» και «Στην παγίδα του νόμου», στις οποίες ο Τζάρμους είχε κατά κάποιο τρόπο «καθιερωθεί» ως δημιουργός «περιπλανώμενων ηρώων» και με κάποια δόση ανατρεπτικού χιούμορ, που υπάρχει όμως και σ’ αυτή την ταινία… Περισσότερα

Κριτική Χρήστος Σκυλλάκος (toperiodiko.gr)

Ο Jarmusch, σε όλη του την πορεία, δεν άλλαξε ρούπι από τον αρχικό του κώδικα. Απλότητα, λακωνικότητα, τρυφερότητα και χιουμοριστικός ανέκφραστος κυνισμός. Συνεκτικό το κάθε του φιλμ χωριστά και όλη του η φιλμογραφία συνολικά. Σε συγχρονισμό. Χειρίζεται σαν ενιαίο και συμπαγές σχέδιο την τέχνη του. Βρίσκει την τομή σύνθεσης όπου εκεί αναπτύσσει με ιδιαίτερη, αυθεντική μορφή την αφήγηση του σινεμά, της μουσικής, της ποίησης και της λογοτεχνίας. Μοναδικότητα. Κοιτάζει μπροστά και βλέπει καθαρά. Αφιλτράριστα, αδιαμεσολάβητα και από κοντινή απόσταση τα πάντα κινηματογραφούνται σαν αυτεξούσια απομεινάρια μιας ρομαντικής αλλά και υπαρκτής εποχής. Τηρουμένων των αναλογιών ο Kaurismaki, χαιρετά με το ίδιο χαιρετισμό από την παγωμένη Νορβηγία, ο Truffaut από την ιστορία και ο Williams από τον τάφο… Περισσότερα

MYSTERY TRAIN

Σκηνοθεσία: Jim Jarmusch

Σενάριο: Jim Jarmusch

Φωτογραφία: Robby Müller

Μοντάζ: Melody London

Μουσική: John Lurie

Παραγωγοί: Jim Stark

Παίζουν: Masatoshi Nagase (Γιουν), Yûki Kudô (Μιτσούκο), Screamin’ Jay Hawkins (υπάλληλος ξενοδοχείου), Cinqué Lee (αχθοφόρος), Rufus Thomas (άντρας στο σταθμό), Jodie Markell (ξεναγός στο Στούντιο Sun), Nicoletta Braschi (Λουίζα), Elizabeth Bracco (Ντι Ντι)

Χώρα παραγωγής: ΗΠΑ, Ιαπωνία

Έτος παραγωγής: 1989

Γλώσσα: αγγλικά, ιαπωνικά, ιταλικά

Διάρκεια: 110΄

Είδος: περιπέτεια, επιστημονική φαντασία, δράση

Ημερομηνία εξόδου: 21/9/2017

Εταιρεία διανομής: AMA Films.

Περισσότερες πληροφορίες για τους συντελεστές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά: διαβάστε εδώ.

Για να βρείτε που παίζεται η ταινία πηγαίνετε εδώ.

• Κριτικές ταινιών