Η ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ ΜΟΥ

Οκτ 20, 2024 Κινηματογράφος 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ

BOKU NO OHISAMA

Η ηλιαχτίδα μου: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Είδαμε την ταινία «Η ηλιαχτίδα μου», του Χιρόσι Οκουγιάμα, στο κινηματοθέατρο Αθήναιον. Μια ταινία που μας βάζει στον ψυχισμό του ανθρώπου, του εφήβου, του πατέρα και της μάνας. Μας μιλά για τον έρωτα και για τις προκαταλήψεις που ακόμα βασανίζουν τους ανθρώπους, αυτούς που προσπαθούν να ζήσουν αρμονικά σε αυτή την κοινωνία.

Η ηλιαχτίδα μου: Η υπόθεση

Σε ένα νησί της Ιαπωνίας, η νωχελική ζωή περιστρέφεται γύρω από την αλλαγή των εποχών. Ο ερχομός του χειμώνα σημαίνει ότι ήρθε η ώρα για χόκεϊ επί πάγου στο σχολείο, αλλά ο μικρός Τακούγια δεν ενθουσιάζεται καθόλου με αυτήν την ιδέα. Το πραγματικό του ενδιαφέρον εστιάζεται στη Σακούρα, ένα ανερχόμενο αστέρι του καλλιτεχνικού πατινάζ από το Τόκιο, η οποία τον μαγεύει με τις ικανότητές της στον πάγο. Ο προπονητής και πρώην πρωταθλητής Αρακάουα προσέχει το ταλέντο του Τακούγια και αποφασίζει να τον προπονήσει μαζί με τη Σακούρα για έναν επερχόμενο διαγωνισμό πατινάζ.

Καθώς ο χειμώνας επιμένει, οι τρεις αυτοί χαρακτήρες θα δεθούν με μια δυνατή, αβίαστη, αρμονική φιλία. Όμως, κάποια στιγμή το χιόνι θα λιώσει, τα πράγματα θα πάρουν μια αναπάντεχη τροπή και η φιλία τους θα απειληθεί. Ο μόλις 28 ετών σκηνοθέτης Χιρόσι Οκουγιάμα, ο οποίος κέρδισε σε ηλικία 22 ετών το βραβείο New Directors του Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν με το ντεμπούτο του, «Jesus», επιστρέφει με μια ιστορία ενηλικίωσης-πραγματικό κομψοτέχνημα για να επιβεβαιώσει το στάτους του ως ενός από τα πιο αξιοσημείωτα νέα ταλέντα του ασιατικού σινεμά.

Η ηλιαχτίδα μου: Το τραύμα

Παρακολουθούμε την ζωή του Τακούγια. Βλέπουμε την εξέλιξή του, τις συμπεριφορές του στην οικογένειά του, στο σχολείο, στο πατινάζ και το χόκεϊ. Όλη η ταινία «Η ηλιαχτίδα μου» είναι εστιασμένη στην ζωή των τριών πρωταγωνιστών. Μέσα από αυτούς βλέπουμε την ζωή και τις αντιλήψεις της τοπικής κοινωνίας, στην Ιαπωνία. Στην ταινία δεν προσδιορίζεται ο χρόνος της αφήγησης. Επίσης δεν προσδιορίζεται ο τόπος με ακρίβεια. Θα έλεγε κανείς ότι ο τόπος και ο χρόνος είναι κάτι που ο θεατής θα προσδιορίσει. Κατά συνέπεια, οι χαρακτήρες και η αφήγηση είναι κάτι που αναμορφώνεται μέσα από το ιδεολογικό και προσωπικό φίλτρο του θεατή.

Αυτό που αφήνει ανοιχτό για κάθε ερμηνεία είναι το τικ του πρωταγωνιστή. Στην ταινία μας δίνει κάποια κλειδιά: το πρώτο είναι ότι ο έφηβος Τακούγια δεν μπορεί να εκφράσει άνετα το πρώτο γράμμα, το επαναλαμβάνει λίγες φορές πριν εκφέρει την πρώτη λέξη της κάθε φράσης. Το ίδιο κάνει και ο πατέρας του. Στην οικογένειά του η μητέρα είναι αυτή που κανονίζει τι θα γίνει. Λειτουργεί κάποιες στιγμές αυστηρά, κανονίζει τη ζωή του γιού της. Αυτός διστάζει, κομπιάζει στο να εκφρασθεί ελεύθερα, όπως κομπιάζει όταν ξεκινά να εκφέρει την πρώτη λέξη μιας πρότασης. Εκεί που αφήνεται είναι στο πατινάζ.

Η ηλιαχτίδα μου: Η ταυτότητα

Η αθλητική του δραστηριότητα είναι το χόκεϊ επί πάγου και το μπέιζμπολ. Όμως προσελκύεται από το πατινάζ. Γιατί; Θα δούμε ότι βλέπει αποσβολωμένος την έφηβη Σακούρα να χορεύει όταν κάνει πατινάζ. Καταλαβαίνουμε ότι ο εφηβικός έρωτας είναι αυτός που του προσφέρει ευχαρίστηση. Μπορεί, έτσι, να αντιληφθεί πιο εύκολα αυτό που γίνεται, την πραγματικότητα, άρα να διαμορφώσει την ταυτότητά του. Δεν είναι εφικτό να θεραπεύσει το μητρικό τραύμα, μπορεί όμως να το επουλώσει. Στην ταινία «Η ηλιαχτίδα μου» βλέπουμε αυτή την θεώρηση της ψυχανάλυσης να «κανονίζει» την αφήγηση. Θα δούμε αργότερα την λύση του τραγικού μέρους. Στο τραγούδι των τίτλων μας δίνεται το κλειδί για να λύσουμε τον γρίφο του τικ του Τακούγια.

Το τρίτο κεντρικό πρόσωπο είναι ο δάσκαλος του πατινάζ, Αρακάουα, πρώην πρωταθλητής σε αυτό το άθλημα. Βλέπει ότι ο Τακούγια έχει πάθος για το πατινάζ και τον διευκολύνει στο να το μάθει. Του δανείζει τα παγοπέδιλα και τον εντάσσει στο μάθημα ως παρτενέρ της Σακούρα. Όμως η Σακούρα υποψιάζεται ότι αυτός έχει ομοφυλοφιλικές τάσεις και κρατά αποστάσεις. Το αποτέλεσμα είναι να διακόψει από το μάθημα και να ακολουθήσει σόλο πορεία. Και εδώ παίζει ρόλο η μητέρα, αυτή τη φορά της Σακούρα.

Η ηλιαχτίδα μου: Η φωτογραφία

Είναι φανερό ότι η «Η ηλιαχτίδα μου» περιγράφει μια μητριαρχική κοινωνία που είναι συντηρητική. Ο δάσκαλος φεύγει ως ξένο σώμα, αφήνει όμως το στίγμα του στον νεαρό Τακούγια, πιο συγκεκριμένα την απόλαυση του έρωτα, η οποία αναβιώνει, στο τέλος της ταινίας, όταν οι δύο έφηβοι βλέπονται ξανά.

Η διδασκαλία των ηθοποιών ήταν τέτοια που αποδόθηκαν πολύ καλά οι χαρακτήρες και οι μεταπτώσεις τους. Οι τρεις ηθοποιοί ενσαρκώνουν με ακρίβεια τους χαρακτήρες, βοηθιούνται από τους δευτερεύοντες ρόλους που υποστηρίζουν την ανάπτυξή τους, ειδικά από τον μικρό φίλο του Τακούγια. Η φωτογραφία στους εσωτερικούς χώρους είναι άριστα δομημένη, στους εξωτερικούς χώρους είναι σχετικά υπερφωτισμένη, παραπέμπει σε ένα ονειρικό τοπίο, άρα στον ψυχικό τραύμα του Τακούγια που επουλώνεται στον εσωτερικό χώρο, στο πατινάζ.

Η ηλιαχτίδα μου: Ο ψυχισμός

Αυτό που θα πρέπει να δούμε είναι ότι το έφηβο παιδί καταφέρνει να ξεπεράσει το κράτημα του, τικ και συγκρατημένη συμπεριφορά, μέσα από την τέχνη. Το καλλιτεχνικό πατινάζ -και όχι το χόκεϊ και το μπέιζμπολ- είναι η μετάφραση της πραγματικότητας, όπως αναφέρει η Joulia Kristeva, στην θεώρησή της για την τέχνη. Εκεί θα δούμε τον καταπιεσμένο ψυχισμό του παιδιού και τον τρόπο διαφυγής του. Η ταινία τελειώνει με μια ηλιαχτίδα και το τραγούδι που ερμηνεύει όλα αυτά, δίνοντας κάποιες εξηγήσεις.