19ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Φεβ 13, 2017 Κινηματογράφος 0

ΤΑ 19 ΚΑΡΕ ΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ

Για 19^η φορά τα ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Είναι η πρώτη του νέου διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Βλέπουμε πάντως μία διάθεση επαναπροσδιορισμού του αντικειμένου εργασίας αυτού του Φεστιβάλ που ξεκινά από την διερεύνηση του ίδιου του ορισμού του ντοκιμαντέρ.

Εμείς θα επιμείνουμε στη θέση μας ότι το ντοκιμαντέρ σαν κινηματογραφικό είδος δεν μπορεί να ξεχωρίσει εύκολα από τις υπόλοιπες ταινίες. Είναι ένα μέρος του κινηματογράφου, έχοντας ένα σενάριο που βασίζεται πιο πολύ σε κάτι που έγινε στην πραγματικότητα, απ’ότι στις άλλες ταινίες, οι ηθοποιοί του είναι πρόσωπα που έπαιξαν κάποιο ρόλο σε αυτό το γεγονός ή ξέρουν για αυτό από πρώτο χέρι.

Έλα όμως που σε ταινίες μυθοπλασίας παρατηρούμε το ίδιο πράγμα. Ο γράφων αυτό το σημείωμα και η Αναστασία Χριστοφορίδου δίδαξαν σε ένα σεμινάριο το 2016, του οποίου αποτέλεσμα ήταν η παραγωγή δύο ταινιών-ντοκιμαντέρ, αφού αυτό ήταν το θέμα του σεμιναρίου. Η πρώτη είχε περισσότερο τη μορφή του ντοκιμαντέρ, «Το συρματόπλεγμα» και θα προβληθεί στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Στη δεύτερη η μυθοπλασία και το ντοκουμέντο έχουν ίσο μέρος, «Το κλειδί της επιστροφής», αυτή δεν έγινε δεκτή σε αυτό το Φεστιβάλ. Άρα ακόμα τα όρια μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ είναι απροσδιόριστα.

Μου αρέσει να αναφέρω το παράδειγμα της ταινίας-ντοκιμαντέρ του Jean Rouch, «Οι χήρες των 15 χρόνων» και την ταινίας μυθοπλασίας της Noam Lvovsky, «Τα κοριτσάκια». Και οι δύο ταινίες είχαν το ίδιο θέμα: τον αποπροσανατολισμό των μικρών κοριτσιών και την αλλοτρίωσή τους. Στην πρώτη αυτά τα κορίτσια, του 1968, έπαιζαν τον εαυτό τους, στη δεύτερη, οι ηθοποιοί υποδύονταν, σχεδόν είκοσι χρόνια αργότερα, τις εφήβους της εποχής τους. Οι διαφορές ήταν μικρές. Δεύτερο παράδειγμα: η ταινία-ντοκιμαντέρ του Ρόμπερτ Φλάερτυ, «Ο Νανούκ του Βορρά», ήταν προϊόν μίας μυθοπλασίας αφού η ταινία κάηκε ολοσχερώς και ο Φλάερτυ και ο Νανούκ τη γύρισαν από την αρχή, σύμφωνα με τις οδηγίες του σκηνοθέτη.

Κατά συνέπεια, η μάχη είναι χαμένη, ο ορισμός δε θα δοθεί ποτέ, ειδικά όσο ο κινηματογράφος εξελίσσεται και το ντοκιμαντέρ και η μυθοπλασία πλησιάζει το ένα το άλλο, τόσο που φτάνει να πούμε ότι είναι απλά και μόνο κινηματογράφος. Αρκεί, βέβαια, να είναι κινηματογραφική η αφήγηση και όχι τηλεοπτική, κάτι που ισχύει για πολλές ταινίες σε αυτό το Φεστιβάλ, τα παρελθόντα έτη. Ας ελπίσουμε ότι από φέτος τα πράγματα κάπως θα γίνουν πιο καθαρά και να μη θυμίζει ένα μέρος αυτού του Φεστιβάλ, μία παρουσίαση τηλεοπτικών εργασιών.

Με αυτές τις σκέψεις μετράμε μέρες για να βουτήξουμε στις ταινίες και ξεκινάμε τις αναφορές μας με τα πρώτα κείμενα που έχουμε προς δημοσίευση. Καλή ανάγνωση και, κυρίως, καλή θέαση των ταινιών. Αντάμωμα στις αίθουσες.

Γιάννης Φραγκούλης