ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΡΑΚΑΣΗ

Ιαν 27, 2016 Κινηματογράφος 0

Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Η Όλγα Μπακοπούλου συνομιλεί με το Χρήστο Καρακάση

Ο κινηματογράφος πρέπει να έχει την φιλοδοξία να καταγράφει το παρόν, να συνδιαλέγεται με το παρελθόν και να φαντάζεται το μέλλον. Με αφορμή την ολοκλήρωση του 5^ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου στην Αθήνα, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της διοργάνωσης, Χρήστος Καρακάση καταθέτει, μέσα από την συνέντευξη που μου παραχώρησε, τις απόψεις του σχετικά με το Φεστιβάλ και την πορεία του ελληνικού κινηματογράφου στις ιδιαίτερες οικονομικές συνθήκες που διανύουμε, καταλήγοντας στην πεποίθηση ότι η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για δημιουργία σε όλο και περισσότερους κινηματογραφιστές.

Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ξεκινήσετε ένα ακόμη φεστιβάλ κινηματογράφου στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα έχουμε πολλά φεστιβάλ. Όταν όμως αρχίσουμε να ψάχνουμε που θα στείλουμε την ταινία μας τότε διαπιστώνουμε ότι τελικά δεν είναι όσα φανταζόμασταν. Το ψηφιακό έχει όλες τις κατηγορίες του οπτικοακουστικού πεδίου, από ταινίες μυθοπλασίες και ντοκιμαντέρ έως πειραματικές. Η φετινή διοργάνωση έφτασε στην κορυφαία στιγμή της αφού πρώτα χάρισε στο αθηναϊκό κοινό 150 ταινίες στο διαγωνιστικό, 70 πρεμιέρες από 40 χώρες, σε πέντε κατηγορίες: μυθοπλασία ελληνική και ξένη, ντοκιμαντέρ, animation, video art, πειραματικές και video dance. Το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας καθιερώνει έναν τόπο συνάντησης δημιουργών και θεατών του κινηματογράφου, με προβολές και άλλες εκδηλώσεις, σε κινηματογραφικές αίθουσες και πολιτιστικούς χώρους, που προσφέρονται για το διάλογο του κοινού με δημιουργούς, από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ταυτόχρονα πετυχαίνει ευθυγράμμιση της σύγχρονης κινηματογραφικής πραγματικότητας στην Ελλάδα με τις μεγάλες εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο ως προς τον κινηματογράφο, ο οποίος σταθερά βαδίζει προς την ψηφιακή του εποχή. Φτηνότερη παραγωγή δε σημαίνει ότι δεν έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά. Θέλουμε να τονίσουμε την δυνατότητα των νέων μέσων, αλλά και τη διαδικασία που εξασφαλίζει το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Το Φεστιβάλ διοργανώνεται από καλλιτέχνες για καλλιτέχνες. Είναι σε διαρκή ανανέωση και διαρκή αναζήτηση.

Τα φεστιβάλ τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει αρκετές προσπάθειες, όχι βέβαια όσες θα μπορούσαν για την ελληνική ταινία. Τα φεστιβάλ που έχουν κύριο προσανατολισμό τα εισιτήρια μοιραίο είναι να είναι απέναντι στον δημιουργό που κάνει την πρώτη δεύτερη ταινία του. Εγώ θα ήθελα τα φεστιβάλ που είναι στην χώρα μας να προωθούν την ελληνική ταινία, να τη δουν με μεγαλύτερη διάθεση, ώστε να μπορούν τουλάχιστον να βρίσκουν οι ταινίες διέξοδο. Θεωρώ ότι οι ελληνικές ταινίες είναι πολύ καλές. Δε θα γίνουν ποτέ καλύτερες όσο μένουν στα συρτάρια. Η παραγωγή βελτιώνεται, οι συνθήκες προβολής με τα ψηφιακά μέσα ακόμα περισσότερο. Χρειάζεται μία πολιτιστική πολιτική να προστατεύσει επιτέλους την παραγωγή μας που είναι και ευρωπαϊκή.

Υπήρξαν ιδιαίτερες δυσκολίες ως προς την οργάνωση και διεξαγωγή του;

Η κάθε διοργάνωση έχει τις ιδιαιτερότητες της .Ο στόχος ήταν από την αρχή να δημιουργήσει έναν πυρήνα δημιουργικής έκφρασης, χωρίς να μπαίνουν όρια και προαπαιτούμενα.

Είχα την τύχη να παρακολουθήσω το φεστιβάλ από τη γέννηση του. Κάθε χρόνος που περνούσε φαινόταν σα να γίνονται άλματα και όχι απλά βήματα, παρότι διανύουμε μια από τις χειρότερες οικονομικές στιγμές σαν χώρα. Που νομίζετε ότι οφείλεται αυτή η εξέλιξη;

Ο πρωτοποριακός χαρακτήρας της διοργάνωσης αυτής, έγκειται στην αναγνώριση της ψηφιακής τεχνολογίας ως το μέλλον της κινηματογραφικής τέχνης και την ευθυγράμμιση της σύγχρονης πραγματικότητας στην χώρα μας, με τις μεγάλες διεθνείς εξελίξεις στο χώρο του κινηματογράφου. Τα νέα δεδομένα διευκολύνουν τους δημιουργούς να παράγουν έργα υψηλής ποιότητας και να τα παρουσιάσουν στο ευρύ κοινό, γεγονός που καταξιώνει το Φεστιβάλ διεθνώς. Φέτος είχαμε για πρώτη φορά την απονομή του Rising Star Award σε συνεργασία με το βρετανικό ίδρυμα MMBF, το οποίο προσφέρει στους νέους σκηνοθέτες μία χρηματοδότηση, την ευκαιρία να αναπτύξουν τις ικανότητές τους μέσα από ένα πρόγραμμα προώθησης τους στην αγγλική βιομηχανία του κινηματογράφου και την γνωριμία τους με μεγάλα φεστιβάλ της Ευρώπης. Κάθε χρόνο προσπαθούμε να φέρουμε τον δημιουργό σε πρώτο πλάνο και να είναι πρωταγωνιστής.

Ποιος είναι ο στόχος σας ως αναφορά το φεστιβάλ για τα επόμενα χρόνια;

Η Ευρώπη αποσκοπεί στη δημιουργία ενιαίας ψηφιακής αγοράς, ώστε το εμπορικό και το πολιτιστικό περιεχόμενο και οι υπηρεσίες να κυκλοφορούν εκατέρωθεν των συνόρων και οι ευρωπαίοι πολίτες να μπορούν να απολαύσουν πλήρως τα πλεονεκτήματα της ψηφιακής εποχής. Ωστόσο, ο αντίκτυπος της ψηφιακής επανάστασης στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο δημιουργεί ανησυχίες σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, ιδίως όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα και την κυκλοφορία των ευρωπαϊκών έργων, καθώς και τον πολιτιστικό πλουραλισμό και τη γλωσσική και πολιτιστική πολυμορφία. Στόχος του φεστιβάλ είναι να έχει λόγο, λόγω παρέμβασης ώστε να μην είμαστε μονίμως θεατές στις εξελίξεις.

Ποιοι είναι οι βασικότεροι συνεργάτες σας;

Το Φεστιβάλ διεξάγεται με την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και την Υποστήριξη του Δήμου Αθηναίων Το φεστιβάλ διοργανώνεται απ’τoν Οργανισμό KOYINTA και Tickets Tickets και έχει συνεργαζόμενες εταιρείες και πολιτιστικούς ανταποκριτές σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και σε διάφορες χώρες του κόσμου.

Βασικοί συνεργάτες είναι το Φινλανδικό Διεθνές Φεστιβάλ Wildlife Vaasa που συνδιοργανώνουμε το Διεθνές Πανόραμα Οικολογικών και Επιστημονικών Ταινιών, το Wildlife Conservation Film Festival USA, το Future Wave Film Festival, το Edge Hill University, το Coventry University.

Οι άνθρωποι πίσω από το φεστιβάλ είναι αρκετοί κάποιοι απ’αυτούς είναι η παραγωγός Βασιλική Κάππα, συγγραφέας, εικαστικός, σκηνοθέτης, technical management Γιάννης Κλάδος, σκηνοθέτης-διευθυντής φωτογραφίας Νίκος Μόσχοβος, δημοσιογράφος Βούλα Σαρικάκη, πολιτιστική διαχείριση, πολιτιστικός σχεδιασμός Μαρία Κάππα, ηθοποιός, festival manager Ευτυχία Αργυροπούλου, ηθοποιός-σκηνοθέτης, υπεύθυνος προβολών Δημήτρης Βαρβούζος, διευθυντής φωτογραφίας-μηχανικός προβολής, υπεύθυνος προβολών, υπεύθυνος web, βοηθός παραγωγής Νικόλαος Ψαλτάκης ,την καλλιτεχνική διεύθυνση την έχω εγώ, σεναριογράφος, σκηνοθέτης, συνεργάτης του Διεθνούς Πανοράματος οικολογικών και επιστημονικών ταινιών και συνεργάτης του φεστιβάλ Ηλίας Μισύρης, Festival Producer and Artistic Director of International Nature Film Festival of Vaasa.

Συνήθως τα φεστιβάλ καταλήγουν να απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο κοινό. Δύσκολα καταφέρνουν να προσελκύσουν αυτό που ονομάζουμε το «ευρύ κοινό». Όταν ειδικά αναφερόμαστε στο χώρο του ελληνικού κινηματογράφου, είναι σα να μιλάμε για μια επιδημία που ταλανίζει όλα τα επίπεδα παραγωγής. Που πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό, θεωρείτε ότι το Ψηφιακό Φεστιβάλ έχει μεγαλύτερη ανταπόκριση;

Το φεστιβάλ έκανε μία προσπάθεια να απευθυνθεί στο μεγάλο κοινό που αγαπά τον κινηματογράφο μέσω των ιστορικών κινηματογράφων Αλκυονίδα και Στούντιο που τα τελευταία δύο χρόνια έχουν επαναλειτουργήσει .Το εγχείρημα δείχνει με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα ότι ήταν επιτυχημένο. Το φεστιβάλ έχει αποκτήσει το κοινό του αλλά κύριο μέλημα μας είναι να το αυξήσουμε και να το διευρύνουμε.

Η κρίση και ότι αυτή συνεπάγεται πως νομίζετε ότι έχει επηρεάσει την κινηματογραφική παραγωγή της χώρα μας;

Ο ψηφιακός κινηματογράφος έχει ρίξει το κόστος τόσο των γυρισμάτων, όσο και του post-production κάνοντας την κινηματογραφική παραγωγή πιο προσιτή στους νέους καλλιτέχνες δημιουργώντας καινούργια δεδομένα και προοπτικές στο χώρο. Αυτό λειτουργεί ως αντίδοτο σε μια ανύπαρκτη κινηματογραφική αγορά μια και δε νομίζω ότι είμαστε μέσα σε αυτό το ευρωπαϊκό παιχνίδι, αγοράς και πώλησης καλλιτεχνικών έργων. Θα έλεγα ότι εδώ και πολλά χρόνια είμαστε καταναλωτές πολιτιστικών προϊόντων. Η κρίση είναι μια ευκαιρία να βγούμε προς τα έξω και σαν εξαγωγείς πολιτιστικών ιδεών, ταινιών με σύστημα και μέθοδο. Οι επιτυχίες των έργων στα διεθνή φεστιβάλ είναι μία βοήθεια, αλλά δεν αρκεί αυτό. Χρειαζόμαστε μια γενικότερη διάθεση σχεδιασμού και συνεργασίας.

Αν σας ζητούσα να συνοψίσετε το βασικότερο πρόβλημα του ελληνικού κινηματογράφου με μια φράση, ποια θα ήταν αυτή;

Δεν υπάρχουν σοβαρές δομές, όπως και στην υπόλοιπη κοινωνία μας. Τα πράγματα γίνονται με προσωπικές σκέψεις και μεράκι. Για μένα δεν αρκεί αυτό για μια σοβαρή ανάπτυξη της κινηματογραφικής τέχνης.

Στις μέρες μας η εικόνα κυριαρχεί σε όλα τα επίπεδα, προηγείται της λέξης, διαμορφώνει την αισθητική και την ιδεολογία μας. Πόσο αυτή η πραγματικότητα μπορεί να επηρεάσει την δημιουργικότητα κυρίως των νέων ανθρώπων;

Το θέμα είναι η αισθητική αρτιότητα, η αισθητική αναζήτηση με το πέρασμα στο ψηφιακό και στην ψηφιακή εποχή. Τα νέα τεχνολογικά δεδομένα, επιτρέπουν τις ιδιαιτερότητες, να αναδείξουν την αισθητική δύναμη, να δουλέψουν με τη υφή, με τις σχέσεις των εικόνων και των μορφών της αφήγησης. Η σχέση τέχνης και τεχνικής στον κινηματογράφο είναι όροι συνυφασμένοι. Χρειαζόμαστε εκπαίδευση για να αναγνώσουμε την εποχή μας. Πρέπει να αλλάξουμε τις δομές της παιδείας μας. Όλοι οι δημιουργοί νέοι και μεγαλύτεροι θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους ότι το έργο τέχνης υπερβαίνει τις εξαρτήσεις της ύλης, ξεπερνά τους περιορισμούς, μετουσιώνεται σε γεγονός πνευματικό. Αντανακλά τις κοινωνικές ή τις ιδεολογικές συνθήκες που το παρήγαγαν. Μπορεί να μεταδώσει δέος αλλά και τρόμο. Μπορεί να αφανίσει μορφές του παρελθόντος που κατέληξαν ανενεργές. Αποκολλάται από τον δημιουργό του και ζει σε πείσμα της φθοράς που επιφέρει ο χρόνος. Ζει ανεξάρτητο γιατί ο καθένας μπορεί να διαβάσει καινούργια πράγματα σ’αυτό.

Η θεματολογία των ταινιών έχει αναπόφευκτα επηρεαστεί από τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις. Γενικότερα βέβαια ο ελληνικός κινηματογράφος έδειχνε προτίμηση σε συγκεκριμένες περιόδους και προβληματισμούς με μικρές εξαιρέσεις. Ποια είναι η δική σας γνώμη;

Ο κινηματογράφος πρέπει να έχει την φιλοδοξία να καταγράφει το παρόν, να συνδιαλέγεται με το παρελθόν, και να φαντάζεται το μέλλον. Οι ταινίες θα πρέπει να βασίζονται σε αυτό και να δουλεύουν το ψηφιακό μέσο σαν ένα σύγχρονο τρόπο εμφάνισης και αντίληψης του αισθητού. Ο κινηματογράφος μπορεί και πρέπει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαφύλαξη και την προβολή της τοπικής και της περιφερειακής πολιτιστικής ταυτότητας και ποικιλομορφίας. Με αυτή του την ιδιότητα άλλωστε, αναδεικνύεται σε πρωτεύοντα παράγοντα ανάπτυξης των ευρωπαϊκών κοινωνικών αξιών και λειτουργίας των δημοκρατικών κοινωνιών, καθώς τα οπτικοακουστικά έργα δύνανται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συγκρότηση της Ελληνικής και ευρύτερα της ευρωπαϊκής ταυτότητας.

Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές των ελληνικών από τις ξένες παραγωγές;

Η μεγάλη διαφορά από μια ελληνική ταινία είναι ο σχεδιασμός της παραγωγής της. Πιστεύω ότι είναι η μεγάλη διαφορά και όχι το δυναμικό, η σκηνοθεσία ή η φωτογραφία ή το σενάριο. Η σχεδίαση παραγωγής περιλαμβάνει και το μετά της ταινίας (μετά-παραγωγή). Αναφέρομαι σε ταινίες που έχουν κοντινό οικονομικό κόστος.

Τι συμβουλή θα δίνατε σ’έναν επίδοξο κινηματογραφιστή;

Να ξεκινήσει και να κάνει πολλές ταινίες χωρίς διακοπή. Μόνο με την άσκηση (και το ψηφιακό μας βοηθάει σε αυτό), μπορούμε να φτάσουμε σε καλύτερα αποτελέσματα ύφους και ποιότητας.

Έχοντας μια πολύπλευρη γνώση του αντικειμένου και εμπειρία αρκετών χρόνων, σε όλα τα επίπεδα παραγωγής, τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σας κάνει μια ταινία να ξεχωρίζει και να μαγεύει;

Οι δημιουργικές ταινίες εμπεριέχουν κομμάτια του δημιουργού μέσα στο έργο του. Αυτό είναι μία πρόκληση για τον θεατή. Μιλάω για ταινίες με ειλικρινές προθέσεις. Αυτό πάντα με μαγεύει ανεξάρτητα την ποιότητα παραγωγής και προέλευσης.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Ο Χρήστος Ν. Καρακάσης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε μουσική, πληροφορική και σκηνοθεσία θεάτρου, κινηματογράφου, τηλεόρασης. Κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο πάνω στην ανάπτυξη και την μεθοδολογία της εκπαίδευσης (Post graduate diploma in training and development). Έχει επιμεληθεί οπτικοακουστικά καλλιτεχνικά, οργανωτικά και σε τεχνικό επίπεδο πολλές εκδηλώσεις παρουσιάσεις, διαφημίσεις, Video art, Φεστιβάλ. Ως σκηνοθέτης-σεναριογράφος-παραγωγός έχει παρουσία από το 1992. Οι ταινίες του έχουν αποσπάσει διεθνείς βραβεύσεις και έχουν προβληθεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Είναι καθηγητής κινηματογράφου σε πολλές σχολές και ιδρύματα. Από το 2011 είναι Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας AIDFF. Έχει γράψει την «Εισαγωγή στον κινηματογράφο», βιβλίο το οποίο απευθύνεται σε επίδοξους σκηνοθέτες, αλλά και σε όλους εκείνους που θέλουν να γνωρίσουν με άμεσο και περιεκτικό τρόπο την τέχνη αλλά και την τεχνική του κινηματογράφου. Ιδρυτής του σπουδαστηρίου τεχνών και επιστημών της ΚΟΥΙΝΤΑ.