THE EYE OF ISTANBUL

Φεβ 28, 2019 Κινηματογράφος 0

του Γιάννη Φραγκούλη

Στις 28/2/2018 στις κινηματογραφικές αίθουσες. Αξιολόγηση 7,3/10 από 60 χρήστες στο imdb.com.

ΣΥΝΟΨΗ

Η ζωή και το έργο του κορυφαίου φωτογράφου, αρμενικής καταγωγής, που έζησε και δημιούργησε στην Κωνσταντινούπολη, συνεργαζόμενος με εφημερίδες και περιοδικά της Τουρκίας και των ΗΠΑ.

Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Ο Guler θεωρείται ότι είναι θρύλος και εθνικός θησαυρός για την Τουρκία. Είναι συγχρόνως καλλιτέχνης και φωτορεπόρτερ που έχει αποθανατίσει με τις εικόνες του την ιστορία τουλάχιστον 50 ετών της Τουρκίας, ειδικά, όμως, της Κωνσταντινούπολης. Για αυτό το «παρατσούκλι» του ήταν «Το μάτι της Κωνσταντινούπολης», αυτό το όνομα-τίτλο τιμής δανείζεται αυτό το ντοκιμαντέρ. Οι Binnur Karaevli και Fatih Kaymak μας εξιστορούν τη ζωή του ογδονταεπτάχρονου Ara Guler και τις προετοιμασίες για την αναδρομική έκθεση στην Κωνσταντινούπολη, με εικόνες αυτού του φωτογράφου από 1950 μέχρι το 2005.

Εικόνες από τους φτωχούς εργάτες της Κωνσταντινούπολης, τους βοσκούς της Ανατολίας, πορτρέτα διάσημων καλλιτεχνών, όπως ο Πικάσο, τις μάχες στον πόλεμο Ισραήλ-Παλαιστινίων, στις φωτογραφίες του Guler υπάρχουν τα ουσιαστικά στοιχεία που δομούν την ιστορία του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα. Ο ίδιος αναφέρει ότι δε θεωρεί τον εαυτό του φωτογράφο, αλλά ιστορικό που αιχμαλώτισε τη ζωή των ανθρώπων και τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα από το 1950 και μετά. Η Κωνσταντινούπολη είναι ο δεύτερος χαρακτήρας στην ταινία, μέσα από τις φωτογραφίες βλέπουμε την ψυχή της πόλης όπως εξελίσσεται για περισσότερο από 60 χρόνια.

Γεννημένος το 1928 από γονείς χριστιανούς αρμενικής καταγωγής, ο Guler ξεκίνησε την καριέρα του στην εφημερίδα «Yeni Istanbul» («Η Νέα Κωνσταντινούπολη»), τραβώντας φωτογραφίες από την κοσμοπολίτικη πλευρά αυτής της πόλης. Το σημαντικό στοιχείο που τον αφορά είναι η πολυπολιτισμικότητα του περιβάλλοντος όπου μεγάλωσε, γύρω από την πλατεία Ταξίμ. «Με γοητεύει αυτό το μέρος. Ας ξεχάσουμε τον εθνικισμό και οτιδήποτε άλλο», λέει ο Guler. Ως συνεργάτης του Time Life, στη Μέση Ανατολή, βλέπει τους ανθρώπους με την διεισδυτική ματιά που ενδιαφέρει τα αμερικάνικα μέσα ενημέρωσης, όσον αφορά στην Τουρκία.

Τα πορτρέτα του αναδεικνύουν το τραγικό και το κωμικό στοιχείο της καθημερινής ζωής σε αυτή τη χώρα. Το μελαγχολικό στοιχείο είναι παντού και έρχεται να συμπληρώσει τη λογοτεχνική αφήγηση του Pamuk, φτιάχνοντας ένα ψηφιδωτό της Κωνσταντινούπολης. Συχνάζει στην περιοχή Μπέγιογλου, κοντά στο στούντιό του, παρατηρώντας την καθημερινή ροή της ζωής αυτών των ανθρώπων και προσπαθώντας να κάνει ένα έργο τέχνης. «Γυρνούσα εκεί γύρω και έβλεπα πως διαμορφωνόταν η σύνθεση της εικόνας αυτής της πόλης. Δύο άντρες συναντιούνται. Ένα κλικ. Περίμενα μιάμιση ώρα για να φωτογραφήσω μία γάτα, μόνο μία γάτα που κάνει βόλτα.», αναφέρει ο Guler για τον τρόπο που δούλευε.

Αυτή η ταινία βλέπει την Κωνσταντινούπολη μέσα από τα μάτια του Guler. Είναι μία αφήγηση που περνά από ένα φίλτρο, την επιλεγμένη ματιά του φωτογράφου και σταθεροποιείται από την οπτική των σκηνοθετών. Η αντιπαράθεση της πραγματικής εικόνας της Κωνσταντινούπολης με την αποτύπωσή της στις φωτογραφίες, πρώτα, και στην ταινία, κατόπιν, είναι μία ευκαιρία για το θεατή να δημιουργήσει τη δική του εικόνα για αυτή την κοσμοπολίτικη πόλη όπου ζει ή την επισκέπτεται. Και μία φορά δε φτάνει για να πάρεις μία ιδέα της Πόλης. Η ίδια σε προσκαλεί να την επισκεφτείς ξανά και να συγκρίνεις την παγωμένη εικόνα της φωτογραφίας με τη ζωντάνια της καθημερινής ζωής, κάνοντας, στα γρήγορα, μία διαχρονική αφήγηση για αυτό το μέρος που το έχει σημαδέψει βαθιά η Ιστορία.

Αυτή η ταινία είναι μία αρχή για την γνωριμία με την Κωνσταντινούπολη, για όσους δεν την έχουν επισκεφτεί ποτέ, και μία επανάληψη ή αναζήτηση νέων τόπων για όσους έχουν πάει και την έχουν γυρίσει, όπως ο γράφων αυτό το σημείωμα.