ΤΟ ΑΛΛΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Φεβ 04, 2017 Θέατρο 0

Είδαμε την παράσταση «Η τέλεια γυναίκα», στο θέατρο Αθήναιον, στη Θεσσαλονίκη. Σκηνοθετεί, παίζει και έχει γράψει ο Ιάκωβος Μυλωνάς. Είναι πολύ δύσκολο εγχείρημα να ανέβει ένας μονόλογος με θέμα αν υπάρχει ή όχι αυτό που λέμε τέλεια γυναίκα, ο Ιάκωβος Μυλωνάς όμως το τόλμησε.

Η παράσταση έρχεται από την Αθήνα, αν και ο Μυλωνάς είναι θεσσαλονικιός και επί σειρά ετών έχει δραστηριοποιηθεί, στο χώρο του θεάτρου και των ΜΜΕ, στη Θεσσαλονίκη. Σε γενικές γραμμές θα μπορούσαμε να πούμε ότι το θέμα, αν και είναι τεράστιο, στην παράσταση αντιμετωπίζεται με απλό τρόπο, με το σκηνικό διάκοσμο να είναι τόσο απλός αλλά και τόσο λειτουργικός που μπορεί να μεταμορφώσει σταδιακά τόσο τον ίδιο τον άνθρωπο όσο και την «πραγματικότητα», έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε, μέσα από το θεατρικό κείμενο.

Ο Ιάκωβος Μυλωνάς σκηνοθετεί τον εαυτό του, ξέρει πολύ καλά τη θεατρική τέχνη, την έχει διδάξει σε σεμινάρια και την έχει υπηρετήσει αρκετά χρόνια στις θεατρικές σκηνές. Ήταν έτοιμος να επιχειρήσει το πολύ δύσκολο εγχείρημα να απλοποιήσει ένα θέμα που ίσως ποτέ δε θα λυθεί. Μιλάμε για την απάντηση στην ερώτηση «Ποια είναι η τέλεια γυναίκα;». Το θέμα ακριβώς εστιάζει στην αντίληψη του τέλειου. Αυτό που είναι τέλειο για έναν δεν είναι για έναν άλλο. Επιπροσθέτως, όταν μιλάμε για τον έρωτα τα πράγματα γίνονται πολύ πιο δύσκολα. Θα πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα «Πως κάποιος ερωτεύεται, ποια είναι αυτή η διαδικασία;». Εδώ η ψυχολογία και η φιλοσοφία δεν έχε δώσει σαφείς απαντήσεις. Πολύ περισσότερο η ζωή μας δίνει διαφορετικές απόψεις, τόσες που το θέμα μπερδεύεται ακόμη περισσότερο.

Ο συγγραφέας του θεατρικού έργου δίνει μία πολύ απλή απάντηση: «Η τέλεια γυναίκα βρίσκεται μέσα στην ψυχή μας». Αυτή η απάντηση μπορεί να είναι η αφορμή να ξεκινήσει μία τεράστια κουβέντα που θα μπορούσε να συνοψιστεί στις εξής απόψεις: Ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα με το δικό του τρόπο και για αυτό δεν μπορούμε να μιλάμε για την πραγματικότητα αλλά για πολλές «πραγματικότητες». Αυτά τα στοιχεία ενός προσώπου και ενός χαρακτήρα που μας τραβούν και μας ελκύουν τόσο ώστε να «κολλήσουμε» σε ένα πρόσωπο είναι πολύ διαφορετικά στο κάθε άνθρωπο και έχουν να κάνουν τόσο με τον ψυχικό του κόσμο όσο και με αυτά που έχει ζήσει όλα τα χρόνια της ζωής του. Τέλος, ο έρωτας είναι μία τόσο περίπλοκη διαδικασία που η λογοτεχνία την έχει χαρακτηρίσει ανίκητη, η θρησκειολογία τον έχει θεοποιήσει, ο άνθρωπος, κατά συνέπεια, τον αγνοεί σε λεπτομέρειες και τον φοβάται.

Το θεατρικό έργο ξεκινά με την περιγραφή ενός ανθρώπου με τέτοιο τρόπο που θα πιστεύαμε ότι είναι αφελής ή χαζός. Είναι ερωτευμένος με μία γυναίκα την οποία δεν τη βλέπουμε, αλλά μιλάει για αυτή. Μέσα από αυτό τον έρωτα μαθαίνουμε για τη ζωή του, τα παιδικά του χρόνια, τον πρώτο έρωτα, την πόρνη που αγάπησε, τον πατέρα του, τις άλλες δύο γυναίκες της ζωής του, τη νοσηλεία του στο ψυχιατρικό ίδρυμα για την απώλεια μνήμης, ή μήπως για άλλο λόγο;

Προοδευτικά βλέπουμε έναν άνθρωπο που αφήνει να φανεί ο νευρωτικός του χαρακτήρας. Η νεύρωση του εστιάζει περισσότερο στον πατέρα και λιγότερο στη μητέρα. Το παιδί προσπαθεί να προσεγγίσει τη μητέρα, αλλά αυτή τον απωθεί με τη σχετική της αδιαφορία και τον ενδεχόμενο αυταρχισμό της. Τότε προσπαθεί να πλησιάσει τον πατέρα για να ολοκληρώσει την ταυτότητά του. Το πρώτο σοκ που παθαίνει είναι όταν ο πατέρας του πηγαίνει -και είναι ερωτευμένος- με την ίδια γυναίκα, την πόρνη, με την οποία είναι και ο ίδιος ερωτευμένος. Τότε η νεύρωση γίνεται ψύχωση.

Ο ψυχωτικός του χαρακτήρας ξεπερνά τα όρια και φτάνει στο φόνο. Οι γυναίκες που ερωτεύεται του θυμίζουν τη μητέρα του. Σκοτώνει για αυτήν. Ψάχνει απεγνωσμένα να βρει αυτό που λέει «τέλεια γυναίκα». Και την έχει βρει. Για αυτή μας μιλάει και σε αυτή θα κάνει πρόταση γάμου. Μέσα από τον καθρέπτη βλέπει. Μέσα από έναν καθρέπτη που δεν έχει σπάσει, όπως στον Μπέργκμαν, άρα δεν μπορούμε να μιλάμε για τεμαχισμένη προσωπικότητα, αλλά για μία τέτοια που δομείται πάνω σε μία παραβατική κατεύθυνση.

Αυτός ο καθρέπτης μας πηγαίνει στη διπολική του κατάσταση. Αυτή η γυναίκα και αυτός ο άντρας είναι το ίδιο πρόσωπο. Έχει δεχτεί τον έρωτα προς τον εαυτό του, έχει ανακαλύψει τη θηλυκή πλευρά του, τη μητέρα του, είναι το μόνο ον και μη-ον, ταυτόχρονα, που δεν μπορεί να σκοτώσει. Ο έρωτάς του ολοκληρώνεται στην αυτοϊκανοποίησή του.

Δείτε το ρεπορτάζ για την παράσταση εδώ

Αυτή είναι η ουσία του έργου. Το τραγικό γίνεται κωμικό για να εξαγνισθεί το αμάρτημα. Ίσως οι ατάκες να ήθελαν κάποια επεξεργασία και σίγουρα τα τραγούδια να είναι πιο μελαγχολικά, να μιλούν, ως αντίστιξη, για την ψυχή αυτού του ανθρώπου. Οι μεταπτώσεις του ανθρώπου είναι εμφανείς ιδίως προς το τέλος της παράστασης. Εκεί όμως λείπει ο σπαραγμός, αυτός κρύβεται μέσα στην ψυχή του, βαθιά μέσα στην ψύχωσή του. Η χρησιμοποίηση του φωτισμού ήταν πολύ καλή, το σκηνικό μινιμαλιστικό για να αφήσει να φανεί το ψυχικό τοπίο σε όλο του το μεγαλείο.

Γιάννης Φραγκούλης