ΤΟ 47

Ιούλ 10, 2025 Κινηματογράφος 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Το 47: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Η παραγκούπολη του Τόρε Μπαρό στους λόφους της Βαρκελώνης χτίστηκε το 1950 από φτωχούς πρόσφυγες που εκδιώχθηκαν από την Ανδαλουσία και την Εξτρεμαδούρα. Έμεναν για χρόνια ξεχασμένοι σε σπίτια που ήταν πρόχειρα φτιαγμένα. Χωρίς δρόμους, συγκοινωνίες, τρεχούμενο νερό, σχολείο, ασφάλεια. Τη δεκαετία του 1970, ο Μανόλο Βιτάλ, ένας οδηγός λεωφορείου που ήταν από τους πρωτεργάτες που έχτισαν το Τόρε Μπαρό, βλέποντας ότι ο Δήμος της Βαρκελώνης δεν θα αναγνωρίσει ποτέ τα προβλήματά τους, ξεκίνησε μία εξέγερση για να φέρει το οδικό δίκτυο στην απόκληρη συνοικία του. Μέχρι σήμερα, η πειρατεία του λεωφορείου της διαδρομής 47 στέκεται ως ορόσημο για τη δικαίωση των προσφύγων και την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας της εργατικής τάξης.

Το 47: Η ταινία

Ο Marcel Barrena έρχεται με τέσσερις ταινίες στο ενεργητικό του και μια τηλεταινία, ως σκηνοθέτης. Ως σεναριογράφος έχει γράψει δεκαπέντε σενάρια για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Η εμπειρία του στη συγγραφή του σεναρίου είναι μεγάλη. Η μέχρι τώρα σταδιοδρομία του είναι αξιοσημείωτη. Έχει πάρει αρκετά βραβεία για τις ταινίες του, είτε ως σκηνοθέτης είτε ως σεναριογράφος. Στην έκτη του ταινία «Το 47» («El 47») μπλέκει, με πολύ όμορφο τρόπο, την ταινία τεκμηρίωσης με την μυθοπλασία.

Από την πρώτη κιόλας σκηνή μπαίνουμε στο θέμα: οι άνθρωποι που είναι κυνηγημένοι από την πατρίδα τους συναντούν εμπόδια στην προσπάθειά τους να φτιάξουν την ζωή τους στο τόπο που βρέθηκαν για να ζήσουν με ασφάλεια. Η αστυνομία τους κυνηγά γιατί τα σπίτια τους είναι αυθαίρετα και τα γκρεμίζει. Ένα σπίτι που έχει στέγη δεν είναι παράνομο, άρα δεν μπορεί να γκρεμιστεί. Η λύση, λοιπόν, στο πρόβλημα είναι απλή: θα κτίσουν ένα σπίτι κάθε φορά και για αυτό το σκοπό θα συνεργαστούν όλοι. Και έτσι έγινε.

Το 47: Η αφήγηση

Ο Μανόλο Βιτάλ είναι ο αναμφισβήτητος ηγέτης αυτής της ομάδας ανθρώπων που θέλουν να έχουν μια ανθρώπινη ζωή στον τόπο που επέλεξαν για να ζήσουν, κυνηγημένοι από το φασιστικό καθεστώς του Φράνκο. Στην ταινία βλέπουμε μόνο την αρχή των προσπαθειών τους. Ορίζεται έτσι το αφηγηματικό διάνυσμα που θα φτάσει στην αναγνώρισή τους από τον Δήμο της Βαρκελώνης. Παράλληλα θα δούμε και το πώς φτιάχτηκε η οικογένεια του Βιτάλ σε αυτό το μέρος, το πώς έμαθε καταλάνικα και πώς έγινε ένα σημαίνον πρόσωπο στην κοινωνία της Βαρκελώνης.

Ο σκηνοθέτης και συνσεναριογράφος με τον Alberto Marini βάζει τον κεντρικό χαρακτήρα να είναι οδηγός της γραμμής 47 των λεωφορείων της Βαρκελώνης. Οδηγά το λεωφορείο, αλλά ξεκινά από μια συνοικία όπου η δημόσια συγκοινωνία είναι ανύπαρκτη. Αυτό το πρόβλημα είναι ένα από όλα που ταλαιπωρούν τους κατοίκους του Τόρε Μπαρό που ανήκει στα προάστια. Η λέξη «προάστια» σημαίνει «ένας κατώτερος κόσμος» για τους διοικούντες τον Δήμο της Βαρκελώνης, εκείνη την εποχή.

Το 47: Η πολιτική διάσταση

Το πρόβλημα της δημόσιας συγκοινωνίας είναι ένα παράδειγμα των ανεκπλήρωτων επιθυμιών των κατοίκων. Η εκπαίδευση, η ασφάλεια, το τρεχούμενο νερό είναι κάποια από αυτά. Αυτοί οι άνθρωποι φαίνεται ότι είναι αόρατοι για το κράτος και την δημόσια διοίκηση. Το πρόβλημα της εκπαίδευσης έχει λυθεί με την πρώην καλόγρια που αγάπησε τον Βιτάλ, όπως και αυτός την ερωτεύτηκε, και πλέον δουλεύει ως δασκάλα στο σχολείο που έφτιαξαν οι ίδιοι. Μαθητές της δεν είναι μόνο τα παιδιά, σιγά σιγά θα έρθουν και οι μανάδες για να μπορούν να «γράψουν το όνομά τους». Όλα γίνονται από αυτούς τους ίδιους χωρίς την αρωγή του κράτους. Κατά συνέπεια είναι σα να μην υπάρχουν.

Ο σκηνοθέτης καταγράφει την πραγματικότητα ακολουθώντας την σεναριακή γραφή των ταινιών τεκμηρίωσης (ντοκιμαντέρ). Όμως σε αυτό που λέμε πραγματικό βάζει δίπλα του το συναίσθημα, την λύπη, το χιούμορ, τον έρωτα, τις άλλες δραστηριότητες των κατοίκων. Ακόμη, την αντίθεση της ζωής αυτού του προαστίου με την πόλη της Βαρκελώνης. Αυτές οι αφηγήσεις συμβιώνουν και δίνουν μια προσωπική ιστορία, αυτή του Βιτάλ. Αυτός όμως θα πρέπει να ιδωθεί σαν ένα παράδειγμα των κατοίκων του Τόρε Μπαρό.

Το 47: Η λύση

Όταν κάνει την λεωφορειοπειρατεία και πάει μαζί με τους επιβάτες στο Τόρε Μπαρό, τα πράγματα θα πάρουν άλλη τροπή. Οι επιβάτες δεν έχουν πρόβλημα να κάνουν αυτή την διαδρομή. Το βλέπουν σαν μια εκδρομή ή μια εξερεύνηση. Κατόπιν ανακαλύπτουν μια άλλη πραγματικότητα της Βαρκελώνης, ένα μέρος που είναι δίπλα αλλά δεν το ήξεραν. Το αθέατο γίνεται θεατό. Αποκτά ύπαρξη και, πλέον, τα προβλήματα αυτών των ανθρώπων αναδεικνύονται. Μπορεί ο Βιτάλ να καταδικάστηκε για αυτό που έκανε, μετά αθωώθηκε, λόγω της λαϊκής κατακραυγής, αλλά ο αγώνας του έφερε αποτέλεσμα.

Η ταινία ξεδιπλώνει με πολύ όμορφο τρόπο τις πτυχές αυτού του αγώνα. Το πολιτικό στοιχείο συνυπάρχει με το προσωπικό και το συναισθηματικό. Αυτό το πάντρεμα μας δίνει την εικόνα της πραγματικής ζωής. Η ταινία, τελικά, δεν περιγράφει την ζωή ή τους αγώνες του Βιτάλ. Αυτός δεν είναι παρά ένα παράδειγμα από τους κατοίκους που αγωνίζονται. Άρα, το θέμα της ταινίας είναι οι κάτοικοι του Τόρε Μπαρό, η διαδρομή που χαρακτικέ για να γίνει αυτό το προάστιο ένα όμορφο μέρος με πολυτελή σπίτια, σήμερα.

Το 47: Η επέκταση της αφήγησης

Η ιστορία ξεδιπλώνεται σύμφωνα με τον ρυθμό που έχει φτιαχτεί από το μοντάζ, θεμελιώνοντας το βιωματικό ρυθμό που τον έχει ανάγκη για να αποδώσει το βίωμα. Οι ηθοποιοί είναι οι χαρακτήρες, δεν τους υποδύονται, έχουν μπει στον χαρακτήρα τους και μας δίνουν την αίσθηση του πραγματικού και, συγχρόνως, τις ατομικές πτυχές που χρωματίζουν την αναπαράσταση αυτής της κοινότητας. Ο Βιτάλ και η Κάρμεν είναι εξαιρετικοί ως «πραγματικοί» χαρακτήρες, όπως και η Χοάνα, η κόρη τους. Η ενδυματολογία και τα σκηνικά αναπαριστούν πιστά την πραγματικότητα και τις μεταλλαγές της. Η σκηνοθεσία εξελίσσει την ιστορία και περιγράφει τους αγώνες του καταπιεσμένου ισπανικού λαού. Δικαίως κέρδισε το βραβείο Γκόγια καλύτερης ταινίας.

Αν, τώρα, στρέψουμε το βλέμμα μας στις άλλες παραγκουπόλεις, στο Πέραμα, στα προάστια του Καΐρου, στις φαβέλες της Νοτίου Αμερικής και αλλού, τότε θα καταλάβουμε ότι αυτή η ιστορία δεν είναι παρά ένα παράδειγμα όλων αυτών των αγώνων των κατατρεγμένων σε όλη τη γη. Η αφήγησή της είναι παγκόσμια και αυτός είναι ο λόγος που κοινωνήθηκε στο παγκόσμιο κοινό με απόλυτη επιτυχία.

ΤΟ 47

(EL 47)

Σκηνοθεσία: Marcel Barrena

Σενάριο: Marcel Barrena, Alberto Marini

Φωτογραφία: Isaac Vila

Μοντάζ: Nacho Ruiz Capillas

Μουσική: Arnau Bataller

Ήχος: Joel del Olmo, Iñaki Díez, Guillem Guitart, Eva Valiño

Σκηνικά: Andrea Seoane

Κοστούμια: Irantzu Campos, Olga Rodal

Παραγωγοί: Laura Fernández Espeso, Javier Méndez

Ηθοποιοί: Eduard Fernández (Μανόλο Βιτάλ), Clara Segura (Κάρμεν), Zoe Bonafonte (Χοάνα), Salva Reina (Φελιπίν), Óscar de la Fuente (Αντόνιο), Betsy Túrnez (Ορόρα), Vicente Romero (Ορτέγκα), Carlos Cuevas (Πασκάλ), Carme Sansa (Ανζτελίνε)

Χώρα παραγωγής: Ισπανία

Έτος παραγωγής: 2024

Γλώσσα: ισπανικά, καταλάνικα

Χρώμα: έγχρωμη

Είδος: βιογραφία, τραγωδία

Διάρκεια: 110΄

Εταιρεία διανομής: Weird Wave

Ημερομηνία εξόδου στις αίθουσες: 3/7/2025

Για περισσότερες πληροφορίες για τους συντελεστές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά δείτε εδώ.

Διαβάστε τις κριτικές που έχουμε δημοσιεύσει

Μικρά πράγματα σαν κι αυτά

Αν σταματήσω το ίδιο θα κάνει κι αυτός