filmandtheater Λούγκερ: η κριτική της ταινίας του Κώστα Χαραλάμπους.

ΛΟΥΓΚΕΡ

Νοέ 26, 2021 Uncategorized, Κινηματογράφος 0

Η ΑΝΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ

Λούγκερ: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Η τρίτη ταινία μεγάλου μήκους του Κώστα Χαραλάμπους προβλήθηκε στο 62^ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Πολύ γρήγορα βγήκε στις αίθουσες για να τη δει το κοινό της. Στην κριτική που ακολουθεί θα προσπαθήσουμε να δούμε τις δομές της.

ΛΟΥΓΚΕΡ: ΣΥΝΟΨΗ

Ορεινή Κρήτη, 1958. Η οικογένεια Αγγελιδάκη. Μία συνηθισμένη φτωχή εργατική οικογένεια της εποχής. Προσπαθεί να ανέλθει κοινωνικά. Η ενασχόλησή της με το εμπόριο πετρελαίου θα αποτελέσει το εφαλτήριό της για την απόκτηση τεράστιου πλούτου. Υπέρμετρης κοινωνικής ανόδου. Ο απότομος πλουτισμός όμως θα επηρεάσει καταλυτικά τα μέλη της οικογένειας. Ακολουθώντας την οικογένεια Αγγελιδάκη σε βάθος 25 χρόνων, θα ξετυλιχθεί ένα κουβάρι περίπλοκων σχέσεων. Λεπτών ισορροπιών. Η σταδιακή αποξένωσή τους τους στιγματίζει βαθιά.

ΛΟΥΓΚΕΡ: Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Αυτή η ταινία, “Λούγκερ”, θα μπορούσε να ήταν η κινηματογραφική εκδοχή της ελληνικής πλουτοκρατίας. Για να χρησιμοποιήσουμε έναν μαρξιστικό όρο της πολιτικής οικονομίας. Βλέπουμε την ιστορία μιας οικογένειας από την Κρήτη. Λίγες εικόνες από την Κατοχή. Μετά στο τέλος της δεκαετίας του 1950. Η οικογενειακή επιχείρηση μεγαλώνει και φτάνει στο μεγαλύτερο σημείο της. Από εκεί όμως αρχίζει η κάθετη πτώση της. Γιατί όμως; Μία ερώτηση στην οποία η ταινία δε δίνει σαφείς απαντήσεις.

Το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας είναι ο θείος που τον υποδύεται ο Τάσος Νούσιας. Αναλαμβάνει τα ηνία της οικογένειας αφού είναι ο πιο δυναμικός. Οι άλλοι υποψήφιοι ηγέτες της έχουν πεθάνει. Από την αρχή βλέπουμε τον πόλεμο που υπάρχει σε αυτή την οικογένεια. Οι εντάσεις είναι μέσα στα παρακλάδια αυτής της οικογένειας. Ο μόνος που μπορεί να ενώσει αυτή την οικογένεια είναι ο θείος. Έτσι αρχίζει να ανεβαίνει και να αναπτύσσεται οικονομικά.

Αν σας θυμίζει κάτι από ταινίες με νονούς της μαφίας, είστε μέσα. Αν, επίσης, σας φέρνει στο νου ταινίες πλουσίων οικογενειών, είστε πάλι μέσα. Όμως περνάει ξώφαλτσα. Όπως ο περιφερειακός που παρακάμπτει μία πόλη. Όπως αυτός δεν περνά μέσα από αυτή, έτσι και η ταινία “Λούγκερ” δεν διαπερνά την αφήγηση της ζωής. Ας εξηγηθούμε καλύτερα.

ΛΟΥΓΚΕΡ: ΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ

Για να καταφέρουμε να γράψουμε μία κριτική θα πρέπει να αναλύσουμε τους χαρακτήρες της ταινίας. Αν κάνουμε αυτό για αυτή την ταινία θα αντιμετωπίσουμε την πρώτη δυσκολία. Στην προσπάθεια της ανάλυσής μας θα θέσουμε κάποιες ερωτήσεις. Αυτές έχουν να κάνουν με τις αφηγηματικές γραμμές των χαρακτήρων. Απαντούν σε ερωτήματα που θα διευκρινίσουν τις συμπεριφορές των χαρακτήρων του φιλμικού έργου. Ας προσπαθήσουμε να κάνουμε κάτι παρόμοιο για αυτή την ταινία “Λούγκερ”.

Γιατί αυτός ο θείος είναι αυστηρός και απότομος; Στην ταινία δεν υπάρχουν τα αίτια που τον οδήγησαν στη διαμόρφωση αυτού του χαρακτήρα. Βρίσκεται μόνιμα σε μία ένταση, χωρίς να υπάρχει κάποιο αφηγηματικό υπόβαθρο για αυτό.

Ποιος είναι ο λόγος που αυτός ο θείος έχει ερωτική σχέση με τη γυναίκα από τον οικογενειακό του κύκλο; Αυτή η σχέση έγινε με πρωτοβουλία δική του ή από αυτή τη γυναίκα; Εδώ βλέπουμε τη γυναίκα να επιζητεί την ερωτική σχέση, ακόμα και σε στιγμές που δε θα ήταν σωστό. Ο άντρας «αναγκαστικά» υποκύπτει. Μετά είναι αυστηρός προς αυτή. Θα μπορούσαμε να πούμε απαξιωτικός. Άρα έχουμε μία ανδροκρατούμενη οικογένεια, που φτάνει στο βαθμό της χυδαιότητας. Εξαίρεση είναι η σχέση του πρώην εξόριστου με τη γυναίκα. Αυτή θα είναι καθοριστική για την αυτοκτονία του.

ΛΟΥΓΚΕΡ: Η ΔΙΑΔΟΧΗ;

Ποιος είναι ο λόγος που ο Κωστάκης έχει επιλεγεί ως συνέχεια του θείου; Εδώ το θέμα είναι πολύ περίπλοκο. Έχει επιλεγεί από το θείο, όμως αυτό δεν το δέχεται; Η συμπεριφορά του μετέπειτα μας λέει ότι το επιλέγει. Κατόπιν βλέπουμε ότι δεν το έχει επιλέξει. Ο χαρακτήρας του είναι ακαθόριστος. Όμως ο Κωστάκης είναι ο δεύτερος χαρακτήρας που προσδιορίζει αυτή την οικογένεια. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτός θα πρέπει να υποστηρίξει το θείο. Να αναδείξει τις λεπτές αποχρώσεις του χαρακτήρα του. Όμως αυτό δε συμβαίνει.

Ποιος είναι ο ρόλος του νοσηλευόμενου δίπλα στον Κώστα; Μόνο στο τέλος βλέπουμε ότι θέλει να «ξεκλειδώσει» το χαρακτήρα του Κώστα. Μέχρι τότε βλέπουμε έναν παραβατικό άνθρωπο. Όμως αυτός χαίρεται με την παράβαση αυτή. Προσκαλεί τον Κώστα στην ίδια λογική. Παράλληλα, είναι η αντίθεση με την οικογένεια. Αυτός θέλει και το εννοεί να ζει έτσι. Η εν λόγω οικογένεια όχι. Άρα η ζωή σε αυτή την οικογένεια είναι ψεύτικη. Είναι το μόνο σημείο της ταινίας που είναι ξεκάθαρο και βοηθά στην ανάπτυξη του σεναρίου.

Η γυναίκα που είναι ερωμένη του θείου γιατί λειτουργεί με αυτό τον τρόπο; Δεν μπορούμε να δώσουμε κάποια εμπεριστατωμένη απάντηση. Φλέγεται από έρωτα; Για ποιο λόγο; Ποια είναι τα στοιχεία που τη σπρώχνουν σε αυτό τον άνθρωπο; Μέχρι που μπορεί να φτάσει; Μέχρι την αυτοκτονία του γιού της, είναι η απάντηση. Αυτή όμως η απότομη κορύφωση δεν υποστηρίζεται αφηγηματικά. Είναι η αρχή του τέλους για το θείο και, κατά συνέπεια, για την οικογένεια.

ΛΟΥΓΚΕΡ: ΠΡΟΒΛΕΨΙΜΟΤΗΤΑ

Οι άλλοι χαρακτήρες της ταινίας “Λούγκερ” είναι καρικατούρες. Οι διάλογοι είναι προβλέψιμοι. Κατά συνέπεια οι ηθοποιίες δεν αναπτύσσονται. Βλέπουμε μία ταινία που φιλοδοξεί να φτάσει στο επίπεδο ενός «Νονού» ή ενός «Ντάλας», αλλά ματαίως. Μένει κολλημένη στο αρχικό της σημείο. Δίνει μόνο εικόνες χλιδής που, δεν ξέρουμε, αν ο θεατής τις επιθυμεί ή τις έχει ανάγκη.

Το μοντάζ της ταινίας είναι εντελώς γραμμικό. Δε δημιουργεί αντιθέσεις, ανατροπές. Δε μας οδηγεί σε αφηγηματικά τοπία που θα μπορούσαν να αναπτύξουν τους χαρακτήρες στη μεταθέαση. Η ταινία τελειώνει σχετικά γρήγορα. Δεν μπορεί να εξιτάρει τη φαντασία του θεατή. Απλά να του προσφέρει μία κλειδαρότρυπα.