46ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΔΡΑΜΑΣ-ΤΡΙΤΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ

Σεπ 09, 2023 Κινηματογράφος 0

46^ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΔΡΑΜΑΣ

ΟΙ ΑΝΤΟΧΕΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

46^ο Φεστιβάλ Δράμας-τρίτη ανταπόκριση: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Συνεχίζοντας να αναλύουμε τις ταινίες που είδαμε στο 46^ο Φεστιβάλ Δράμας, φτάνουμε σε μια ομάδα όπου ο άνθρωπος βλέπει τα πάθη του. Το μεγαλύτερο πάθος που θα μπορούσε κάποιος να δει είναι η βία. Αυτή έχει πολλές μορφές, εμείς όμως εδώ θα δούμε αυτή τη μορφή που δε φαίνεται εύκολα, την ψυχολογική. Αυτή έχει, με τη σειρά της, πολλές δομές. Εκφράζεται με τόσους τρόπους όσους θέλει η ανθρώπινη ψυχή να βγάλει από μέσα της την οργή, με τρόπο απότομο. Στις ταινίες αυτές, για τις οποίες θα μιλήσουμε, πότε φαίνεται καθαρά και πότε υπονοείται. Υπάρχει όμως και είναι ένα γεγονός αναμφισβήτητο.

46^ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΔΡΑΜΑΣ-ΤΡΙΤΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: Η ΦΥΛΑΚΗ ΩΣ ΣΗΜΑΙΝΟΝ

Η ταινία «Wings», 17΄, 2023, ελληνική παραγωγή ,του Φοίβου Ήμελλου, μιλά για τη φυλακή με πολλαπλούς τρόπους. Βλέπουμε τη μητέρα η οποία ακούει το γιο της που της έχει τηλεφωνήσει. Τον περιμένει να έρθει με τη φίλη του για φαγητό. Καταλαβαίνει ότι υπάρχει ένα πρόβλημα, αλλά θέλει πάλι να τα «κουκουλώσει». Του λέει ότι όλα θα πάνε καλά. Αυτός φωνάζει στη φίλη του με βίαιο τρόπο. Μετά λέει στη μητέρα του ότι την έχει σκοτώσει. Θα έρθει η αστυνομία. Θέλει να του βρει ένα δικηγόρο. Αυτή δε θέλει να καταλάβει το μέγεθος του προβλήματος. Θα γίνει κατανοητό λίγο αργότερα.

“46^ο Φεστιβάλ Δράμας-τρίτη ανταπόκριση: φτιάχνει

ένα άλλο κλουβί, μεγαλύτερο.”

Ο γιος έχει ψυχιατρικό πρόβλημα. Η συμπεριφορά της μητέρας είναι πιεστική. Η πατρική φιγούρα απουσιάζει. Καταλαβαίνουμε ότι η μητέρα καταπιέζει το γιο της. Είναι κάτι που το έχει κάνει και στο παρελθόν, μάλλον αρκετές φορές. Αυτό είναι ίσως η ρίζα της ασθένειας του γιου της. Η μητέρα του όμως δεν είναι και αυτή καλά. Όταν συνειδητοποιεί το μέγεθος του προβλήματος έχει μπει στο ψυχωτικό πεδίο. Προσπαθεί να πιάσει τα ανύπαρκτα πουλιά στον αέρα, ώσπου πέφτει κάτω. Η κόρνα του αυτοκινήτου την επαναφέρει στην πραγματικότητα.

Επανέρχεται στο σπίτι. Κλείνει την πόρτα του κλουβιού που -μυστηρίως- ήταν ανοιχτή, το πουλί της είχε φύγει. Τηλεφωνεί και λέει στο γιό της ότι έχει ένα δικηγόρο. Το πουλί έχει να κάνει με το γιο της. Το είχε φυλακισμένο σε ένα κλουβί, υπό την προστασία της. Αυτός αποφάσισε να φωνάξει την αστυνομία και έφυγε, άνοιξε τα φτερά του. Τώρα φτιάχνει ένα άλλο κλουβί, μεγαλύτερο, του λέει τι θα κάνει, πιο δικηγόρο θα έχει. Τον αφήνει ελεύθερο ενώ το φυλακίζει. Με αυτό τον όμορφο τρόπο εικονίζεται η βία, με εξαιρετική ερμηνεία και μοντάζ που δένει άψογα την ταινία.

46^ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΔΡΑΜΑΣ-ΤΡΙΤΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: ΤΟ ΑΟΡΑΤΟ ΚΑΚΟ

Η Κάλλια Παπαδάκη θα φέρει την ταινία «L’acqua che passa», 19΄, 2023, ελληνική παραγωγή. Το σκηνικό είναι σε μια πρόσφατη χωρισμένη οικογένεια. Βλέπουμε τον πατέρα και λιγότερο τη μάνα. Ο λόγος του πατέρα κρύβει σπέρματα βίας. Έχει πάρει το γιο του για να φύγουν με το πλοιάριό τους. Επιμένει να επιβάλλει το λόγο του. Στο τέλος κάνει ότι θέλει, δημιουργεί μια εσωτερική ένταση στο γιο. Αυτός πέφτει στη θάλασσα να βρει τον πατέρα του και πνίγεται.

Η σκηνοθέτης βάζει τους ηθοποιούς να αναπαραστήσουν τις σκηνές έντασης με τον πιο όμορφο τρόπο. Μας δείχνει ένα βίαιο πατέρα που δύσκολα επικοινωνεί. Η βία έρχεται από εσωτερική ένταση, αλλά ο λόγος της δεν αρθρώνεται έτσι ώστε να παράγει λόγο, να μας μιλήσει οικουμενικά. Το πρόβλημα είναι στο μοντάζ, στη διαμόρφωση του ρυθμού.

“46^ο Φεστιβάλ Δράμας-τρίτη ανταπόκριση:

δεν έχει αποφασίσει

ποιες θα είναι οι πρωτεύουσες αναγωγές της.”

«A piece of liberty», 10΄, 2023, ελληνική παραγωγή, η ταινία της Αντιγόνης Καπάκα, μιλά για την ελευθερία. Μια κοπέλα αναπαριστά το άγαλμα της ελευθερίας. Είναι όλη μακιγιαρισμένη και φαίνεται όπως αυτό το άγαλμα είναι στην πραγματικότητα. Η αστυνομία θα τη «μαζέψει». Θα πάει στο κελί της όπου φέρνουν και έναν που είναι ντυμένος τζόκερ.

Δύο αναπαραστάσεις που μας φέρνουν δύο μεγάλα θέματα: την ελευθερία και τη σάτιρα. Το πρώτο είναι αυτό που όλοι θέλουν και όλοι φοβούνται. Η αστυνομία την κυνηγά γιατί ένας ελεύθερος άνθρωπος είναι κίνδυνος για το καθεστώς. Το δεύτερο είναι επικίνδυνο, από παλιά έκανε κριτική στην άρχουσα τάξη και, όταν έπρεπε, ήταν βίαιος και δολοφόνος. Το άγαλμα της ελευθερίας πότε ζωντανεύει και πότε είναι μαρμάρινο. Ώσπου πέφτει και σπάει. Ο τζόκερ προσπαθεί να το ξαναφτιάξει.

Το μεγάλο πρόβλημα της ταινίας είναι ότι δεν έχει αποφασίσει ποιες θα είναι οι πρωτεύουσες αναγωγές της. Ποια οδό θα ακολουθήσει ο λόγος, μέχρι που θα πάει. Αυτός είναι ο λόγος που το φιλμικό κείμενο μένει ατελές. Μας αφήνει να φτιάξουμε κάτι για το οποίο δεν έχουμε τα απαραίτητα υλικά. Βυθίζεται στην απροσδιοριστία.

46^ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΔΡΑΜΑΣ-ΤΡΙΤΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: Ο ΕΡΩΤΑΣ ΑΝΑΣΤΑΤΩΝΕΙ

Ένας μοναχός που έφτιαξε τη δική του φωτογραφική μηχανή το 1932 στο Άγιο Όρος είναι το θέμα της ταινίας «Φως εκ φωτός», 13΄, 2023, του Νεριτάν Ζιντζιρία. Ο σκηνοθέτης τοποθετεί την ταινία ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ, στην πειραματική και μυθοπλαστική ταινία. Όντως έτσι είναι. Είναι, θα λέγαμε, ένα ντοκιμαντέρ που έχει δραματουργικά στοιχεία και προσπαθεί να βγει στο χώρο της πρωτοπορίας, για αυτό πειραματίζεται. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: Χρησιμοποιείται το ασπρόμαυρο και μερικές φορές το χρώμα, όμως το χρώμα υπάρχει και σε σκηνές που είναι αρχείου (ή όχι;). Αυτή είναι η πρώτη απροσδιοριστία. Ακολούθως έχουμε μια προσπάθεια να προσδιοριστεί το θέμα. Θα ήταν προτιμότερο να αφεθεί όλο το φιλμικό κείμενο στο χώρο ανάμεσα πραγματικότητας και φαντασιακού, για να έχει ο θεατής τις επιλογές του. Έτσι όπως ακριβώς κάνει στην τελευταία σκηνή που οι άνθρωποι γίνονται ψηφίδες μιας κάποιας πραγματικότητας.

“46^ο Φεστιβάλ Δράμας-τρίτη ανταπόκριση:ο

έρωτας τον αναστατώνει.”

Μια σιδηροδρομική διάβαση στο πουθενά. Δύο ξύλινα φυλάκια. Γύρω κίτρινοι λόφοι κι ανοιχτός ορίζοντας. Δύο φύλακες: ο μοναχικός Γιάννης και ο χαλαρός Αντώνης. Κάθε τόσο, μια φωνή στο μεγάφωνο αναγγέλλει το πέρασμα ενός τρένου. Θα διαταραχθεί η καθημερινότητά τους όταν θα εισβάλει ο έρωτας. Όλα αυτά στην ταινία «Διάβαση», 21΄, 2023, των Αινεία Τσαμάτη και Κατερίνας Μαυρογεώργη. Ελληνική παραγωγή που πρωταγωνιστούν οι Γιάννης Τσορτέκης και Καραφίλ Σένα. Ο πρώτος εμφανίζεται σε κάμποσες ταινίες στο φετινό Φεστιβάλ Δράμας, το δεύτερο το θυμόμαστε από ταινίες μεγάλου μήκους.

Παρακολουθούμε την αφήγηση με αργό ρυθμό για να δομηθούν οι χαρακτήρες. Αυτό που τους προσδιορίζει είναι ό,τι συμβαίνει στο σκηνικό χώρο. Ένα από αυτά είναι μια όμορφη γυναίκα που θα την ερωτευτεί ο Γιάννης. Κρατά ένα κομμάτι από κιβώτιο όπου έχει γράψει ένα μήνυμα για αυτή. Εκείνη του δίνει ένα σημείωμα. Ο έρωτας τον αναστατώνει. Λέει ότι έχει πεθάνει η μάνα του και φεύγει. Την επόμενη μέρα θα ανακοινωθεί ο θάνατος της μάνας του και όλοι θα τον ψάχνουν.

Πολύ όμορφος τρόπος κινηματογράφησης. Εξαιρετικές οι ερμηνείες. Ο ρυθμός που φτιάχνει το μοντάζ δομεί τους χαρακτήρες στο ακέραιο. Η φωτογραφία είναι αρκετά καλή, αποδίδει την πραγματικότητα. Το τέλος είναι ανοιχτό για κάθε ερμηνεία.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ-ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΑΡΘΡΩΝ

Διαβάστε τα άρθρα που έχουμε δημοσιεύσει όσον αφορά στο Φεστιβάλ Δράμας

Δείτε τα βίντεο που έχουμε δημιουργήσει