43ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΔΡΑΜΑΣ: ΟΓΔΟΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ

Οκτ 17, 2020 Κινηματογράφος 0

43^ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΔΡΑΜΑΣ

20-26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2020

ΟΓΔΟΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ

γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Στην τελευταία ανταπόκρισή μας από το Φεστιβάλ Δράμας έχουμε να παρουσιάσουμε πολλές ταινίες που μας εντυπωσίασαν. Η συγκίνηση, σε πολλές από αυτές, ήταν ένα αυθόρμητο συναίσθημα. Η ταινία μικρού μήκους, ως αυτόνομο είδος στον κινηματογράφο, αποδεικνύει ακόμη μία φορά ότι ίσως έχει μεγαλύτερη σημασία από μία ταινία μεγάλου μήκους, αφού μπορεί να μιλήσει για τα ίδια θέματα, με το ίδιο αφηγηματικό εύρος, αλλά με μεγαλύτερη συμπύκνωση και αποτελεσματικότητα, όπως σε αυτές τις ταινίες.

«Into the dark», 8΄, μυθοπλασία, Καναδάς, έγχρωμη, του Mariano Franco, είναι η ταινία που μας μιλά με αλληγορικό τρόπο για την όραση και την αντίληψη των πραγμάτων. Αν θυμηθούμε το «Περί τυφλότητας»,  όπως και σε εκείνη την αφήγηση, έτσι και σε αυτή την ταινία, το θέμα της όρασης είναι σχετικό. Το «βλέπω» δε μας μιλά πολύ για το «αντιλαμβάνομαι». Το δεύτερο γίνεται εφικτό με τη συναίσθηση περισσότερο παρά με την άμεση αντίληψη του βλέμματος. Πολλές φορές θα έχουμε παρατηρήσει ότι έχουμε δει κάτι αλλά δεν αντιλαμβανόμαστε που είναι και γιατί πρόκειται. Όλο αυτό συμβαίνει γιατί το θέμα της αντίληψης είναι μία νευρωσική διαδικασία, κατά Λακάν, έτσι, πολύ σωστά ο σκηνοθέτης δέχεται ότι το «αντιλαμβάνομαι» έχει να με το «αισθάνομαι» περισσότερο. Πάνω σε αυτό βασίζει την αφήγηση αυτής της ταινίας, κινηματογραφεί με πολύ απλό τρόπο, χωρίς εφέ, για να αποδώσει αυτό το θέμα όσο πιο «ρεαλιστικά» γίνεται. Όμορφη ταινία με μοντάζ που δημιουργεί τους χαρακτήρες, το σενάριο αποκτά πολυπλοκότητα όταν μπαίνει μέσα στο θέμα της αντίληψης.

Η Sylvia Borges με την ταινία της «Exhibition», 3΄, μυθοπλασία, Γερμανία, έγχρωμη, θα μας μιλήσει για την αντίληψη των πραγμάτων. Έχουμε και εδώ, ως βάση, τον ίδιο προβληματισμό με την προηγούμενη ταινία. Σε αυτή όμως βλέπουμε πεντακάθαρα ότι το «παρατηρώ» ή «θεωρώ» είναι πολύ διαφορετικό από το «βλέπω». Η νεύρωση του ανθρώπου σβήνει από μπροστά του πράγματα που έχουν γίνει. Κάποιος δε γίνεται αντιληπτός με κανένα τρόπο όταν η προσοχή του ανθρώπου είναι επιμόνως στραμμένη σε κάτι άλλο, όπως στο κινητό. Αναγκάζεται να γίνει έκθεμα σε μία εικαστική έκθεση για να το δουν. Η σκηνοθεσία δεν έχει άχρηστα στοιχεία για να μπορούμε να μπούμε όσο το δυνατόν πιο βαθιά στο νόημα της ταινίας, το σενάριο έχει βασιστεί σε μεγάλη έρευνα γύρω από το θέμα, το μοντάζ εδώ απλά συνδέει τις σκηνές, δε δημιουργεί αντιθέσεις για να έχουμε πιο βαθιά αντίληψη των εννοιών.

Όταν κάνει κάποιος μία σχέση με ένα άλλο πρόσωπο συνήθως πέφτουν πολλές ερωτήσεις. Σε αυτή την ταινία του Ferdinand Arthuber, «Girl meets boy», 30΄, μυθοπλασία, Γερμανία, έγχρωμη, δε συμβαίνει αυτό τα πράγμα. Απαγορεύονται οι ερωτήσεις, αυτό είναι αδιανόητο σε αυτή τη γυναίκα που έχει φύγει από μία βάναυση σχέση. Όμως τα καταφέρνει και μπαίνει, με αυτό τον άντρα σε μία πιο ουσιαστική σχέση η οποία διακόπτεται επειδή αυτός νοσηλεύεται. Τρυφερή ταινία, ρομαντική που μας μιλά με άλλο τρόπο για τον έρωτα, για αυτόν που δεν απαιτεί, αλλά τοποθετείται. Η σκηνοθεσία βάζει τους χαρακτήρες σε έναν καμβά που θα μπορούσε να ήταν ένας πίνακας του Ρενουάρ. Το μοντάζ συνδέει τα πλάνα χωρίς να χρησιμοποιεί αντιθέσεις, με τρόπο βιωματικό.

«The jackpot», 23΄, μυθοπλασία, Γερμανία, η ταινία της Alice von Gwinner, φτιάχνει μία παιχνιδιάρικη αφήγηση που εστιάζει στον έρωτα, στην τυχαιότητα και στις σχεδιασμένες παρεμβάσεις του ανθρώπου. Πρωταγωνίστρια είναι μία κότα. Όλα πάνε καλά, αυτή έχει τον πρώτο λόγο, κανονίζει να έρθουν σε επαφή ένας άντρας και μία γυναίκα μέχρι και αυτή γνωρίσει ένα κόκορα και να μπερδευτούν όλα στη ζωή της. Αυτό που χαρακτηρίζει αυτή την ταινία είναι το χιούμορ και η πολύ καλή χρήση της φωνής off.

«Chen Chen», 21, μυθοπλασία, Χονγκ Κονγκ, έγχρωμη, είναι η ταινία που έκανε ο Kargo Chen, μία τρυφερή ιστορία για δύο αδέλφια, από τα οποία το ένα πάσχει από εγκεφαλική παράλυση. Ο αδελφός του αποφασίζει να το βγάλει έξω, να χαρεί τη ζωή έτσι όπως όλοι οι άνθρωποι. Θα ζήσουν μία ευχάριστη περιπέτεια με αίσιο τέλος. Συμπαθητική ταινία στην οποία ο άνθρωπος είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Η Ka Ki Wong, ήδη καταξιωμένη διεθνώς σκηνοθέτης, αν και νεαρή, με την ταινία της «Wild child», 13΄, μυθοπλασία, Χονγκ Κονγκ, έγχρωμη, κάνει ένα εξαιρετικό σχόλιο στον τρόπο αντιμετώπισης του ανθρώπου. Ένα παιδί που ζει σαν άγριος βρίσκεται κατά λάθος στην πόλη. Το ξέσπασμά του είναι παράξενο για τους ανθρώπους του «πολιτισμού», οι οποίοι δε λαμβάνουν υπόψη τους ότι απλά έχει πάθει σοκ επειδή βρέθηκε σε άλλη πραγματικότητα. Το συλλαμβάνει η αστυνομία. Ένας αστυνόμος που ασχολείται μαζί του αφήνεται σε αυτή την επικοινωνία και μαθαίνει από το παιδί. Καταλαβαίνει το λάθος και το αφήνει στο φυσικό του περιβάλλον. Αυτή όμως η επαφή τον αλλάζει σαν άνθρωπο. Μπορεί να κάνει τη διάκριση, αγαπά πλέον τον κόσμο του παιδιού, επιστρέφει στη φύση του. Πολύ όμορφη ιστορία, σαν παραμύθι, καλογραμμένο σενάριο, η σκηνοθεσία ακολουθεί το βιωματικό τρόπο ολοκλήρωσης της ταινίας, παράγεται ένα παραβολικό παραμύθι που μας φέρνει πίσω στο σημείο να δούμε ποιος ακριβώς είναι ο πολιτισμός μας.

Αν πεθάνει κάποιος μπορεί να ξαναγεννηθεί μουσικός; Στην ταινία «Musician», 20΄, μυθοπλασία, Ιράν, του Mohsen Mehri Darouei, είναι πιθανόν. Ο Μαχμούντ είναι πολύ κοντός, σχεδόν νάνος. Το όνειρό του είναι να παίξει κοντραμπάσο. Αυτό είναι αδύνατον λόγω του ύψους του, όμως, όταν πεθαίνει, μπαίνει στο κοντραμπάσο σα φάντασμα, πλέον μπορεί να παίξει και μάλιστα με τον πιο όμορφο τρόπο. Γοητευτική ταινία, σαν παραμύθι. Ρομαντικό σενάριο, η σκηνοθεσία ακολουθεί τη σεναριακή απόδοση, δομούν ένα έργο που συγκινεί.

«My border, my forest», 18΄, μυθοπλασία, Ιταλία, έγχρωμη, του Giorgio Milocco, όμορφη ταινία που αναφέρεται στις μνήμες ενός Γιουγκοσλάβου που ζει στην Ιταλία. Επιστρέφει στο μέρος που γεννήθηκε και μεγάλωσε, το βλέπει πολύ αλλαγμένο, πάει στο ποτάμι όπου είχε πέσει και πνίγηκε ο αδελφός του. Ο σκηνοθέτης με πολύ απλό τρόπο διηγείται αυτή την ιστορία, καταφέρνει με το μοντάζ αντιθέσεων να αναστήσει τις μνήμες και να βγάλει αβίαστα το συναίσθημα του νόστου και της απώλειας, παραλληλίζοντας το θάνατο του αδελφού με αυτόν ενός γερασμένου αλόγου.

Η Izabela Pluciska, στην ταινία «Portrait of Suzanne», 15΄, ανιμέισιον, Πολωνία, έγχρωμη, θα αφηγηθεί την ιστορία ενός παχύσαρκου άντρα, ο οποίος σκοτώνει τον πόνο για τις χαμένες αγάπες του στο φαί. Ο θεός είναι παντού, σε εμένα είναι στην πείνα, λέει. Τα πράγματα γίνονται πιο ήπια όταν το αριστερό του πόδι μεταμορφώνεται στην αγαπημένη του Σουζάν. Η αφήγηση είναι σουρεαλιστική, αλληγορικά θα αφηγηθεί ο ερωτικός πόνος που κάποια στιγμή γίνεται σωματικός, κάτι που θα εκτονωθεί με τον συναισθηματικό-σωματικό αποχωρισμό.

Ρομαντική ταινία από τη Ρωσία, με μία μεταφράστρια ελληνικών, η οποία αρέσκεται να κάνει έρωτα με ταξιτζήδες, χωρίς να τους γνωρίζει και χωρίς να θέλει να έχει ξανά σχέση μαζί τους, είναι η δουλειά της Lina Asadullina, «Consolation», 21΄, μυθοπλασία, Ρωσία, έγχρωμη. Η σκηνοθέτης αφηγείται την ιστορία με όμορφο τρόπο, αισθαντικές σκηνές, και με λιτή αφήγηση μας δίνει το προφίλ μιας γυναίκας που κρύβει τη μελαγχολία της πίσω από μία δήθεν νυμφομανία. Το τέλος είναι μία αρχή μιας όμορφης ερωτικής σχέσης, με έναν πρώην εραστή της, με τον τρόπο που περιγράψαμε πιο πριν, ο οποίος όμως έψαξε και τη βρήκε.

Ανιμέισιον, με την τεχνική του στοπ καρέ, της Monica Mazzitelli, η ταινία «The wedding cake», 4΄, ανιμέισιον-ντοκιμαντέρ, Σουηδία, έγχρωμο, αφηγείται με τη φωνή του πραγματικού προσώπου, την ιστορία μιας γυναίκας που αναγκάστηκε να γίνει πόρνη για να ξεπληρώσει τα χρέη του άντρα της, ο οποίος είχε εξαφανιστεί. Ένα ντοκουμέντο για το εμπόριο ανθρώπων, που συμβαίνει σε πολλές χώρες του κόσμου, συγκλονίζει με την αφήγησή του, όμως η δραματουργία που θα επιθυμούσε ο θεατής δεν υπάρχει.

«Anna», 15΄, μυθοπλασία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουκρανία, Ισραήλ, έγχρωμη, η ταινία του Dekel Berenson, μία εργασία που μιλά για την απελπισία των γυναικών να βρουν κάποιον άντρα που θα νοιάζεται για αυτές. Η σκηνοθεσία είναι ρεαλιστική, αποδίδεται με τον καλύτερο τρόπο η ειρωνεία και στο τέλος το τραγικό κομμάτι όπου η πρωταγωνίστρια βλέπει, στο πάρτι γνωριμίας γυναικών με αλλοδαπούς, την κόρη της, με αποτέλεσμα να γίνει τέτοια φασαρία που το πάρτι να λήξει.

«And she hisses», 11΄, μυθοπλασία, Ισπανία-ΗΠΑ, έγχρωμη, η ταινία της Monica Lek, μία ιστορία δύο εραστών σε μία μικρή πόλη της Ισπανίας που, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, πίνουν φτηνό κρασί, ονειρεύονται για τα ταξίδια τους στην Αμερική, μιλούν για το χρώμα που είναι αόρατο, αλλά μπορεί να σε μαστουρώσει. Καθ’ολη τη διάρκειά της δύο πράγματα μπορούμε να παρατηρήσουμε, τις αισθησιακές σκηνές, τις πολύ καλές πόζες, οι οποίες θα μπορούσαν να ήταν πολύ καλές φωτογραφίες, και το μεστό, ονειρικό λόγο τους. Η σκηνοθέτης που έχει κάνει και το σενάριο, διακεκριμένη φωτογράφος και σκηνοθέτης, παγκοσμίως, κάνει μία ταινία μικρού μήκους που θα μπορούσε, με λίγα στοιχεία, να γίνει μεγάλου μήκους, με πολύ σφιχτό μοντάζ, εξαιρετικές λήψεις, που έχει κάνει και αυτή, αποδίδει πολύ όμορφα το ερωτικό κλίμα, τη μοναξιά αυτών των ανθρώπων και το αίσθημα φυγής που έχουν.

Στην ταινία της Yaya, «Keep it quiet», 14΄, μυθοπλασία, ΗΠΑ, έγχρωμη, αποδίδεται με τον πιο όμορφο τρόπο η κατάθλιψη. Παρακολουθώντας τη ζωή μιας κτηνιάτρου, με ρεαλισμό. Βλέπουμε την πίεση που εξασκείται πάνω της, τόσο από την οικογένειά της, όσο και στη δουλειά της, τις αντιδράσεις της και το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται. Πολύ όμορφη ταινία από την Αμερική, από μία σκηνοθέτη που έχει διακριθεί παγκοσμίως.

Από την Αμερική, με χρώματα Κίνας, η ταινία του Szu-Wei Chen, «Last day», 11΄, μυθοπλασία, ΗΠΑ, έγχρωμη, εικονογραφεί τον αποχωρισμό. Μία πόρνη, που ζει στην Κίνα, ανάμεσα σε δύο ραντεβού, δέχεται τον εραστή της. Περνούν λίγο μαζί και αυτός της ανακοινώνει ότι θα φύγει για να δουλέψει στο Τέξας, στην κατασκευή του τείχους. Η κάμερα κινείται απλά και φυσιολογικά, κινηματογραφεί το χώρο και τα σώματα, υπονοεί την ένταση που υπάρχει, η ψυχική οδύνη αυτής της γυναίκας μεταφράζεται ψυχοσωματικά, με την κούραση, πριν να πάρει τον επόμενο πελάτη, ενώ βάζει ένα τραγούδι για τον αποχαιρετισμό. Πολύ καλή σύνθεση, μοντάζ πολύ σφιχτό, σε μία σπουδαστική ταινία στις ΗΠΑ.

Ο Shauly Melamed μιλά για την κρυμμένη ομοφυλοφιλία του, ανατρέχοντας στις πρώτες ταινίες που είχε γυρίσει με μία κάμερα miniDV. Στην ταινία «Mini DV», 10΄, ντοκιμαντέρ, Ισραήλ, έγχρωμο, βλέπουμε τις πρώτες απόπειρές του να τραβήξει με την κάμερα, να εστιάσει, να επιλέξει το κάδρο, να σκηνοθετήσει. Στο τέλος κρύβει τη σκηνή που έχει στύση, όταν, για την ταινία, υποκρίνεται ότι κάνει έρωτα με τους φίλους του. Όμορφη ταινία, καλό μοντάζ που φτιάχνει τους χαρακτήρες.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ

• Φεστιβάλ Δράμας