ΑΓΕΛΗ ΠΡΟΒΑΤΩΝ

Ιούν 23, 2022 Κινηματογράφος 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΙΑΡΙΟΥ

Αγέλη προβάτων: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Μπορεί μία αγέλη προβάτων να αναλάβει ενεργητικό ρόλο; Ή, για να το πούμε διαφορετικά, πότε τα πρόβατα μπορούν να γίνουν λύκοι; Η ταινία «Αγέλη προβάτων», του Δημήτρη Κανελλόπουλου, προσπαθεί να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα. Μπορούμε να πούμε ότι τα καταφέρνει μια χαρά.

ΑΓΕΛΗ ΠΡΟΒΑΤΩΝ: ΣΥΝΟΨΗ

Κάποιοι κάτοικοι μιας κωμόπολης χρωστούν πολλά λεφτά σε ένα τοκογλύφο. Αυτός βάζει δύο μπράβους για να τους πείσει να του δώσουν αυτά που του χρωστούν. Όταν αυτοί φτάνουν στην πόλη οι ρόλοι είναι δυσδιάκριτοι. Τα θύματα γίνονται θύτες και το αντίστροφο. Στο τέλος, ένας από αυτούς που χρωστούν, θα γίνει αρχηγός και θα νικήσει τους «λύκους».

ΑΓΕΛΗ ΠΡΟΒΑΤΩΝ: Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Έχουμε μία ταινία που βρίσκεται ανάμεσα στη δράση και στο γουέστερν. Ο Δημήτρης Κανελλόπουλος δεν θέλει να δώσει το οριστικό στίγμα της. Οι αναλύσεις χαρακτήρων, από την άλλη, την τοποθετούν σε μία τυπική τραγωδία. Μπορούμε εύκολα, λοιπόν, να καταλάβουμε ότι το θέμα σε αυτή την ταινία, την «Αγέλη προβάτων», δεν είναι η δράση ή τα παθήματα των χαρακτήρων. Πίσω από αυτούς υπάρχει ένα ελληνικό τοπίο που ουσιαστικά πρωταγωνιστεί.

Ο Θανάσης είναι αυτός που τα συντονίζει όλα. Έχει τη δουλειά του, τη γυναίκα και το παιδί του και την «γκομενίτσα» του, όπως λέει η ίδια. Τι του λείπει; Γιατί είναι μόνιμα μελαγχολικός; Δεν είναι εντάξει με τις υποχρεώσεις του και αυτό το στεναχωρεί. Είχε ξεκινήσει μια δραστηριότητα με κάποιους φίλους, αλλά έμεινε μόνος του. Το ίδιο τώρα βλέπει όταν έχει μπροστά του τον εχθρό του, τον τοκογλύφο. Προσπαθεί να ενωθούν κάποια θύματά του και να τον αντιμετωπίσουν μαζί. Να κάνουν μια αγέλη. Μπορεί όμως μια αγέλη να κυνηγήσει; Μόνο το κριάρι, θα πει ο ένας από τους μπράβους. Ενώ οι λύκοι κυνηγούν όλοι, θα συμπληρώσει.

Αυτή η κουβέντα είναι καθοριστική για να δούμε τη δομή των χαρακτήρων, ατομικά αλλά και συλλογικά. Να καταλάβουμε ποια είναι η αγέλη και πως αυτή μπορεί να συμπεριφερθεί.

ΑΓΕΛΗ ΠΡΟΒΑΤΩΝ: ΑΛΛΑΓΗ ΡΟΛΩΝ

Έχουμε δει και σε άλλες ταινίες αυτή την αλλαγή των ρόλων που, τελικά, αλλάζει όλη την ταινία. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κινεζική παραγωγή «Ανατολικό παλάτι, δυτικό παλάτι». Ο αστυνόμος και ο ομοφυλόφιλος εναλλάσσονται στην ενεργή δράση και η ταινία αλλάζει σταδιακά μορφή.

Στην «Αγέλη προβάτων» του Δημήτρη Κανελλόπουλου αυτή η αλλαγή είναι μία διεκδίκηση. Ο Θανάσης θέλει να είναι το κριάρι αλλά και δε θέλει. Δεν προσδοκά να είναι ο ηγέτης, αλλά δε βλέπει άλλη λύση. Το μότο του είναι ότι στη συλλογικότητα θα υπάρξει η δύναμη. Αν δούμε αυτή την αντίληψη μεμονωμένα τότε θα παρεξηγήσουμε την ταινία. Θα πιστέψουμε ότι αρκείται στο να μας προτρέψει στο να ενωθούμε στις διεκδικήσεις. Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα;

Θα πρέπει να προσέξουμε ότι το σενάριο αναλύει παράλληλα το κάθε χαρακτήρα μεμονωμένα και τη συλλογικότητά τους. Αυτό, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι υπακούει στην ανάλυση του Αριστοτέλη, στο «Περί ποιητικής». Θα πρέπει να δούμε το μέρος και το όλο για να καταλάβουμε με τι έχουμε να κάνουμε, λέει ο Αριστοτέλης. Ο Δημήτρης Κανελλόπουλος κάνει το ίδιο.

Το μέρος είναι τα μέλη της αγέλης και οι μπράβοι χωριστά. Το όλο έχει δύο κατηγορίες: το σύνολο των πληγέντων και τους μπράβους. Δομείται έτσι το σύνολο που δεν είναι παρά το μεγάλο Όλο, δηλαδή η ελληνική κοινωνία. Τα θύματα και οι θύτες εναλλάσσονται στους ρόλους στην «Αγέλη προβάτων». Πότε έχει ο ένας το πάνω χέρι, πότε ό άλλος. Τι συμβαίνει όμως τελικά; Που οδηγεί αυτό;

ΑΓΕΛΗ ΠΡΟΒΑΤΩΝ: Η ΑΠΟΣΑΡΘΡΩΣΗ

Το κριάρι, σε αυτή την ταινία, θα ενεργήσει και θα έχει τον πρώτο ρόλο στην αγέλη. Όμως δεν είναι κάτι που του αρέσει. Ίσα-ίσα το απεχθάνεται. Όμως, από ένα σημείο και έπειτα θα πρέπει να συνεχίσει το έργο που παίζει και θα πρέπει να το διεκπεραιώσει με τον καλύτερο τρόπο. Αυτό φαίνεται στο προτελευταίο πλάνο. Πάλι όμως δεν είναι ο αρχηγός γιατί οι καταστάσεις μπορούν να τον ανατρέψουν.

Ο απατημένος σύζυγος θα πάρει την εκδίκησή του. Την ίδια στιγμή αυτοί που τον αμφισβητούν θα δουν από τη δράση του τις αρχηγικές του ικανότητες. Και πάλι όμως σε αυτή την κατάσταση μπορεί να υπάρξει μια ανατροπή. Ο νεκρός μπράβος και η καταστροφή στις εγκαταστάσεις του δείχνουν ότι όλα είναι ρευστά. Ο Θανάσης μπορεί να γίνει πρόβατο και κάποιος άλλος να γίνει κριάρι. Η ήρεμη δύναμη του Αποστόλη μπορεί να δώσει μια έκρηξη. Αυτό όμως δεν είναι παρά κάτι που έγινε εκείνη τη στιγμή.

Δεν υπάρχει πίσω από όλα αυτά μια ιδεολογική βάση, στην «Αγέλη προβάτων». Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για μια κινηματική ενέργεια, αφού όσα γίνονται δεν έχουν κάποια λογική που να ακολουθεί μία ιδεολογική διεργασία. Είναι μια τακτική παρά μια στρατηγική. Μήπως όμως αυτό δε συμβαίνει και στην ελληνική κοινωνία; Σαφώς, ναι. Όχι μόνο στη συντηρητική, αλλά και στην προοδευτική παράταξη. Το κείμενο λοιπόν αυτό έχει πολιτική χροιά. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να κάνουμε μια πλήρη ανάγνωση του φιλμικού κειμένου.

ΑΓΕΛΗ ΠΡΟΒΑΤΩΝ: Η ΑΦΗΓΗΣΗ

Το σενάριο στην «Αγέλη προβάτων» είναι καλά δομημένο, σύμφωνα με τη λογική που αναπτύξαμε. Δεν επικεντρώνει στη δράση, αλλά στην ανάλυση των χαρακτήρων. Έτσι μπορεί να μας οδηγήσει στη σύνθεσή τους.

Ο ρυθμός είναι σχετικά αργός. Αυτό είναι απαραίτητο για την ανάλυση όλων των χαρακτήρων και των συνδετικών τους κρίκων. Κάποιες φορές κουράζει το θεατή αν δεν επικεντρώσει στην ανάγνωσή τους, κάτι που είναι αναγκαίο.

Έτσι, η σκηνοθεσία εκπληρώνει το σκοπό της και φτιάχνει μια ταινία που ανήκει σε ένα κοινό χώρο. Ανάμεσα στην τραγωδία, τη δράση και την ηθοπλασία, τελικά μας οδηγεί στο πολιτικό πεδίο, με πλάγιο τρόπο.

Ο Δημήτρης Λάλος, ως Θανάσης, είναι πολύ καλός. Δεν υπερβάλλει και η τοποθέτησή του είναι ακριβής. Ο Άρης Σερβετάλης, ως Αποστόλης, είναι η διαμετρικά αντίθετη περίπτωση του Θανάση, αυτός που μας δείχνει τα όρια της αφηγηματικής κίνησης. Ο Λευτέρης Πολυχρόνης ξέρει να προκαλεί τόσο που να αναμένουμε μια αντίδραση, ως κάθαρση.

Η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Δημήτρη Κανελλόπουλου δεν είναι ατοπική. Εστιάζει και υπονοεί. Το αρκαδικό τοπίο επίσης πρωταγωνιστεί, όπως και η Τρίπολη. Ο σκηνοθέτης μετά από τέσσερις ταινίες μικρού μήκους, από το 2002 μέχρι το 2011, μετά από δέκα χρόνια δοκιμάζει τις δυνάμεις του στη μεγάλου μήκους. Από το 2000 μέχρι και το 2022 έχει δουλέψει στον ήχο σε πολλές ταινίες, έχει «ψηθεί» στο ελληνικό κινηματογραφικό χώρο.

ΑΓΕΛΗ ΠΡΟΒΑΤΩΝ

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Κανελλόπουλος

Σενάριο: Δημήτρης Κανελλόπουλος

Φωτογραφία: Στέλιος Πίσσας

Μοντάζ: Μυρτώ Καρρά

Μουσική: Dejan Pejovic

Ήχος: Νίκος Έξαρχος, Νίκος Λιναρδόπουλος, Περσεφόνη Μήλιου

Σκηνικά: Μάχη Αρβανίτη

Κοστούμια: Χριστίνα Λαρδίκου

Παραγωγή: Gentian Koçi, Dusan Milic, Ελίνα Ψύκου, Κωνσταντίνα Σταυριανού, Snezana van Houwelingen

Παίζουν: Δημήτρης Λάλος (Θανάσης), Άρης Σερβετάλης (Αποστόλης), Γιάννης Βασιλώττος (Σωτήρης), Λευτέρης Πολυχρόνης (Παραδείσης), Δημήτρης Λιόλιος (Βαγγέλης), Δημήτρης Ξανθόπουλος (Μιχάλης), Κωνσταντίνος Σειραδάκης (Μήτσος), Κίμωνας Κουρής (Σβίγγος)

Χώρα παραγωγής: Ελλάδα, Αλβανία, Σερβία

Γλώσσα: ελληνικά

Έτος παραγωγής: 2021

Χρώμα: έγχρωμη

Είδος: έγκλημα, τραγωδία

Διάρκεια: 113΄

Εταιρεία διανομής: Cinobo

Ημερομηνία εξόδου: 23/6/2022.

Για περισσότερες πληροφορίες στα τεχνικά θέματα και για τους συντελεστές δείτε εδώ.

Διαβάστε τις κριτικές που έχουμε δημοσιεύσει

Δείτε τα βίντεο που έχουμε ετοιμάσει