filmandtheater ΟΙ ΜΙΜΟΙ ΤΟΥ ΗΡΩΝΔΑ

ΟΙ ΜΙΜΟΙ ΤΟΥ ΗΡΩΝΔΑ

Ιούν 05, 2019 Θέατρο 0

ΘΕΑΤΡΟ ΣΦΕΝΔΟΝΗ

του Νίκου Θωμόπουλου

Ο ΗΡΩΝΔΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΙΜΙΑΜΒΟΙ

Οι «Μιμίαμβοι», του ποιητή Ηρώνδα, που γράφτηκαν περίπου τον 3ο αιώνα π.Χ. βρέθηκαν σε ένα πάπυρο στην Αιγυπτιακή πόλη Μιγίρ το 1891. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο σημαντικός μας ποιητής Κ. Καβάφης συνέθεσε το ποίημα “Οι μιμίαμβοι του Ηρώδη” με έμπνευση από τους μιμίαμβους του Ηρώνδα συγκινημένος από τον τρόπο που βρέθηκαν όπως γράφει «εντός του σκότους Αιγυπτίας γης μέσω τοιαύτης απελπιστικής σιγής». Οι μιμίαμβοι, όπως το φανερώνει και η λέξη συνθέτονται από μιμήσεις των ηθοποιών που απήγγειλαν στους δρόμους ιάμβους περίπου 100 στίχων στο κάθε μονόπρακτο ή επεισόδιο για να διασκεδάσουν τους θεατές με σκωπτικά σαρκαστικά, υβριστικά και χυδαία λόγια.

Οι μιμίαμβοι παιζόντουσαν αργότερα και σε πλατείες και σπανιότερα σε αυτοσχέδιες σκηνές. Τα θέματά τους ήταν αφιερωμένα στις ανθρώπινες αδυναμίες με τη διακωμώδηση του ακόλαστου βίου καθημερινών ανθρώπων των παρασκηνιακών κοινωνικών στρωμάτων σαρκάζοντας τις πράξεις τους, μ΄έναν αποκαλυπτικό ρεαλισμό, που επιβάλλει ένα είδος ελαφρότητας. Με σκοπό την ταχεία τέρψη των δοκιμαζόμενων τάξεων οι έξι μιμίαμβοι του Ηρώνδα που σώθηκαν είναι οι «Φιλιάζουσαι ή ιδιάζουσαι» (επιστήθιες φίλες), «Το όνειρο», Ο Σκανεύς (παπουτσής), Κοπέλις «Η ζηλιάρα», «Ο πορνοβοσκός», «Η μαστρωπός», «Ο διδάσκαλος» και «Οι προσκυνήτριες του Ασκληπιού». Μια αξιοπρεπής κυρία που συνουσιάζεται με τον σκύλο της, η αυστηρή σωματική τιμωρία ενός δασκάλου σ΄έναν αμελή μαθητή, ο πόθος ενός δερμάτινου πέους (βαυβώνα) από δύο φίλες, είναι μερικά από τα θέματα των μιμίαμβων, που παρουσιάζονται ως κωμικές εικόνες των ανθρώπινων εκτροπών σε αυτοτελή επεισόδια που το καθένα έχει αρχή-μέση και τέλος, που λειτουργεί σαν κάθαρση προς τους θεατές.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Πιστεύοντας ότι οι μιμίαμβοι του Ηρώνδα είναι η καρδιά του θεάτρου που προηγείται της Αριστοφανικής κωμωδίας και μετέπειτα της comedia de l’ arte η Άννα Κοκκίνου επέλεξε να «παιδεύσει» το θεατρικό κοινό της με την ευστροφία της άγνωστης, στο ευρύ κοινό, ποίησης του Ηρώνδα σε μια άρτια παράσταση με πολύχρωμα και φανταχτερά κοστούμια φτιαγμένα με γόνιμη φαντασία μαζί με τα αλληγορικά προσωπεία που υποστήριξαν ευφυώς με αρκετή δόση φαιδρότητας τους ρόλους των έξι μίμων-ηθοποιών.

Η ένταξη της σωματοποίησης του κάθε ρόλου των έξι μονοπράκτων στο λόγο και το ύφος του Ηρώνδα στη συγκεκριμένη παράσταση, όπου οι ηθοποιοί έπαιζαν έως και δύο διαφορετικούς μίμους, ενσαρκώθηκε με τα όρια μιας μίμησης χωρίς την προσαρμογή σε σύγχρονους υποκριτικούς κώδικες μιας σάτιρας ή μιας επιθεώρησης με τον δεδομένο σεβασμό της σκηνοθεσίας στο πνεύμα του συγγραφέα.

Οι ημιδιαφανείς χώροι που παρέπεμπαν σε οικίες και η ξύλινη μινιμαλιστική εξέδρα-σκηνή, λειτούργησαν εξ ίσου υποβλητικά στους θεατές στο να ταξιδέψουν σε μια αυτοσχέδια σκηνή στους δρόμους μας αρχαίας αγοράς της προκλασικής περιόδου της ελληνικής ιστορίας.

Η μουσική επένδυση και τα ηχητικά εφέ έδωσαν μια ανεβαστική νότα σε σύμπραξη με την κινησιολογία και τα κείμενα του έργου. Η Άννα Κοκκίνου ξεχώριζε λίγο περισσότερο για την θεατρική της αύρα μιας έμπειρης θεατρίνας πίσω από τη «μάσκα» της μιμιμής τέχνης.

Η ένταξη του χορού με χοροθεατρικές αποχρώσεις στις ενδιάμεσες δράσεις εντάχθηκε στη σκηνοθετική γραμμή με τον στόχο να συνδέσει τα άσχετα μεταξύ τους επεισόδια σε μια ενιαία παράσταση με ροή που δεν ήταν πολύ εμφανής κατά τη γνώμη μου, καθώς και η εμβόλιμη παντομίμα μιας ηθοποιού με την ίδια σκωπτική διάθεση των κειμένων που έπαιζε παράλληλα τον ρόλο του υποβολέα παραπέμποντας ίσως στα θεατρικά μπουλούκια των αρχών του 20ου αιώνα δίνοντας ένα εύθυμο και καινοτόμο χαρακτήρα στην αφήγηση των μίμων, που υποδύθηκε η Άννα Κοκκίνου.

Σε δεύτερη βαθύτερη ανάγνωση τα επεισόδια που παίχτηκαν στοχεύουν μέσω μιας αυτοκριτικής ματιάς στην ηθική παρακμή, στην ανάδειξη της ιδιαίτερης ευστροφίας του ελληνικού πνεύματος.