F-F SANTA SANGRE

Οκτ 19, 2014 Θέατρο 0

ΕΓΩ-ΑΛΛΟΣ-ΦΥΛΟ

Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα; Ποιο είναι τα φύλο μου, το φύλο σου; Πως αυτό προσδιορίζεται; Μήπως κάποιος προσδιορισμός έχει μέσα του το σπέρμα της βίας; Ποιας βίας; Τα ερωτήματα είναι πολλά και οι απαντήσεις βρίσκονται στο πεδίο όπου εγγράφεται η νεύρωση των ανθρώπων στη σύγχρονή μας κοινωνία. Η νεύρωση που οδηγεί στην υστερία και στη βία που, στην προκειμένη περίπτωση, είναι παραγωγός αιτία του λόγου. Και το σώμα τι ρόλο παίζει ακριβώς;

Είδαμε το Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2014, λίγο μετά τις 7.00 μμ, στον πεζόδρομο της Παπαμάρκου, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στην πλατεία Άθωνος, την τελευταία παράσταση Ενιαίου Παραστατικού Χώρου (Performance) της Alamkalma, αυτή τη φορά σε συνεργασία με δρώντα πρόσωπα (performers) από το εξωτερικό. Ο Βασίλης Καρκατσέλης τράβηξε τις φωτογραφίες απ’τις πρόβες και τις εξέθεσε στο ατελιέ του. Δίπλα ακριβώς χρησιμοποιήθηκε ένας άλλος χώρος, μίας νέας φωτογραφικής ομάδας, τόσο νέας που ακόμα το όνομά της δεν είναι γνωστό, αλλά θα κάνει την πρώτη έκθεσή της αρχές Νοεμβρίου. Στον πρώτο χώρο υπήρχαν οι φωτογραφίες απ’τις πρόβες και στο δεύτερο μία εγκατάσταση και έκθεση χαρακτικών, μεξικανής καλλιτέχνιδας που ζει αρκετά χρόνια στο Παρίσι. Επίσης στον πρώτο χώρο μία κοπέλα γυμνή προσφέρει το κορμί της για να αναπαραχθεί κάποιο κείμενο, αυτό που θα μας μείνει από όσα έγραφαν τα δρώντα πρόσωπα και άλλοι πάνω σε αυτήν.

Μπροστά στις δύο βιτρίνες ο κόσμος παρακολουθεί. Η παράσταση αρχίζει. Τα δρώντα πρόσωπα γράφουν, ο ένας στον άλλο, στα κορμιά τους, έτσι ώστε το σώμα να γίνει ένα βιβλίο -αν θεωρήσουμε το «βιβλίο» με τη σημειωτική του έννοια, δηλαδή την παράθεση συνταγμάτων κωδίκων σε ένα ολοκληρωμένο κείμενο-, με τη μόνη διαφορά ότι αυτό το βιβλίο γίνεται in vitro, ανοίγεται στην κοινωνία και πλέον παγκοσμιοποιείται, εγγράφεται σε συμπεριφορές. Το σώμα έρχεται σε σύγκρουση με το άλλο, οι εντάσεις πολλαπλασιάζονται, το ζήτημα της απόλαυσης είναι το ζητούμενο, όπως είναι γνωστό απ’όλες τις ψυχαναλυτικές θεωρίες.

Δίπλα τους και μέσα τους φωτογράφοι, απ’το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης και ο γράφων, αποθανατίζουν τη στιγμή, καταγράφουν, τα φλας κόβουν το σκοτάδι στη μέση, τυφλώνουν και απαιτούν. Προσφέρουν τη δική τους βία, τα δικά τους θέλω, τη δική τους αναζήτηση της απόλαυσης. Συνειδητοποιούμε ότι υπάρχουν συμπεριφορές που δημιουργούν ένα σύμπαν πράξεων και αντιδράσεων, οι θεατές μετατρέπονται σε δρώντα πρόσωπα, μπαίνουν, με ασυνείδητο τρόπο, μέσα σ’αυτή την αναζήτηση.

Τι είναι ο άντρας και τι είναι η γυναίκα; Μήπως ο άντρας είναι το καθρέφτισμα της γυναίκας ή το συμμετρικά αντίθετό της; Μάλλον ναι. Μέσα απ’αυτήν θέλει να ολοκληρωθεί. Τη σέβεται σε απόλυτο βαθμό, σε όλες τις περιπτώσεις, αν και, μερικές φορές, όταν υπάρχουν παραβατικές συμπεριφορές, στρέφεται βίαια εναντίον της, στρεφόμενος ουσιαστικά εναντίον του εαυτού του, μπαίνοντας σε μία διαφορετική συνδιαλλαγή μεταξύ του Εγώ του και του Υπέρ Εγώ του. Η βία αυτή τη φορά είναι η γενεσιουργός αιτία ενός λόγου παραβατικού και πολλές φορές καταστροφικού. Η γυναίκα που -σύμφωνα με το βλέμμα του δυτικού- στερείται της ηδονής, δρα, γίνεται ενεργό δρων πρόσωπο και μπαίνει στην αναζήτηση απ’το ασυνείδητο στο συνειδητό.

Ο θεατής κινείται από σημείο σε σημείο και αναζητεί την πράξη που πλέον έχει συμβολοποιηθεί και έχει μπει στην σημειωτική διαδικασία της αναπαραγωγής των κωδίκων και τελικά του λόγου. Ανασύρει από το ασυνείδητό του στοιχεία και συνθέτει το παζλ που τον φέρνει στην παρούσα στιγμή και στο μέλλον. Οι φωνές διστάζουν, οι αναπνοές είναι προβληματικές, καταλαβαίνουμε την ένταση της στιγμής. Η γυναίκα είναι σε μία βιτρίνα και το σώμα της έχει γίνει ένα βιβλίο με πολλές συντεταγμένες, δεν της ανήκει, μέχρι τη στιγμή που αποφασίζει να σβήσει τους κώδικες και να αποκτήσει ξανά το σώμα της. Πάντως κάθεται σα μία κούκλα, όπως ένα εμπόρευμα σε ένα μαγαζί, κάτι που μας φέρνει στην καπιταλιστική-καταναλωτική κοινωνία. Λίγο πιο πέρα, έξω απ’τη βιτρίνα, ένας άντρας κόβει τις άκρες απ’τα δύο μπροστά πόδια μίας καρέκλας, όταν τα καταφέρνει βάζει δύο γυναικεία παπούτσια. Οι κινήσεις και οι πράξεις του δείχνουν μία υστερική συμπεριφορά, η γυναίκα μετατρέπεται σε εμπόρευμα, ο άντρας επιβάλλεται και επιβάλλει το λόγο του.

Λίγο πιο κάτω ξεκινά μία «επέλαση» μίας γυναίκας ενώ ένας άντρας βρίσκεται σε κρίση συνείδησης, όταν το Εγώ του και το Υπέρ Εγώ του συναντιούνται. Τα δύο πρόσωπα βρίσκονται απ’τη μία και απ’την άλλη μεριά και περικυκλώνουν μία γυναίκα που κρύβεται κάτω από ένα τραπέζι πάνω στο οποίο υπάρχει καρφωμένο ένα μαχαίρι τσαγκάρη. Την πιάνουν και εξασκούν βία σε αυτή, τη βιάζουν και τελικά πεθαίνει. Το πτώμα της μεταφέρεται στο χώρο όπου υπάρχουν τα χαρακτικά και η εγκατάσταση. Ένας άντρας θρηνεί μπροστά σ’αυτό.

Η γυναίκα είναι το ζητούμενο, ζωντανή ή νεκρή, το σώμα και το πνεύμα της διεκδικείται από το ίδιο ή το αντίθετο φύλο. Το φύλο πλέον δεν είναι παρά ένα ιδεολόγημα η κατάκτηση του οποίου -βιασμός, έρωτας, βία- δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να παράγει και να αναπαράγει το λόγο, ξεκινώντας απ΄την απόλαυση, με τις διαφορετικές εκφάνσεις της, και φτάνοντας στην εκπληρωμένη λίμπιντο και στο αιώνιο ερώτημα του θανάτου. Μέσα σε αυτό το πεδίο εμπλέκονται και οι αντιλήψεις, έτσι όπως υπάρχουν στο κοινωνικό πεδίο, μέσα από σύμβολα, αρχέτυπα και πολιτικές θέσεις. Έχουμε, με αυτό τον τρόπο, ένα καθαρά πολιτικό λόγο που παράγεται αυτή τη στιγμή, μπροστά μας.

(Δείτε εδώ τη συνέντευξη του Γιάννη Μήτρου)

Εδώ, πάντως, οι εκφάνσεις της βίας είναι προφανείς, οι δράσεις εύκολα αντιληπτές απ’όλους, η σύγκρουση εγγράφεται σε πρώτο σημασιολογικό επίπεδο και όχι σε δεύτερη σημασιοδότηση. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα σ’αυτό το χώρο της Θεσσαλονίκης βιώσαμε μία προσομοίωση της ζωής που έχει άμεσα να κάνει με τη δική μας ζωή, με το δικό μας τρόπο διαβίωσης, κάνοντας μία διαδρομή από το ασυνείδητο στο συνειδητό και βρίσκοντας το συλλογικό ασυνείδητο με έναν διαφορετικό τρόπο.

Γιάννης Φραγκούλης

(Οι φωτογραφίες είναι δικές μας)

Το σχετικό με το θέμα ρεπορτάζ

• Performance Art