ΑΝ ΕΙΧΑ ΠΟΔΙΑ ΘΑ ΣΕ ΚΛΩΤΣΟΥΣΑ

Δεκ 12, 2025 Κινηματογράφος 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ

IF I HAD LEGS I’D KICK YOU

Αν είχα πόδια θα σε κλωτσούσα: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Η Λίντα είναι μία ψυχοθεραπεύτρια σε απόγνωση, στα όρια νευρικού κλονισμού. Με τον καπετάνιο άντρα της μονίμως απόντα, μεγαλώνει μόνη της τη χρόνια άρρωστη κόρη τους. Το οκτάχρονο κοριτσάκι δεν μπορεί να φάει κανονικά και είναι συνδεδεμένο με έναν ομφάλιο σωλήνα τροφοδοσίας από μηχάνημα. Η Λίντα βρίσκεται εγκλωβισμένη σε έναν ατέλειωτο κύκλο φροντίδας και αγωνίας, ενώ ταυτόχρονα όλο το περιβάλλον της την πιέζει -οι γιατροί, οι δασκάλες, οι άλλες μητέρες, αλλά και η ίδια η μικρή- έχουν συνεχείς απαιτήσεις. Ένας εφιάλτης που γιγαντώνεται όταν ο ουρανός πέφτει στο κεφάλι της, συμβολικά, αλλά και κάπως κυριολεκτικά: η οροφή του σπιτιού τους καταρρέει. Η Λίντα καταφεύγει σε ένα παρακμιακό μοτέλ και πρέπει να βρει την κανονικότητα για την ίδια, την κόρη και τους ασθενείς της, ενώ τα όρια μεταξύ πραγματικότητας, μεταφυσικών ψευδαισθήσεων και παραλογισμού, δοκιμάζονται.

Αν είχα πόδια θα σε κλωτσούσα: Ο αγώνας

Στην ταινία βλέπουμε από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό τις μάχες που δίνει η μητέρα για να αποδείξει το αυτονόητο: ότι είναι καλή μαμά. Αυτό το «καλή μαμά» είναι μια νευρωσική κατάσταση που «φυτεύεται» σε κάθε μια νέα μητέρα από τους επαγγελματίες του ιατρικού χώρου και από τους συγγενείς της. Λέγεται με έναν πλάγιο τρόπο: «Πιστεύω ότι θα γίνεις καλή μαμά», υπονοώντας ότι πρέπει να ακολουθήσει τα πρότυπα που η κοινωνία έχει επιβάλλει. Η γυναίκα είναι αυτή που κάθε λεπτό θα δίνει εξετάσεις. Και αν δεν είναι καλή μαμά, τότε τι θα συμβεί; Η δαμόκλειος σπάθη γυρνά πάνω από το κεφάλι της και την απειλεί. Αλλά ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Η κόρη της έχει γεννηθεί με μια ασθένεια που την «καταδικάζει» να τρέφεται με ένα μηχάνημα, για να μπορέσει να ζήσει. Ο πατέρας είναι απών τον περισσότερο χρόνο γιατί είναι καπετάνιος σε πλοίο. Όλα, λοιπόν, έχουν πέσει στους ώμους της: η επίβλεψη του παιδιού, η διαχείριση του νοικοκυριού, η δουλειά της, οι πελάτες της, οι γιατροί του παιδιού και οι φόβοι της. Τρέχει να τα προλάβει όλα και δεν τα καταφέρνει. Πως, άλλωστε, θα μπορούσε να είναι εντάξει με όλες τις υποχρεώσεις της; Είναι ανθρωπίνως αδύνατο. Στην ταινία αυτό το τρέξιμο αποτυπώνεται με τον γρήγορο ρυθμό του μοντάζ, την μπιμπάτη μουσική, με τα πλάνα που είναι γρήγορα και, πολλές φορές, είναι κολλημένα στο πρόσωπό της.

Αν είχα πόδια θα σε κλωτσούσα: Χωρίς οίκτο

Το άγχος είναι ζωγραφισμένο στο πρόσωπό της και εκφράζεται με τον αγχωτικό λόγο της, στη δουλειά, στο πάρκινγκ, στις συνομιλίες με την κόρη της, στις επαφές με την γιατρό, στις κουβέντες με τον άντρα της από το κινητό τηλέφωνο. Το άγχος δημιουργείται από αυτά που πρέπει να κάνει. Αυτά τα «πρέπει» είναι που την πνίγουν. Κανόνες που τις έχουν προσφερθεί από την κοινωνία και θα πρέπει να τους σηκώσει σαν ένας σύγχρονος Άτλαντας. Θα παρατηρήσουμε ότι ο αυστηρός πατριαρχικός λόγος εδώ δεν είναι πανταχού παρών. Υπάρχει όμως στους άγραφους νόμους που ο αρχετυπικός πατέρας έχει βάλει και η αρχετυπική μητέρα πρέπει να υπακούσει. Πρέπει. Και πάλι πρέπει. Αν ήταν ένας σάκος του μποξ που τον βαρούσαν με τέτοια λύσσα, θα είχε σπάσει, θα είχε σωριαστεί κάτω. Αυτή, όμως, θα πρέπει να αντέξει. Πρέπει. Αυτή η καταραμένη λέξη έρχεται και επανέρχεται χωρίς οίκτο.

Τα δεινά της είναι αυτά που περιγράψαμε. Η κόρη της δεν είναι αυτή που τη δυναστεύει, απλά απαιτεί όπως κάνουν όλα τα παιδιά. Δεν έχει το χρόνο να της μάθει τους κανόνες, να συζητήσει μαζί της για τις συμπεριφορές. Το παιδί της δεν είναι κακομαθημένο. Μαθαίνει στο να απαιτεί και να μπει στη λογική των παράλογων πιέσεων, θύμα των οποίων θα γίνει αργότερα και η ίδια. Θα πρέπει να μείνουμε στη σχέση μάνας και κόρης. Μετά θα πρέπει να κάνουμε τις αναγωγές μας για να φτάσουμε στον πυρήνα του θέματος που η ταινία θέλει να μας δείξει.

Αν είχα πόδια θα σε κλωτσούσα: Η απειλή

Η κόρη απαιτεί από τη μητέρα αυτά που το ίδιο το σύστημα διδάσκει το παιδί ότι πρέπει να γίνει. Αυτή η σχέση πάει πίσω στην παιδική ηλικία της μητέρας. Επικεντρώνουμε στη σκηνή που «πέφτει ο ουρανός» στο κεφάλι τους. Το διαμέρισμα γεμίζει με νερά. Πάει να δει τι έχει γίνει και το ταβάνι γκρεμίζεται μπροστά στα μάτια της. Ο φακός εστιάζει σε ένα μικρό χείμαρρο που πέφτει από το ταβάνι. Γίνεται μια τρύπα. Από αυτή θα παρατηρήσει κάποια μυστηριακά και απόκοσμα φαινόμενα. Ας το κρατήσουμε αυτό. Χάνει τον έλεγχο των καταστάσεων και, όταν ο άντρας της επιτέλους εμφανιστεί, θα τρέξει στη θάλασσα. Ελπίζει ότι θα βρει στο υγρό στοιχείο την απόλαυση και την ασφάλεια, σύμβολο του αμνιακού υγρού. Αυτό όμως την ξεβράζει απανωτά. Η Μητέρα δεν τη θέλει. Εξάλλου, την απείλησε με το νερό που έριξε μπροστά της, σα να ήταν η εχθρική γλώσσα της, ο λόγος της.

Αυτό το στοιχείο με το προηγούμενο μας δείχνουν το τραύμα της που έχει εμφανισθεί στην παιδική της ηλικία. Καλεί την μητέρα της αλλά ματαίως. Ο δρόμος την οδηγεί στο πεδίο όπου η νεύρωσή της έχει μπει στο υστερικό, η συνδιαλλαγή με τον Άλλο της εαυτό, που η ίδια έχει κατασκευάσει, την πιάνει από το χέρι και πάνε μαζί στο ψυχωτικό πεδίο. Η πραγματικότητα και το παραλήρημα μπερδεύονται. Δεν μπορεί να ξεχωρίσει ποιο είναι το πραγματικό και ποιο δεν είναι. Από αυτό το σημείο οι πράξεις της είναι φυσιολογικά απρόβλεπτες. Δεν μπορεί πλέον να ελέγξει τον εαυτό της. Η περίπτωση της ασθενής της -που παρατά το παιδί της- παραλληλίζεται με τη δική της συμπεριφορά. «Θα γίνω καλύτερη μητέρα», λέει στην κόρη της, στη μοναδική σκηνή που βλέπουμε το παιδί, και εκεί αυτή η γυναίκα αγιοποιείται.

Αν είχα πόδια θα σε κλωτσούσα: Τα χαρακτηριστικά της ταινίας

Οι άντρες απλά τη βλέπουν σα μια περίπτωση που νομίζουν ότι την ελέγχουν. Ακόμα και ο συνάδελφός της ο ψυχοθεραπευτής. Επίσης ο γείτονάς της στο μοτέλ, ο παρκαδόρος, η απειλή της αστυνομίας. Ο γύρος του θανάτου είναι αυτό που κάνει αυτή η γυναίκα. Όλα αυτά εικονοποιούνται με κοντινά πλάνα στα πρόσωπα, στις ζημιές του σπιτιού, στο σώμα του παιδιού. Γίνονται ανάγλυφα με τον φρενήρη ρυθμό που φτιάχνει το μοντάζ. Τονίζονται με τη μουσική που εντείνει την εντύπωση αυτού κακοποιητικού ρυθμού. Σε όλα αυτά η Ρόουζ Μπέρν δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας.

Η ταινία της Μέρι Μπρόνστιν ακολουθεί τη θεματολογία του Τζον Κασσαβέτη -τραγική «ειρωνεία» είναι ότι προβλήθηκε σε αυτή την αίθουσα του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης-, όμως προεκτείνει τη θεματολογία του Ελληνοαμερικάνου δημιουργού. Ο άντρας δεν την κλείνει στο ψυχιατρείο, δεν της επιτίθεται ευθέως, κάνει ότι την καταλαβαίνει, αλλά οι επιθέσεις έρχονται από τις δομές της πατριαρχικής κοινωνίας σαν κάτι που θα πρέπει να γίνει έτσι, ως ένας άγραφος αλλά κακοποιητικός λόγος. Αυτή η γυναίκα βάλλεται από τον Πατέρα και απορρίπτεται από την Μητέρα. Θέλει να πεθάνει αλλά δεν μπορεί. Μόνο η κόρη της την καταλαβαίνει στο τέλος. Και αυτό είναι μια αχνή χαραμάδα ελπίδας. Μια ουτοπία. Μια αριστουργηματική ταινία που σε βάζει μέσα σε αυτό το θέμα και σε προτρέπει να πάρεις θέση για να σταματήσει κάποτε αυτό το σαφάρι που είναι η καταστροφή των γυναικών. Ελπίζουμε, τουλάχιστον.

ΑΝ ΕΙΧΑ ΠΟΔΙΑ ΘΑ ΣΕ ΚΛΩΤΣΟΥΣΑ

(IF I HAD LEGS I’D KICK YOU)

Σκηνοθεσία: Mary Bronstein

Σενάριο: Mary Bronstein

Φωτογραφία: Christopher Messina

Μοντάζ: Lucian Johnston

Μουσική: Melissa Chapman, Annie Pearlman

Ήχος: Jared Seidman, Deanna Williams, Tim Wong, Nick Caramela, Filipe Messeder

Σκηνικά: Kaili Corcoran

Κοστούμια: Elizabeth Warn

Καλλιτεχνική διεύθυνση: Samantha Figueira, Sebastian Hernandez-Schmitt

Ειδικά εφέ: Damian Fisher

Οπτικά εφέ: Muhammad Nur Huda, Anders Nyman

Παραγωγοί: Tatiana Bears, Ronald Bronstein, Eli Bush, Richie Doyle, Conor Hannon, John Paul Lopez-Ali, Sara Murphy, Josh Safdie, Bruno Vernaschi-Berman, Rita Walsh, Ryan Zacarias

Ηθοποιοί: Rose Byrne (Λίντα), Delaney Quinn (κόρη), Mary Bronstein (Δρ. Σπρινγκ), A$AP Rocky (Τζέιμς), Ivy Wolk (Νταϊάνα), Christian Slater (Τσαρλς), Mark Stolzenberg (παρκαδόρος), Conan O’Brien (ψυχοθεραπευτής)

Χώρα παραγωγής: ΗΠΑ

Έτος παραγωγής: 2025

Γλώσσα: αγγλικά

Χρώμα: έγχρωμη

Είδος: μαύρη κομεντί, ψυχολογική τραγωδία, θρίλερ

Διάρκεια: 113΄

Εταιρεία διανομής: Σπέντζος Film

Ημερομηνία εξόδου στις αίθουσες: 11/12/2025

Για περισσότερα στοιχεία για τους συντελεστές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά δείτε εδώ.

Διαβάστε τις κριτικές ταινιών που έχουμε δημοσιεύσει

Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ

Στο νησί του Άμρουμ