ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Μαρ 22, 2015 Κινηματογράφος 0

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΕΘΙΣΜΟΙ

Έχουμε δει πολλές φορές στην τηλεόραση ντοκιμαντέρ ή ταινίες που έχουν παραχθεί για αυτήν. Το ερώτημα στο οποίο θα απαντήσουμε σε αυτό το άρθρο μπορεί να διατυπωθεί κάπως έτσι: Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της τηλεοπτικής και της κινηματογραφικής γραφής, με άλλα λόγια, τι είναι αυτό που κάνει διαφορετική μία τηλεοπτική ταινία από μία κινηματογραφική;

Αυτό που θα πρέπει να παρατηρήσουμε στις τηλεοπτικές ταινίες είναι ότι το σενάριο έχει περισσότερα πραγματολογικά στοιχεία απ’ότι μία κινηματογραφική ταινία. Το φαντασιακό απουσιάζει σε μεγάλο βαθμό, μέσα απ’τις αναγωγές του, και έτσι δε δρομολογείται η περιπλάνηση στο φανταστικό, με άλλα λόγια η ονειρική διαδικασία, που είναι το κυριότερο χαρακτηριστικό της κινηματογραφικής τέχνης, δε λειτουργεί.

Στον κινηματογράφο η εικόνα εγγράφεται στο μάτι του ανθρώπου και ακολούθως όλες οι εικόνες συνδυάζονται έτσι ώστε να δημιουργηθεί μία ενιαία ιστορία, από αισθητικής και νοηματικής άποψης. Πως όμως συνδυάζεται; Απλά τα αφηγηματικά κομμάτια μπαίνουν σε μία σειρά, έτσι όπως συνδέονται από τα στοιχεία που έχει ο κάθε άνθρωπος στο συνειδητό και στο ασυνείδητό του. Η μνήμη κινητοποιεί από το παρελθόν προς το παρόν, τα στοιχεία της ανασύρονται απ’τα αφηγηματικά κομμάτια της ταινίας. Είναι αυτό που η θεωρία του κινηματογράφου το ονομάζει μεταθέαση.

Στις τηλεοπτικές ταινίες δεν μπορεί να λειτουργήσει αυτή η αναδημιουργία αφηγηματικών και ψυχικών τοπίων επειδή δεν υπάρχουν αυτά τα σύμβολα στην ταινία που θα λειτουργούσαν ως συνδετικά στοιχεία. Αντίθετα υπάρχει η ροή του λόγου που δεν έχει χάσματα, στα οποία θα καλείτο να συμπληρώσει το λόγο του ο θεατής. Έχουμε λοιπόν το λόγο ενός ρεπορτάζ και όχι μίας αφήγησης, όπως την ξέρουμε απ’τη λογοτεχνία, τουλάχιστον.

Παρατηρούμε όμως ότι όλο και πιο συχνά βλέπουμε ταινίες που μπορεί να χαρακτηριστούν τηλεοπτικές. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να οφείλεται στις εταιρείες παραγωγής που προσδοκούν το κέρδος είτε απ’την τηλεθέαση είτε απ’τα dvd είτε απ’τις πωλήσεις σε τηλεοπτικά κανάλια του εξωτερικού. Το αποτέλεσμα όμως είναι ο έλληνας θεατής να συνηθίζει σε αυτή την αισθητική και είτε να μην μπορεί να αναγνωρίσει πλέον μία καλή κινηματογραφική ταινία, δηλαδή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, είτε να αποστρέφει την προσοχή του όταν ένα τέτοιο έργο του προτείνεται.

Γιάννης Φραγκούλης