ΣΩΤΗΡΗΣ ΓΚΟΡΙΤΣΑΣ

Ιούλ 27, 2025 Κινηματογράφος 0

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Η ΤΑΙΝΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΤΑΝ ΠΡΕΠΕΙ

Ο Σωτήρης Γκορίτσας συνομιλεί με τον Γιάννη Φραγκούλη*

«Ο Θωμάς κι εγώ το πήραμε απόφαση. Απόψε φεύγουμε για την Ελλάδα. Που πηγαίνουμε; Στην πατρίδα, λέω ‘γω. Στον χαμό, λέει ο Θωμάς και γελάει». Έτσι αρχίζει η δεύτερη και, ταυτόχρονα, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Σωτήρη Γκορίτσα, «Απ’το χιόνι». Μια ταινία που πήρε τον Χρυσό Αλέξανδρο, στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Επίσης τα βραβεία Καλύτερης Ταινίας, Σεναρίου και Φωτογραφίας, της ΕΤΕΚΤ και της FIPRESCI, της διεθνούς Ομοσπονδίας κριτικών, στο ίδιο Φεστιβάλ. Μια ταινία που μπαίνει μέσα στο πρόβλημα της προσαρμοστικότητας των περιθωριακών ατόμων στην ελληνική κοινωνία. Μια ταινία σύγχρονη που μιλάει για την ανθρωπιά στις μέρες μας. Για ένα οδοιπορικό τριών νέων από την Αλβανία που θα βρουν εδώ την απογοήτευση και θα γυρίσουν, οι δύο από αυτούς -γιατί ο άλλος σκοτώθηκε- πίσω στην Αλβανία.

Σωτήρης Γκορίτσας: Η ταινία

Η ταινία σου «Απ’το χιόνι» είναι ένα οδοιπορικό δύο Βορειοηπειρωτών και ενός Αλβανού από την Αλβανία στην Αθήνα και από εκεί πάλι πίσω. Σκοπός σου ήταν να κάνεις ένα ντοκιμαντέρ για τους λαθρομετανάστες;

Με τους Αλβανούς δεν υπάρχει μια πραγματικότητα. Άλλοι έχουν καταφέρει να ενταχθούν άλλοι όχι. Η ταινία αναφέρεται στο 1990, όταν άρχισε η μεγάλη έξοδος που μας βρήκε τελείως απροετοίμαστους εδώ. Τα γεγονότα, όπως μου τα έχουν αφηγηθεί και όπως έχει φτιαχτεί το σενάριο, αφορούν την εποχή εκείνη, όπου τα πράγματα, όπως μου τα έλεγαν, ήταν πολύ χειρότερα απ’ότι στην ταινία. Τότε πέρναγαν παράνομα, τώρα περνούν νόμιμα. Αν έκανα ντοκιμαντέρ θα με τράβαγε η πραγματικότητα σε πράγματα που είναι αδύνατον να ελέγξεις. Δεν ήταν αυτός ο στόχος μου, να κάνω μια μαρτυρία για τα προβλήματα των Βορειοηπειρωτών, ήθελα να ακουμπήσω εξ’ίσου -και περισσότερο ίσως- το πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας όσον αφορά στην αντιμετώπισή μας προς αυτούς, αυτούς και όλους όσους δεν είναι ενταγμένοι στον κοινωνικό κορμό της ελληνικής κοινωνίας.

Στην ταινία σου παρατήρησα ότι δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στις ανθρώπινες σχέσεις μεταξύ των Αλβανών και των Βορειοηπειρωτών και μεταξύ αυτών και των Ελλήνων. Βασίστηκες σε μαρτυρίες Βορειοηπειρωτών;

Βασίστηκα σε τέτοιες μαρτυρίες.

Σωτήρης Γκορίτσας: Η ηθοποιία

Η ηθοποιία του Γεράσιμου Σκιαδαρέση, σαν κεντρικός ήρωας της ταινίας, μου έδωσε την εντύπωση ότι ήταν λίγο αποστασιοποιημένη.

Ο ρόλος του Γεράσιμου ήταν πάρα πολύ δύσκολος. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν μάθει να αντιδρούν με τους όρους και με τους τρόπους που έχουμε μάθει εμείς. Αυτό που εμείς το ονομάζουμε ψυχρότητα για αυτούς είναι καθημερινότητα. Ζούνε σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης όπου δεν υπάρχει το κλάμα, με την έννοια του δικού μας κλάματος. Οι ανάγκες της επιβίωσης έχουν σκληρύνει τους ανθρώπους και σου μιλάνε για τα πιο τερατώδη πράγματα και στα λένε με τον πιο φυσικό τρόπο, χωρίς καμία σύσπαση του προσώπου.

Η διδασκαλία της ηθοποιίας του Γεράσιμου έγινε από εσένα ή με συνεργασία με κάποιους που είχαν ζήσει αυτές τις καταστάσεις;

Πιο πολύ από εμένα. Εγώ μετέφερα στον Γεράσιμο την εμπειρία που είχα με αυτούς τους ανθρώπους. Δεν την είχε αυτός άμεσα. Παρ’όλα αυτά, έβλεπα ότι θα τον έβαζα να πάει να αποκτήσει αυτή την εμπειρία, αν δεν μπορούσα να του την μεταδώσω ή αν δεν μπορούσε να την καταλάβει. Αλλά, από την αρχή, καταλάβαινε περισσότερα από αυτά που έπρεπε να του εξηγήσω. Ήταν πιο πολύ μέσα!

          Σκηνή από την ταινία “Απ’το χιόνι”

Σωτήρης Γκορίτσας: Οι μαρτυρίες

Είχα παρατηρήσει στο παίξιμό του από την ταινία «Δονούσα», της Αγγελικής Αντωνίου, την εκφραστικότητα στο βλέμμα του. Δεδομένου ότι στην ταινία σου δεν υπάρχει πολυλογία στους διαλόγους, μήπως αυτό ήταν ένας παραπάνω λόγος για να χρησιμοποιήσεις τον συγκεκριμένο ηθοποιό;

Όχι, δεν ήξερα αυτή του την ικανότητα, την βρήκα στο γύρισμα πάνω και μ’ευχαρίστησε πάρα πολύ! Πάντως, έτσι είχα δουλέψει το σενάριο και ήταν μια ευτυχής συγκυρία που ήρθαν έτσι τα πράγματα.

Το σενάριο έχει βασιστεί σε κάποιες μαρτυρίες μόνο;

Σε κάποιες μαρτυρίες και σε ένα διήγημα του Σωτήρη Δημητρίου, που είναι Ηπειρώτης, από ένα χωριό πριν από τα σύνορα.

Τα γυρίσματα έγιναν σ’όλη την Ελλάδα, πήγατε στην Αλβανία;

Έγιναν σ’όλη την Ελλάδα, έγιναν παντού. Όχι, δεν πήγαμε στην Αλβανία.

Σωτήρης Γκορίτσας: Η συνέχεια

Ποια είναι τα καινούργια σου σχέδια;

Έχω ένα σενάριο που το έχω μισογράψει, αλλά είναι πολύ νωρίς για να πω τίποτε. Θέλω να ψάξω να βρω πως η νέα μου ταινία θα κάνει έναν κύκλο, μετά από την παραγωγή, θα πάει δηλαδή έξω στα φεστιβάλ, για να δοκιμαστεί εκεί, να βρει το βάρος της. Για κάποιους μήνες θα ασχοληθώ με αυτό.

Ψάχνεις για χρηματοδότηση από την ΕΟΚ;

Και από εκεί. Αλλά ακούω ότι αυτό είναι χρονοβόρο, δεν θέλω να περιμένω οκτώ χρόνια για να κάνω ταινία, θα έχει ξεφουσκώσει. Η ταινία θα πρέπει να γίνεται όταν πρέπει.

*Η συνέντευξη αυτή δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Εξόρμηση», το Σάββατο 15 Ιανουαρίου 1994

Διαβάστε τις συνεντεύξεις που έχουμε δημοσιεύσει

Συνέντευξη Ντίνου Δημόπουλου

Συνέντευξη Αλέξη Δαμιανού

Συνέντευξη Δημήτρη Αθανίτη

Κινηματογραφικές αίθουσες στην Θεσσαλονίκη

• Συνεντεύξεις