ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Οκτ 22, 2023 Κινηματογράφος 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ

Φαύλος κύκλος: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Ένας οικονομικός μετανάστης περισυλλέγεται από τη θάλασσα. Ένας άστεγος ζειζητιανεύοντας και παίζοντας μουσική. Μια εταιρεία μαζεύει ανθρώπους που θα τροφοδοτήσουν τα μέτωπα πολέμου. Ποιος θα αντιδράσει σε όλο αυτό;

Η ταινία μικρού μήκους του Βασίλη Τσιράκη, «Φαύλος κύκλος» σε 28 λεπτά διαπραγματεύεται το θέμα και ανοίγει ένα δρόμο. Δείχνει κάποιο δρόμο και προβληματίζει το θεατή. Εστιάζει στον Άνθρωπο. Προσπαθεί να βάλει ξανά τον Άνθρωπο στο κέντρο του ενδιαφέροντος.

ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ: Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

«Για κάθε ερώτηση η απάντηση είναι ο άνθρωπος», έχει λεχθεί. Έτσι είναι και αυτό ισχύει για όλες τις πολιτικές. Το θέμα είναι σε ποια προβληματική θα το βάλουμε. Θα είναι αυτός που υπηρετεί και εξυπηρετείται από την πολιτική ή αυτός που υποτάσσεται σε αυτή; Η νεοφιλελεύθερη πολιτική θα προτιμήσει τη δεύτερη λύση. Εμείς προτιμούμε την πρώτη.

Υπάρχει μια διάσταση απόψεων αρκετά μεγάλη. Αυτή δεν είναι ανάλογη με τη συμπεριφορά των ανθρώπων που δρουν στην κοινωνία και επιλέγουν τους κυβερνώντες. Το φαινόμενο είναι κάπως έτσι: Αν και πολλοί διαφωνούν στην τυφλή υποταγή σε ένα πολιτικό σύστημα, στην πραγματικότητα υποτάσσονται σε αυτό και το υπηρετούν, ακόμα και αν δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους ή τις αυτονόητες ανάγκες επιβίωσής τους.

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα ξεφεύγει από τις πολιτικές επιστήμες. Περισσότερο η ψυχολογία έχει μιλήσει για αυτό. Ο άνθρωπος, τις περισσότερες φορές, βλέπει το αρχέτυπο του Πατέρα στον επικεφαλής ενός κόμματος ή σε έναν κομματάρχη. Οι ψυχαναλυτές Φρόιντ, Φρομμ, Ράιχ, Λακάν, λιγότερο ο Γιουνγκ, μας έχουν μιλήσει πολύ για αυτό. Η χωρική μετατόπιση του Πατέρα σε έναν αρχηγό είναι μόνο η αρχή. Ο Πατέρας ταυτίζεται με το θεό, έτσι η εξουσία δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ριζικά. Ο άνθρωπος ελπίζει. Αυτή η ελπίδα τον κρατά στη ζωή, επίσης τον κρατά δέσμιο στον επιτήδειο που θα του πλασάρει ψεύτικες υποσχέσεις. Σκύβει το κεφάλι.

ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ: ΟΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ

Στην ταινία «Φαύλος κύκλος» βλέπουμε συμπεριφορές ανθρώπων. Την αντίδρασή τους θα τη δούμε μόνο μια φορά, στο τέλος της ταινίας. Τότε θα ξεκινήσει η συσπείρωση, μια πρώτη ύλη για μια επαναστατική διαδικασία. Η εξουσία ασκείται από μια εταιρεία. Ο εκπρόσωπός της είναι ο Πατέρας. Οι άλλοι τον υποστηρίζουν. Από την άλλη μεριά είναι οι καταφρονημένοι της ζωής που υπακούουν με σκυφτό κεφάλι.

Η αρχή και το τέλος της ταινίας «Φαύλος κύκλος» είναι μια αυτοτελής ιστορία. Ανάμεσα σε αυτά τα δύο μέρη υπάρχει μια σειρά πλάνων όπου εγγράφονται κάποιες συμπεριφορές. Στην καθημερινή ζωή μας βλέπουμε αυτές τις συμπεριφορές και, ίσως, είμαστε και εμείς υποκείμενα αυτών των πράξεων. Με αυτή την έννοια, η προβληματική της ταινίας μετατοπίζεται από το «αυτοί» στο «εμείς». Ουσιαστικά μπορεί κάποιος να κάνει την αυτοκριτική του.

ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ: ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ

Ο αστός που πετάει στον Έλληνα ένα νόμισμα και τον βλέπει αφυψηλού. Μια γυναίκα που επιβάλλει τη συνένωση των δύο μουσικών του δρόμου, όπως θα έκανε ένα δογματικό αριστερό κόμμα. Ένας άλλος μικροαστός που ενοχλείται από αυτούς. Κάποιες γυναίκες που δίνουν κάποια λεφτά, σα να τα έδιναν στο παγκάρι της εκκλησίας. Μια ομάδα ακροδεξιών που επιτίθεται στον ξένο μουσικό, σπάζοντας το τασάκι του. Η παρέμβαση ενός ζητιάνου που προειδοποιεί τον Έλληνα για να διώξει τον ξένο, αλλιώς θα υπάρχει άλλη αντιμετώπιση. Μια διαδήλωση όπου οι άνθρωποι είναι προσηλωμένοι στις ιδέες τους και όχι στην περιρρέουσα πραγματικότητα. Κάποιος από αυτούς δηλώνει ότι δεν ξέρουν προς τα πού πάνε. Αλλοτρίωση.

Η απώλεια της ικανότητας να διαβάζει την πραγματικότητα, να την αναλύει, να σχηματίζει μια άποψη, να φτιάχνει μια πολιτική, όπως αναφέρει η μαρξιστική διαλεκτική, είναι ένα χαρακτηριστικό και της αριστεράς. Σε μια κοινωνία που το «εμείς» έχει αντικατασταθεί από αναρίθμητα «εγώ», χωρίς καμία σύνδεση μεταξύ τους, ποιος θα είναι ο δρόμος σωτηρίας;

ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ: Η ΕΚΡΗΞΗ

Το άτομο, η μονάδα της κοινωνίας, μπορεί να αντιδράσει. Τουλάχιστον αυτό ευχόμαστε. Η απάντηση στο ερώτημα: «Έχει κανείς αντίρρηση;», του επικεφαλής της εταιρείας, είναι «Εγώ», από κάποιον άστεγο που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν χαμένος στο σύνολο των υποτασσόμενων. Η συσπείρωση των υπολοίπων είναι αυθόρμητη και εκδηλώνεται άμεσα. Αυτό το «Εγώ» ήταν η σπίθα για να γίνει η πρώτη έκρηξη. Και μετά; Σε αυτό το ερώτημα καλείται ο θεατής να απαντήσει.

Οι αφηγήσεις που βρίσκονται ανάμεσα στις σεκάνς αρχής και τέλους μπορεί να είναι μια ονείρωξη ή μια επιθυμία. Εκφράζουν το συλλογικό ασυνείδητο, όπως και το ασυνείδητο του ανθρώπου/θεατή από όπου ανασύρονται στοιχεία για να διαμορφωθεί η πραγματικότητά μας, με αυτά που υπάρχουν στο αφηγηματικό περιβάλλον. Δείχνουν συμπεριφορές που είναι καθημερινές, είναι σπέρματα μιας εξήγησης. Ο θεατής θα πρέπει να συναρμολογήσει αυτό το παζλ. Μόνο τότε η ταινία θα ολοκληρωθεί. Οι ερμηνείες είναι αρκετά καλές, πειστικές. Η φωτογραφία αποτυπώνει ρεαλιστικά τις καταστάσεις. Το μοντάζ κρατά έναν ικανοποιητικό ρυθμό. Η ενδυματολογία, η κινησιολογία, ο σκηνικός διάκοσμος δίνουν ένα στυλ στην ταινία που θέλγει το θεατή. Η μουσική ακολουθεί και υποστηρίζει την αφήγηση χωρίς να την υπερκαλύπτει. Μετά το τέλος της προβολής της ταινίας «Φαύλος κύκλος» ακολουθεί η δεύτερη ανάγνωσή της, απαραίτητη για να διαμορφώσουμε την άποψή μας.

ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Σκηνοθεσία: Βασίλης Τσιράκης

Σενάριο: Βασίλης Τσιράκης

Φωτογραφία: Νίκος Τζαφερίδης

Μοντάζ: Νίκος Τζαφερίδης

Μουσική: Νίκος Χαλκιάς

Ήχος: Οδυσσέας Κασκαρίδης, Γιάννης Τσιτσίμης

Σκηνικά: Λάμπρος Ανδαράς, Μιχάλης Διακονάς

Χρωματική επεξεργασία: Νίκος Τζαφερίδης

Υποτιτλισμός: Νίκος Τζαφερίδης

Μιξάζ: Νίκος Τζαφερίδης

Ρεπεράζ: Μαργαρίτα Παυλίδου

Αφίσα: Λάμπρος Ανδαράς

Τεχνικός σύμβουλος: Πάρης Ηλιάδης

Μεταφράσεις: Γόνη Μανίκα (αγγλικά), Μαρία Αυγουστίνου (ισπανικά), Catherine Wintrebert (γαλλικά)

Παραγωγή: Ααιρέσεις the project

Εκτέλεση παραγωγής: Μάκης Κοκκίνης, Γιάννης Τσιτσίμης

Ηθοποιοί: Μιχάλης Διακονάς (πρόσφυγας), Μιχάλης Λεγάκης (ανάπηρος, επικεφαλής ΜΚΟ), Κώστας Τζημούλης (άστεγος), Umit Sedat Marangoz (αφηγητής), Γιάννης Λαθήρας (αφηγητής), Ηλίας Γεράκος, Βλάσσης Δημητριάδης, Άννα-Μαρία Καραγεώργη, Νίκος Κοασίδης, Μαρία Οικονόμου, Δημήτρης Τσίτσης, Γιάννης Τσιτσίμης

Μουσικοί: Ωρίων Αφησιάδης (κιθάρα), Λίζα Ριζοπούλου (βιολοντσέλο), Νίκος Χαλκιάς (πιάνο), Μιχάλης Διακονάς (φυσαρμόνικα), Κώστας Τζημούλης (ακορντεόν)

Χώρα: Ελλάδα

Γλώσσα: ελληνικά

Χρώμα: έγχρωμη

Έτος παραγωγής: 2023

Διάρκεια: 28΄

Περισσότερα για τον Βασίλη Τσιράκη δείτε εδώ.

Διαβάστε τις κριτικές κινηματογράφου που έχουμε δημοσιεύσει

Δείτε τα βίντεο που έχουμε δημιουργήσει