ΤΟ ΤΑΒΛΙ

Σεπ 03, 2022 Θέατρο 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΜΙΑ ΠΑΡΤΙΔΑ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΟΣ

Το τάβλι: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

«Τα τάβλι», του Δημήτρη Κεχαίδη, παρουσιάστηκε στα Μερκούρεια το Σάββατο 27 Αυγούστου 2022. Μια παράσταση που ανοίγει πολλούς ορίζοντες στο θεατή. Τον ωθεί να ψάξει να βρει το θέμα που τον απασχολεί στον ψυχισμό του. Θα δούμε πως. Είδαμε την παράσταση στα Μερκούρεια.

ΤΟ ΤΑΒΛΙ: Η ΥΠΟΘΕΣΗ

Είναι αρχές της δεκαετίας του 1970. Δύο φίλοι, ο Φώντας και ο Κόλιας, είναι μοιραίοι κουνιάδοι. Βρίσκονται μπροστά σε ένα ανοιχτό τάβλι, έτοιμοι για μια ακόμη παρτίδα. Μέσα σε ένα απόγευμα θα στήσουν την κομπίνα του αιώνα. Θέλουν να πιάσουν την «καλή». Η κομπίνα στήνεται, τινάζεται στον αέρα, ξαναστήνεται. Οι ήρωες παλεύουν με το παρελθόν, το άχαρο παρόν και το ελπιδοφόρο μέλλον τους. Το όνειρο του Νεοέλληνα να ανοίξει τα φτερά του και να ξεφύγει.

ΤΟ ΤΑΒΛΙ: Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Το σκηνικό είναι εντελώς μινιμαλιστικό. Μία στοίβα από καρέκλες καφενείου. Τραπέζια κάτω από αυτές και δίπλα τους. Ένα τραπέζι μπροστά σε αυτό το σωρό. Εμφανίζονται οι δύο πρωταγωνιστές που κρατούν ένα ραδιοκασετόφωνο. Παίρνουν δύο καρέκλες, τις βάζουν δίπλα από το τραπέζι. Βάζουν σε αυτό ένα τάβλι. Στήνουν την παρτίδα και ξεκινούν να παίζουν. Έχουν βάλει μουσική από το ραδιοκασετόφωνο. Παίζουν λίγο και σταματούν. Έχουν μια διαφωνία και λήγουν απότομα την παρτίδα. Κλείνουν το τάβλι. Αρχίζουν να μιλούν για τα δικά τους.

Στην αρχή η ομιλία τους δεν είναι ευδιάκριτη. Δεν καταλαβαίνουμε τι λένε, όμως δημιουργούμε πλήρη εικόνα τις περιρρέουσας πραγματικότητας: δύο άνθρωποι έχουν μια σοβαρή συζήτηση, αλλά διαφωνούν. Το κυριότερο από όλα είναι ότι δεν υπάρχει διάλογος. Όπου αυτός υπάρχει είναι ελάχιστος και επιβεβαιώνει ότι αυτό που επικρατεί είναι ο μονόλογός τους. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: ποιος μιλά σε ποιον; Ή, για να το πούμε διαφορετικά, ποιον προσπαθούν να πείσουν;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι καθοριστική. Βάσει αυτής μπορούμε να καταλάβουμε τις συμπεριφορές τους. Αλλά, για να το κάνουμε αυτό θα πρέπει να περιγράψουμε τους δύο χαρακτήρες.

ΤΟ ΤΑΒΛΙ: ΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ

Ο Φώντας είναι το τυπικό παράδειγμα του μικρού αρχηγού μιας μικρής συμμορίας. Θα μπορούσε να ήταν ένας πολιτειακός παράγοντας, στο γραφείο ενός βουλευτή. Η διαφορά δεν είναι μεγάλη. Και οι δύο υπόσχονται ότι θα «βολευτεί η κατάσταση». Και οι δύο δίνουν ψεύτικες υποσχέσεις. Ποιον όμως προσπαθούν να ξεγελάσουν; Σε αυτό το ερώτημα θα απαντήσουμε στη συνέχεια.

Ο Κόλιας είναι ένας φτωχός μεροκαματιάρης. Αγωνίζεται να τα φέρει βόλτα. Αγαπά τη γυναίκα του, η οποία είναι αδελφή του Φώντα. Πουλάει λαχεία για να ζήσει. Θέλει όμως να βγάλει ένα βιβλίο για τη δράση του στην εθνική αντίσταση. Από ότι καταλαβαίνουμε, στη συνέχεια, ο ρόλος του σε αυτήν δεν ήταν και τόσο καθαρός. Αυτό θέλει να το ξεκαθαρίσει με τον εαυτό του και αυτό που θα καθάρει την ψυχή του είναι το βιβλίο.

Ο Φώντας ακουμπά στο ευαίσθητο σημείο της ψυχής του. Η γυναίκα του Κόλια θα δουλέψει στο σπίτι ενός πλούσιου. Αυτός θα τους δώσει το κεφάλαιο για να ξεκινήσουν τη δουλειά. Όμως, αυτή η δουλειά της γυναίκας μοιάζει και σαν ερωτική σχέση. Σε αυτό το σημείο σπάει η συμφωνία που είχαν κάνει. Τα σπάνε και η δουλειά ναυαγεί. Έτσι ή αλλιώς ήταν ένα ταξίδι να φέρουν φτηνούς εργάτες από την Αφρική. Κάθε ομοιότητα με τα ισχύοντα στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας δεν είναι συμπτωματική.

Μπορούμε να πούμε ότι «Το τάβλι» είναι μια πολύ σύντομη ανασκόπηση της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας. Η μόνη διαφορά με τις άλλες είναι ότι ο Κεχαΐδης κάνει αυτή την περιγραφή βλέποντας τον πυρήνα της ψυχής του Έλληνα. Κάνοντάς του ένα ψυχογράφημα. Επιχειρεί ένα διάγραμμα, όπου υπάρχουν τα πάνω και τα κάτω στο γράφημα. Απεικονίζει το ψυχικό τραύμα του Έλληνα.

ΤΟ ΤΑΒΛΙ: ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ

Οι δύο χαρακτήρες μιλούν στον εαυτό τους. Προσπαθούν να τον πείσουν ότι όλα πάνε καλά και ότι αυτοί είναι εντάξει. Δεν τα καταφέρνουν. Μιλούν πότε μόνοι τους -μέσα στο διάλογό τους- και πότε μεταξύ τους. Αυτό το τελευταίο όμως συμβαίνει σπάνια μόνο και μόνο για να επιβεβαιώσει το ότι συνομιλούν. Για να μην καταλάβουν ότι έχουν φτάσει στο όριο της ψύχωσης.

Ο Φώντας όταν τα βρίσκει δύσκολα φουντώνει και γδύνεται. Μετά επανέρχεται ντυμένος και κραταιός. Όταν καταλαβαίνει ο Κόλιας ότι είναι μια πράξη σχεδόν μαστροπείας, πετά το ένα παπούτσι του Φώντα: αυτό είναι το αντικείμενο της απώθησης, αυτό που θα την «πληρώσει» αντί του Φώντα. Αυτά τα ξεσπάσματα είναι που μας βάζουν μέσα στον πυρήνα των χαρακτήρων. Οι σιωπές μιλούν ξεκάθαρα και μας οδηγούν σε ένα τοπίο όπου υπάρχουν αυτά που δεν έχουν ειπωθεί. Έτσι επιτυγχάνεται η οικονομία του λόγου. Το εκπληκτικό είναι ό,τι η παράσταση υπονοεί. Αυτό το επιτυγχάνει έχοντας σε μια παράσταση κάμποσες τελετές-παραστάσεις, το παίξιμο των ηθοποιών, που μας οδηγούν στην ψυχή του χαρακτήρα. Όλο αυτό απογειώνεται στο τέλος όταν ο Φώντας ζητά δανεικά για να παίξει τάβλι. Η αποχώρησή τους είναι ηρωική στην απλότητά της και, φυσικά, αφηγείται το υπονοούμενό της.

ΤΟ ΤΑΒΛΙ: Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ

Ο μινιμαλισμός της παράστασης είναι το μεγαλύτερο ατού της. Η θαυμάσια υποκριτική και των δυο ηθοποιών κάνει την τραγωδία κωμωδία και το αντίστροφο. Οι ενέργειές τους, τόσο στη διαμόρφωση του σκηνικού όσο και στον ήχο, είναι οι συνδετικοί δεσμοί των διάφορων μερών-παραστάσεων-τελετών μεταξύ τους. Μια παράσταση, με δύο λέξεις που εντυπώνεται στο μυαλό του θεατή. Δεν ξέρουμε βέβαια κατά πόσο η σκηνοθεσία της Δανάη Σπηλιώτη ήταν υπεύθυνη για αυτό και κατά πόσο ο αυτοσχεδιασμός των δύο ηθοποιών. Πάντως, το σύνολο μας εξέπληξε.

ΤΟ ΤΑΒΛΙ

Συγγραφέας: Δημήτρης Κεχαΐδης

Σκηνοθεσία: Δανάη Σπηλιώτη

Φωτισμοί: Γιάννης Τσάμπας

Φωτογράφιση: Αντώνης Μικρόβας

Παίζουν: Θοδωρής Σκυφτούλης, Ντίνος Ποντικόπουλος

Παραγωγή: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου

Θέατρο: Ανοιχτό Θέατρο Συκεών Μάνος Κατράκης

Ημερομηνία παράστασης: 27/8/2022.

Διαβάστε τις κριτικές θεάτρου που έχουμε δημοσιεύσει

Επιστροφή στο ευρετήριο άρθρων