ΨΥΚΟΥ ΕΛΙΝΑ

Δεκ 06, 2013 Κινηματογράφος 0

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

ΑΝΑΛΩΣΙΜΟΙ ΣΤΑ ΜΜΕ

μια συζήτηση της Ελίνας Ψύκου με το Γιάννη Φραγκούλη

Να συζητάς με ένα νέο Έλληνα σκηνοθέτη είναι κάτι που σε εξιτάρει. Δεν ξέρεις που θα πάει αυτή η κουβέντα, που θα οδηγήσει, σε ποια τοπία του κινηματογράφου θα σε βγάλει. Με την Ελίνα Ψύκου η κουβέντα έχει την ομορφιά να ανακαλύπτεις τις νέες δυνατότητες που ο ελληνικός κινηματογράφος μπορεί να σου προσφέρει, το δρόμο να βγούμε επιτέλους από τη σκιά των άλλων και να δει αυτή η τέχνη τόσο την κοινωνία όσο και τα προβλήματά της με πιο προσεχτικό μάτι.

Ποια ήταν η αφορμή να ασχοληθείτε με την τέχνη του κινηματογράφου;

Η πρώτη φορά που το σκέφτηκα ήταν όταν είδα στην τηλεόραση την ταινία «Ατίθαση καρδιά», του David Lynch. Από εκεί και πέρα μεσολάβησαν αρκετά χρόνια, οι σπουδές μου στην Κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και μια υπαρξιακή κρίση που είχε να κάνει με τον κορεσμό μου από τη θεωρία και την ανάγκη μου για μια πιο πρακτική ενασχόληση, όπως ο κινηματογράφος.

Ποιες είναι οι ταινίες που σας έχουν επηρεάσει, που σας έχουν «σημαδέψει» στην κινηματογραφική σας πορεία;

«Ατίθαση καρδιά», του David Lynch, για το λόγο που προανέφερα, «Dog days», του Ulrich Seidl, «Ο φόβος τρώει τα σωθικά», του Rainer Fassbinder, «Benny’s videos», του Michael Haneke, «Ταξίδι του μέλιτος», του Γιώργου Πανουσόπουλου, «Κραυγές και ψίθυροι», του Ingmar Bergman, «Οι Ηλίθιοι», του Lars von Trier… Ποικιλία…

Για ποιο λόγο αποφασίσατε να κάνετε ταινία μεγάλου μήκους και δεν μείνατε στο χώρο της ταινίας μικρού μήκους;

Είναι κάτι διαφορετικό. Η μεγαλύτερη διάρκεια είναι μια πρόκληση που ήθελα να τη δοκιμάσω, μια και σου δίνει την δυνατότητα να αναπτύξεις τους χαρακτήρες και την ιστορία διαφορετικά. Από εκεί και πέρα αυτό δεν σημαίνει πως δε θα ξανασχοληθώ στο μέλλον με τη μικρού μήκους ταινία.

Οι ταινίες μικρού μήκους που έχετε κάνει σας βοήθησαν για να κάνετε πιο εύκολα την ταινία μεγάλου μήκους;

Σε πρακτικό επίπεδο, εύρεση χρηματοδότησης κ.λπ., δε με βοήθησαν καθόλου. Σε δημιουργικό επίπεδο, εμπειρία, φυσικά και με βοήθησαν. Από εκεί και πέρα το αν μια μικρού μήκους ταινία βοηθάει ή όχι στην πραγματοποίηση μιας μεγάλου μήκους είναι κάτι που εξαρτάται από την περίπτωση του κάθε σκηνοθέτη και από το κατά πόσον οι μικρού μήκους ταινίες που έχει κάνει έτυχαν φεστιβαλικής ή ακόμη και εμπορικής επιτυχίας.

Ποιο ήταν το ερέθισμα για να κάνετε την ταινία μεγάλου μήκους, την «Αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά»;

Ένα άρθρο που διάβασα σε μια εφημερίδα: «Τηλεπαρουσιαστής στη Βραζιλία κατηγορείται ότι παρήγγειλε δολοφονίες για να ανεβάσει τα νούμερα της εκπομπής του». Ο συγκεκριμένος, Wallace Souza, ήταν μάλιστα και βουλευτής της περιφέρειας της Αμαζονίας… Με εξίταρε αυτή η ιστορία και δημιούργησα τον δικό μου ήρωα, τον Αντώνη Παρασκευά, έναν τηλεπαρουσιαστή στην Ελλάδα που σκηνοθετεί την εξαφάνιση του για να ανεβάσει τα νούμερα της εκπομπής του…

Σε όλη την ταινία το κέντρο βάρους είναι ο Χρήστος Στέργιογλου. Τον έχουμε γνωρίσει από ταινίες του νέου ελληνικού κινηματογράφου και από σημαντικές παραστάσεις του θεάτρου. Γιατί διαλέξατε αυτό τον ηθοποιό και όχι κάποιον άλλον;

Με τον Χρήστο γνωριζόμασταν από την τηλεοπτική σειρά «Το 10» που είχε σκηνοθετήσει η Πηγή Δημητρακοπούλου. Εγώ ήμουν βοηθός της Πηγής και ο Χρήστος φυσικά έπαιζε. Το να γνωρίζεις προσωπικά έναν άνθρωπο σε βοηθάει στην επιλογή σου, γιατί ξέρεις εξαρχής αν μπορείς να συνεννοηθείς μαζί του. Ήξερα λοιπόν πως με το Χρήστο θα συνεννοούμασταν πολύ καλά. Και έτσι έγινε. Κατάλαβε από την αρχή τι ταινία ήθελα να κάνω, μπήκε σ’ αυτή με πολύ όρεξη και μου έδειξε εμπιστοσύνη.

Είναι φανερή η προβληματική για τις διαπλοκές και τις υπόγειες διεργασίες στο χώρο των ΜΜΕ. Πιστεύετε ότι αυτό το πρόβλημα είναι ένα από τα πιο σημαντικά για την Ελλάδα στις μέρες μας; Σχετίζεται με αυτό που λέμε «έλλειμμα δημοκρατίας»;

Σίγουρα η Ελλάδα έχει πολλά προβλήματα αυτή την περίοδο… Άρα δεν μπορώ να μπω στη διαδικασία να αξιολογήσω το συγκεκριμένο. Από εκεί και πέρα, εγώ ήθελα να δείξω με την ταινία το λεπτό όριο που διαχωρίζει την πραγματικότητα και την απεικόνισή της. Ένα όριο που αν το ξεπεράσεις μπορείς εύκολα να βρεθείς σε μια κατάσταση απώλειας ταυτότητας όπως εν προκειμένω ο Αντώνης Παρασκευάς. Ο Παρασκευάς δουλεύει στο χώρο των ΜΜΕ και σίγουρα αυτό δεν ήταν μια τυχαία σεναριακή επιλογή. Ο συγκεκριμένος χώρος μεσουράνησε τις δύο προηγούμενες δεκαετίες και σίγουρα συντέλεσε στην διαμόρφωση μιας νέας ταυτότητας των Ελλήνων. Οι υπόγειες διεργασίες που υπάρχουν εντός των ΜΜΕ με απασχόλησαν στην ταινία σε υπαρξιακό, προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο και μόνο στο βαθμό που αυτές ορίζουν τις ζωές των ανθρώπων και των κοινωνιών. Δεν θέλησα να αγγίξω το πολιτικό επίπεδο. Στη ζωή βέβαια -και όχι στην ταινία- είναι προφανές πως τα ΜΜΕ υποσκάπτουν καθημερινά την δημοκρατία.

Στο σενάριο αφήνετε να φανεί ότι οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ δεν είναι παρά αναλώσιμοι, αυτοί που χρησιμεύουν μόνο για τα νούμερα της ακροαματικότητας. Ποια είναι η προβληματική σας ως προς αυτό το θέμα;

Ναι, σίγουρα οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ είναι αναλώσιμοι. Αυτοί που το συνειδητοποιούν από νωρίς, φαντάζομαι πως οπλίζονται αναλόγως. Αυτοί που δεν το συνειδητοποιούν και ξαφνικά μια μέρα βρίσκονται αντιμέτωποι με αυτό -όπως ο Αντώνης Παρασκευάς- βιώνουν τις συνέπειες του με έναν τραγικό τρόπο. Τόσο σε οικονομικό, όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο.

Μιλήστε μας, αν θέλετε, για τα επόμενα σχέδιά σας.

Δουλεύω επάνω στο σενάριο της επόμενης μεγάλου μήκους ταινίας μου, το οποίο και επιλέχθηκε στο Berlinale Residency και θα λάβει μέρος στο Coproduction market του φεστιβάλ Βερολίνου 2014.