61ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: ΠΡΩΤΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ

Νοέ 06, 2020 Κινηματογράφος 0

61^ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

5-15 ΝΕΜΒΡΙΟΥ 2020

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ-ΠΡΩΤΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ

γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Με δεδομένη την επιδημία του covid19 και την ουσιαστική απαγόρευση και αδυνατότητα να γίνει το Φεστιβάλ στους φυσικούς τους χώρους, τα προβλήματα για τους επαγγελματίες του χώρου έγιναν πολλά, απότομα. Για τη δυσκολία παρακολούθησης των ταινιών, ως κριτικοί και δημοσιογράφοι, μπορείτε να διαβάσετε στο εισαγωγικό σημείωμα των άρθρων αυτής της διοργάνωσης. Οι ταινίες που θα δούμε, κατά συνέπεια, είναι λιγότερες από τις άλλες χρονιές. Ας αναφερθούμε σε αυτές.

Η ταινία «Το ταξίδι της φάλαινας» («The whaler boy»), 2020, του Philipp Yuryev, συμπαραγωγή Ρωσίας, Πολωνίας και Βελγίου, βρίσκεται ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό. Παρακολουθούμε τη ζωή ενός δεκαπεντάχρονου αγοριού στο Βερίγγειο Πορθμό, που περνά ανάμεσα στην Αλάσκα και τη Ρωσία, χωρίζοντας δύο ηπείρους, δύο πολιτισμούς, δύο εντελώς διαφορετικές χώρες. Ο πρωταγωνιστής της ερωτεύεται μία κοπέλα από το Ντιτρόιτ. Θέλει να τη βρει. Ζηλεύει όταν αυτή μιλά με κάποιον άλλον, πάντα μέσα από το διαδίκτυο. Πιστεύει ότι αυτός ο άλλος είναι ο φίλος του, ο οποίος του είχε πει ότι αυτή η κοπέλα του στέλνει φιλιά.

Αδυνατεί να καταλάβει ότι αυτή η γυναίκα είναι μία διαδικτυακή ύπαρξη, δεν είναι πραγματική, επιτίθεται στο φίλο του και τον τραυματίζει θανάσιμα. Προσπαθεί να πάει στην Αμερική, όχι μόνο να ξεφύγει από το Νόμο, αλλά να βρει την κοπέλα που αγαπάει. Ένας συνοριοφύλακας θα το βοηθήσει, αλλά τον αφήνει στην άδεια χώρα της Αλάσκας, όπου, χωρίς προμήθειες, γρήγορα θα βρει το θάνατο. Μέχρι αυτό το σημείο η ταινία θα μπορούσε να ήταν μία απλή ταινία δρόμου ή ρομαντική. Αλλάζει όμως από αυτή τη στιγμή και μετά.

Το τοπίο ξαφνικά μεταλλάσσεται. Από ένα μέρος με κόκκαλα και παράξενα γλυπτά, που έχουν συμβολικό χαρακτήρα, θυμίζοντάς μας αναγεννησιακό ή μαγικό μέρος, γίνεται ένα ρωσικό τοπίο με βαρέλια, όπου θα βρεθούν ο πρωταγωνιστής με το φίλο του και τον γηραιό άντρα, με τον οποίο συζεί. Βρίσκονται σε έναν άλλο κόσμο, όχι το δικό μας, όπου όλα είναι χαρούμενα, οι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι και η ζωή είναι πιο εύκολη. Έχουμε το όνειρο που μας μιλά για τις κρυφές επιθυμίες αυτού του αγοριού, για την ανάγκη για αγάπη, για τη συντροφικότητα που δεν υπάρχει πλέον. Το παρελθόν και το μέλλον, «η Δευτέρα και η Τρίτη», όπως αναφέρεται στην ταινία, η Ρωσία και η Αμερική, αντίστοιχα, έχουν γίνει ένα. Ο Άνθρωπος βρίσκεται πλέον στη γη και δεν είναι περιορισμένος σε γεωγραφικούς χώρους που το σκλαβώνουν.

Η ταινία θα μπορούσε να ήταν μία ρεαλιστική αφήγηση. Στο τέλος, όμως, μας υποδεικνύει το δρόμο του μαγικού ρεαλισμού, όπου το παραμύθι ή ο μύθος και η πραγματικότητα «μπερδεύονται», φτιάχνοντας έναν άλλο κόσμο, όπως εδώ μία πιο ανθρώπινη κοινωνία, η οποία είναι η ουσιαστική επιθυμία αυτού του εφήβου. Η σκηνοθεσία είναι πολύ απλή. Τα σκηνικά αποδίδουν την απλότητα και το ρεαλισμό. Οι ηθοποιίες είναι μέσα σε αυτό το αφηγηματικό πλαίσιο, πολύ καλές και πειστικές. Το μοντάζ δημιουργεί τους χαρακτήρες, δε σηματοδοτεί τη δράση, η οποία μπαίνει μέσα στο πεδίο των χαρακτήρων. Μία ταινία από τη Ρωσία που έρχεται με τα βραβεία καλύτερης ταινίας στο Διεθνές Φεστιβάλ Πινγκιάο, καλύτερου ηθοποιού, σκηνοθεσίας και βραβείο σπουδαστών κινηματογράφου και κριτικών στο Φεστιβάλ Σόσι, της Ρωσίας, και βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ της Βενετίας.

Η δεύτερη ταινία, για την οποία θα μιλήσουμε, «Μία καθόλα κανονική οικογένεια», («A perfectly normal family»), 2020,  της Malou Reymann, παραγωγή της Δανίας, είναι ένας σχολιασμός στην ελευθερία του ανθρώπου να επιλέξει τι θα κάνει με το σώμα του. Μία οικογένεια, εντελώς κανονική, διασπάται όταν ο άντρας αποφασίζει να αλλάξει φύλο. Έρχεται η ρήξη πρώτα με τη γυναίκα του και μετά με τη μικρότερη κόρη του. Από τα δύο παιδιά του -και τα δύο κορίτσια- η μικρότερη έχει στεναχωρηθεί και δεν μπορεί να «χωνέψει» ότι ο πατέρας της έχει αλλάξει φύλο και όνομα.

Με αναφορικό τρόπο διηγείται τις σχέσεις που όλο και περισσότερο αλλάζουν, τόσο μέσα σε αυτή την οικογένεια όσο και στον περίγυρό της. Οι υστερίες που αναπτύσσει η μικρή κόρη, τα αδιέξοδα που υποβόσκουν στη μεγαλύτερη, τον αυταρχικό τρόπο της μητέρας, η οποία ζει με τα δύο παιδιά, φτιάχνουν τον καμβά των χαρακτήρων. Σταθερό χαρακτήρα δείχνει ο πατέρας, αφού έχει βρει αυτό που ήθελε από πάντα, είναι μία πλευρά που πάνω της προβάλλονται οι άλλοι χαρακτήρες της οικογένειας, για να υπάρξει, κάποια στιγμή μία σταθερότητα.

Η ανάλυση χαρακτήρων, για να δομηθεί το σενάριο, είναι πολύ μεγάλη, φτάνει στα βάθη της ψυχανάλυσης. Παίρνει όμως πιο πολύ το μέρος της πατρικής πλευράς κάτι που μας λέει ότι βασίζεται σε τραυματικά γεγονότα, πιθανόν της σκηνοθέτη, διότι αναφέρεται ότι βασίζεται σε αυτοβιογραφικά στοιχεία. Στο σενάριο θα βρούμε τη σκηνοθέτη της ταινίας, τη Maren Louise Kahne και το Rune Schjott, ο οποίος είναι και σκηνοθέτης.

Όμορφη ταινία που σε κρατά, σε συγκλονίζει με τις πολύ καλές ερμηνείες, το μοντάζ, σε ορισμένα σημεία, θα μπορούσε να ήταν πιο γρήγορο, αφού δεν ηθογραφεί σε όλα τα αφηγηματικά κομμάτια. Παίζει πολύ όμορφα με το παρελθόν, τα βιντεοσκοπημένα κομμάτια, μέχρι το παρόν να γίνει και αυτό παρελθόν, άρα νοσταλγία και αίτημα ευχαρίστησης για τα δύο παιδιά. Δεν έχουμε αυτή τη σύγκρουση χαρακτήρων όπως θα περιμέναμε σε μία υπαρξιακή ταινία, η οποία σε γενικές γραμμές ακολουθεί αυτές το δρόμο του γερμανικού και δανέζικου κινηματογράφου και θεάτρου, με αποτέλεσμα η ταινία να χάνει σε δυναμική. Έχει έρθει με το βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ και το βραβείο της Επιτροπής στο Molodist International Film Festival.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ

• Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης