ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ-ΗΡΩΝΔΑΣ: CONTRA TEMPO

Σεπ 04, 2022 Θέατρο 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ Ο ΘΕΑΤΗΣ

Αριστοφάνης-Ηρώνδας: contra tempo: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Ποια είναι η σχέση και ποιες οι διαφορές του Αριστοφάνη και του Ηρώνδα; Οι δύο συγγραφείς έζησαν σε διαφορετικές εποχές. Έχουν διαφορετικό στιλ και θεματολογία που έχει τεράστια απόσταση. Πως όμως ο θεατής αντιλαμβάνεται το έργο τους; Σε αυτά τα ερωτήματα προσπαθεί να απαντήσει αυτή η παράσταση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, «Αριστοφάνης-Ηρώνδας: contra tempo». Θα προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε τις δομές του έργου και τις προθέσεις του, όπως και αυτές του σκηνοθέτη. Είδαμε την παράσταση στα Μερκούρεια.

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ-ΗΡΩΝΔΑΣ: CONTRA TEMPO: Η ΥΠΟΘΕΣΗ

Το χιούμορ, το πνεύμα και η αιχμηρή γλώσσα του Αριστοφάνη συναντιούνται με τους ακόλαστους, κωμικούς μιμίαμβους του Ηρώνδα. Σε μια παράσταση που αποτελεί μια ενδιαφέρουσα σκηνική «μάχη». Ταυτόχρονα έναν «πόλεμο» ανάμεσα στα δύο φύλα, με μοναδικά όπλα την τολμηρή και ανελέητη σάτιρα. Τι συμβαίνει όταν ο μεγαλύτερος κωμικός ποιητής της κλασσικής αρχαιότητας συναντά τον παραγνωρισμένο κωμωδιογράφο των ελληνιστικών χρόνων; Ποια είναι η φύση της κωμωδίας και γιατί σήμερα γελάμε όλο και λιγότερο; Πού συναντιέται η αττική κωμωδία του 5^ου αιώνα π.Χ. με την ελληνική επιθεώρηση;

Ποια είναι στην πραγματικότητα η Λυσιστράτη ποια η σχέση της με τον Κ. Π. Καβάφη, την Τζένη Καρέζη και τον πυροσβέστη Λεωνίδα Χασαλεύρη; Γιατί πρέπει να πηγαίνουμε στο θέατρο και, κυρίως, πώς πρέπει να φεύγουμε από αυτό; Πρέπει να λες τα πράγματα με το όνομά τους. Ή μήπως είναι σοφότερο να τα υπαινίσσεσαι για να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο; Τί από τα δύο σε κάνει γοητευτικότερο: να χαμογελάς ή να ξεκαρδίζεσαι μέχρι δακρύων; Να μερικές κρίσιμες ερωτήσεις που θέτει η φετινή καλοκαιρινή παραγωγή του ΚΘΒΕ. Και που ακόμα και αν δεν απαντηθούν, το βέβαιο είναι ότι θα το διασκεδάσουμε…

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ-ΗΡΩΝΔΑΣ: CONTRA TEMPO: Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Βλέπουμε μια παράσταση που «μπλέκει» μέρη του αριστοφανικού έργου με αυτά του Ηρώνδα. Η διαδρομή είναι από την εποχή τους στη σημερινή εποχή. Για να υπάρξει σύνδεση του παρελθόντος με αυτά που ισχύουν σήμερα ο συγγραφέας βάζει σύγχρονα στοιχεία. Υπάρχουν αναφορές στη σύγχρονη πολιτική κατάσταση, σε αυτή του πρόσφατου παρελθόντος, σε πολιτισμικά στοιχεία της εποχής μας. Ο θεατής μπορεί εύκολα να αναγνώσει το θεατρικό κείμενο πιο εύκολα και να κάνει τη σύνδεση με αυτά που ισχύουν στη σημερινή εποχή. Όσον αφορά στο κείμενο αυτό επιτυγχάνεται στο μέγιστο βαθμό στην παράσταση «Αριστοφάνης-Ηρώνδας: contra tempo».

Το σκηνικό είναι άκρως μινιμαλιστικό για την αναπαράσταση μιας αρχαίας εποχής. Είναι απόλυτα σύγχρονο. Οι ενδυμασίες είναι μοντέρνες. Αυτά τα δύο μας βάζουν στη σύγχρονή μας εποχή. Οπτικά ο θεατής έχει αναφορές που έχουν να κάνουν με το σήμερα, άρα είναι αυτονόητο ότι μπορεί να κάνει τις αναγωγές του: να μεταφέρει την εποχή του Αριστοφάνη και του Ηρώνδα στο σύγχρονό μας αξιακό σύστημα. Έτσι μπορεί να αναγεννήσει το αρχαίο κείμενο, να το βγάλει από το μουσείο και, με βάση αυτό, να ερευνήσει τη σημερινή του εποχή.

Η σκηνοθεσία του Γιάννη Ρήγα κάνει ένα ακόμα βήμα: ποια είναι η αντιληπτικότητα του θεατή όσον αφορά στο θεατρικό κείμενο; Αυτό το θέμα, μάλιστα, γίνεται πιο πλατύ. Δεν περιορίζεται στο αρχαίο θέατρο, θέτει προβληματισμό για το θέατρο γενικά. Φτάνει στο σημείο να σπάσει τα στεγανά που θέλουν ο ηθοποιός να είναι κάτι το ξεχωριστό. Μπορεί οποιοσδήποτε άνθρωπος να ερμηνεύσει ένα ρόλο, αρκεί να έχει ταλέντο και να έχει διδαχθεί κάποια πράγματα. Με αυτή τη λογική, οι δύο δούλοι του Αριστοφάνη και του Ηρώνδα προσπαθούν και τα καταφέρνουν μια χαρά να ερμηνεύσουν το ρόλο που τους προσφέρουν. Ακόμη περισσότερο, αμφισβητούν την αυθεντία και την αξία των αφεντικών τους: αυτοί μπορούν να γράψουν καλύτερα έργα!

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ-ΗΡΩΝΔΑΣ: CONTRA TEMPO: ΤΑΥΤΙΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΗΘΟΠΟΙΟ

Είναι αλήθεια ότι γνωρίζουμε πολύ λίγα πράγματα όσον αφορά στη σκηνοθεσία στην εποχή του Αριστοφάνη ή του Ηρώνδα. Οπότε ο σκηνοθέτης είναι ελεύθερος να αυτοσχεδιάσει. Να κάνει αυτό που νομίζει ό,τι θα ανοίξει το αρχαίο κείμενο σε διάφορες ερμηνείες. Ο Γιάννης Ρήγας παίρνει το άριστα δομημένο κείμενο του Άκη Δήμου και το μεταφράζει σε οπτικό λόγο, ακολουθώντας τη λογική του θεατρικού κειμένου. Θέλει να «ανοίξει» το κείμενο και να δρομολογήσει απαντήσεις στα ερωτήματα που προαναφέραμε. Τα καταφέρνει πολύ καλά.

Βοηθούν σε αυτό και οι δύο ηθοποιοί που βρίσκονται στο χώρο των θεατών. Έρχεται η στιγμή που θα αναλάβουν ενεργό ρόλο. Η μία είναι ταξιθέτρια και η άλλη θεατής. Τόσο πετυχημένη είναι η έκπληξη που μας επιφυλάσσει η σκηνοθεσία που όταν ένας πραγματικός θεατής σηκώθηκε να χορέψει νομίσαμε ότι είναι ηθοποιός! Η σκηνοθεσία πέτυχε στο να δημιουργήσει την έκπληξη στο θεατή, όπως και πιθανές άλλες εκπλήξεις. Επίσης, φέρνοντας τον ηθοποιό με το θεατή στον ίδιο χώρο, μπορεί αυτός που βλέπει την παράσταση να ταυτιστεί με τον ηθοποιό και να μπει στο ρόλο. Αυτό δε γίνεται με την μπρεχτική έννοια, αλλά με αυτή του σωματικού θεάτρου.

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ-ΗΡΩΝΔΑΣ: CONTRA TEMPO: ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΣΤΟ ΘΕΑΤΗ

Είναι πολύ ενδιαφέρον πως μπαίνουν τα διάφορα θέματα στην παράσταση «Αριστοφάνης-Ηρώνδας: contra tempo», πως συνδέονται με τα επίκαιρα της εποχής μας. Πολύ περισσότερο πως αυτά συνδέονται μεταξύ τους και ανοίγουν το κείμενο. Δημιουργούν ένα πεδίο καταγγελίας στο οποίο ο θεατής αν θέλει μπορεί να συμμετάσχει. Πράγματι αυτοί που συμμετείχαν ήταν αρκετοί.

Οι ηθοποιοί έπαιξαν πολύ καλά το ρόλο τους. Όχι μόνο τα διάσημα ονόματα, ο Πιατάς, ο Χαλκιάς, ο Χάνος κ.ά., αλλά και η θεατρική ομάδα του Κ.Θ.Β.Ε. Όλοι ενώθηκαν σε ένα αδιαίρετο σύνολο, όπου ο ένας υποστήριζε τον άλλο. Το αποτέλεσμα ήταν μια εξαιρετική παράσταση που αφήνει ερεθίσματα στο θεατή που θα απαντηθούν αφού αυτή τελειώσει.

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ-ΗΡΩΝΔΑΣ: CONRTRA TEMPO

Δημιουργική σύνθεση κειμένων: Άκης Δήμου
Σκηνοθεσία: Γιάννης Ρήγας

Βοηθός σκηνοθέτης: Αντρέας Κουτσουρέλης

Σκηνικά: Αλεξάνδρα Σιάφκου, Αριστοτέλης Καρανάνος

Κοστούμια: Αλεξάνδρα Σιάφκου, Αριστοτέλης Καρανάνος

Βοηθός σκηνογράφων-ενδυματολόγων: Δανάη Πανά

Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης

Προσαρμογή στίχων: Γιώργος Χριστιανάκης

Χορογραφία-επιμέλεια κίνησης: Αναστασία Κελέση

Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος

Μουσική διδασκαλία: Χρύσα Τουμανίδου

Διδασκαλία ακροβατικών: Ηλέκτρα Καρτάνου

Φωτογραφίες: Τάσος Θώμογλου

Οργάνωση παραγωγής: Φιλοθέη Ελευθεριάδου

Η μουσική: ηχογραφήθηκε στο studio Royal Alzheimer Hall, με ηχολήπτες τον Τίτο Καργιωτάκη και τον Χρήστο Χαρμπίλα και στο studio M, με ηχολήπτες τον Γιώργο Μάνιο και Βασίλη Στεργίου.
Έπαιξαν οι μουσικοί: Γιώργος Αβραμίδης (τρομπέτα), Γιάννης Μαρίνος (τρομπόνι), Βασίλης Μπαχαρίδης (τύμπανα, κρουστά), Κώστας Τσούγκρας (ακορντεόν), Φώτης Σιώτας (βιολί, βιόλα), Νίκος Βελιώτης (τσέλο), Γιώργος Χριστιανάκης (πιάνο, πλήκτρα, κρουστά, κιθάρα).

Πρωταγωνιστούν (με σειρά εμφάνισης): Ταξιάρχης Χάνος (Αριστοφάνης-Κινησίας), Δημήτρης Πιατάς (Λέλεξ: Δούλος Αριστοφάνη -Μυρρίνη), Σταμάτης Γαρδέλης (Διόνυσος), Κωνσταντίνος Χατζησάββας (Ηρώνδας), Τάσος Χαλκιάς (Ιππώναξ: Δούλος Ηρώνδα- Κέρδωνας)

Διανομή (με σειρά εμφάνισης): Πολυξένη Σπυροπούλου (Ταξιθέτρια), Βιβή Μιτσίτσκα (Σάσα Ψαρομηλίγκου), Μαργαρίτα Αλεξιάδη (Βίττινα), Παναγιώτης Καμμένος (Γάστρωνας- Κότταλος- Δρίμυλος), Νίκος Βατικιώτης (Πυρρίας – Σώμα – Γρύλλος- Κυρία), Ηλέκτρα Καρτάνου (Μητρίχη), Λίνος Μάνεσης (Γύλλη), Μάρα Μαλγαρινού (Λυσιστράτη), Τερέζα Καζιτόρη (Γυναίκα – Κυκνώ – Κυρία), Σπύρος Σιδέρης (Γέρος), Θαλασσινή Βοσταντζόγλου (Μυρρίνη – Γυναίκα), Θεοφανώ Τζαλαβρά (Λαμπιτώ), Γιάννης Τσεμπερλίδης (Κλεονίκη), Βασίλης Παπαδόπουλος (Κήρυκας), Αριστοτέλης Ζαχαράκης (Λαμπρίσκος – Οπίσθιος), Γρηγόρης Παπαδόπουλος (Θράσσα–Πρόβουλος), Βιργινία Ταμπαροπούλου (Μητροτίμη), Ιωάννα Δεμερτζίδου (Μητρώ), Τάσος Τυρογαλάς (Κυρία), Θάνος Κοντογιώργης (Λεωνίδας Χασαλεύρης)

Χορός
Θίασος Αριστοφάνη: Θαλασσινή Βοσταντζόγλου, Τερέζα Καζιτόρη, Θάνος Κοντογιώργης, Μάρα Μαλγαρινού, Γρηγόρης Παπαδόπουλος, Βασίλης Παπαδόπουλος, Σπύρος Σιδέρης, Θεοφανώ Τζαλαβρά, Γιάννης Τσεμπερλίδης

Θίασος Ηρώνδα: Μαργαρίτα Αλεξιάδη, Νίκος Βατικιώτης, Ιωάννα Δεμερτζίδου, Αριστοτέλης Ζαχαράκης, Παναγιώτης Καμμένος, Ηλέκτρα Καρτάνου, Λίνος Μάνεσης, Βιργινία Ταμπαροπούλου, Τάσος Τυρογαλάς

Παραγωγή: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος

Θέατρο: Ανοιχτό Θέατρο Συκεών Μάνος Κατράκης

Ημερομηνία παράστασης: 31/9/2022.

Διαβάστε τις κριτικές θεάτρου

Ευρετήριο άρθρων