ΚΟΡΩΝΑ-ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Οκτ 20, 2025 Κινηματογράφος 0

ΤΑΙΝΙΕΣ

ΟΙ ΣΑΛΤΑΔΟΡΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Κορώνα-γράμματα: γράφει ο Γιάννης Ιωαννίδης

Η ταινία της Κατερίνας Κάτσαρη, «Κορώνα-γράμματα: Οι σαλταδόροι της Αθήνας», σε πρώτη προβολή τη Δευτέρα 27 Οκτωβρίου 2025 στις 19:00 θα προβληθεί στο Studio New Star art cinema. Μια ταινία μνήμης, ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στους αφανείς ήρωες που δρούσαν επί γερμανικής κατοχής και συνεισέφεραν τα μέγιστα στην επιβίωση του ελληνικού λαού. Ήταν ο αντίθετος πόλος έναντι στους Γερμανούς κατακτητές και στους Έλληνες συνεργάτες τους. Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Κορώνα-γράμματα: Η ταινία

Το ντοκιμαντέρ «Κορώνα-γράμματα: Οι σαλταδόροι της Αθήνας», μέσα από προφορικές αφηγήσεις επιχειρεί να ερευνήσει τη ζωή και τις περιπέτειες των σαλταδόρων στην Αθήνα, την περίοδο της Κατοχής. Το πρωτότυπο είδος αντίστασης που πρόβαλλαν οι μικροί ήρωες απέναντι στην ιταλική και γερμανική κατοχή, αποτελεί ένα λησμονημένο κομμάτι της επίσημης ιστορίας, όχι όμως και της δημόσιας.

Η δημόσια ιστορική καταγραφή προσπαθεί να δώσει φωνή στους αφανείς ήρωες και μέσω της μνήμης να μας ξαναγνωρίσει το παρελθόν ολοκληρωμένα. Οι σαλταδόροι, παιδιά και έφηβοι που αναγκάστηκαν μέσα σε μια νύχτα να ενηλικιωθούν και να στηρίξουν τις οικογένειές τους, αλλά και όποιον είχε ανάγκη, έκλεβαν από τους κατακτητές ότι μπορούσε να φαγωθεί, να ανταλλαχθεί ή να πουληθεί. Παίζοντας καθημερινά τη ζωή τους κορώνα- γράμματα ρίχνονταν στον αγώνα επιβίωσης με μόνα τους όπλα, το θάρρος, τη φαντασία και την εξυπνάδα τους.

Κορώνα-γράμματα: Οι καταγραφές

Με τη βοήθεια της προφορικής ιστορίας, τρεις ομιλητές θυμούνται και αφηγούνται στην ταινία «Κορώνα-γράμματα: Οι σαλταδόροι της Αθήνας», όσα άκουσαν από τους ίδιους τους σαλταδόρους που βίωσαν την σκληρή περίοδο της Κατοχής.

Από τη γερμανική εισβολή στην Αθήνα, τις κατοχικές κυβερνήσεις, την πείνα, τη γέννηση της αντίστασης, τη στάση των κατακτητών, τον ρόλο των Ελλήνων συνεργατών τους, τη μαύρη αγορά, μέχρι και το τέλος του εμφυλίου πολέμου που άφησε μια διαιρεμένη μνήμη στην διχασμένη ελληνική κοινωνία, παρακολουθούμε τη ζωή των αμούστακων αυτών παιδιών.

Πολύτιμο εργαλείο αποτελεί το μοναδικό βιβλίο που έχει γραφτεί από τον σαλταδόρο Ξενοφών Φιλέρη, «Οι σαλταδόροι του Βύρωνα», το οποίο φωτίζει το κομμάτι αυτό της Ιστορίας που έχει γραφτεί με ψιλά γράμματα.

Κορώνα-γράμματα: Σαλταδόρος

σαλταδόρος, ο (πληθ. σαλταδόροι) [εποχή: Κατοχή, Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος]

Λαϊκός όρος της περιόδου της γερμανικής κατοχής (1941-1944), που χρησιμοποιήθηκε για να χαρακτηρίσει κυρίως παιδιά και εφήβους των πόλεων, ιδίως της Αθήνας και του Πειραιά, οι οποίοι, με εξαιρετικό θάρρος και επινοητικότητα, πηδούσαν («σάλταραν») πάνω σε κινούμενα φορτηγά των κατακτητών για να αφαιρέσουν τρόφιμα, προμήθειες ή καύσιμα.
Η λέξη προέρχεται από το ιταλοβενετικό saltador (από το saltare = πηδώ) και στη λαϊκή ελληνική γλώσσα σημαίνει «αυτός που σαλτάρει», «ο ριψοκίνδυνος».

Κορώνα-γράμματα: Το ιστορικό πλαίσιο

Οι σαλταδόροι αποτέλεσαν χαρακτηριστική μορφή αυθόρμητης, καθημερινής αντίστασης, χωρίς επίσημη οργάνωση, μέσα στις δραματικές συνθήκες πείνας και καταπίεσης των πόλεων. Οι ενέργειές τους, αν και μικρής κλίμακας, είχαν μεγάλη συμβολική αξία: εξέφραζαν την άρνηση της υποταγής, την ευρηματικότητα και τη ζωτική ανάγκη των ανθρώπων να αντισταθούν, ακόμη και με κίνδυνο της ζωής τους.

Στη λαϊκή μνήμη και στη μεταπολεμική λογοτεχνία, οι σαλταδόροι υμνήθηκαν ως «μικροί ήρωες» της αντίστασης -μορφές που αντιπροσωπεύουν το πνεύμα της τόλμης, της αλληλεγγύης και της παιδικής γενναιότητας. Χαρακτηριστική είναι η παρουσίασή τους στο διήγημα «Οι πιτσιρίκοι» του Δημήτρη Ψαθά (1946), όπου περιγράφονται με χιούμορ αλλά και συγκίνηση ως παιδιά που «πεινασμένα και ατρόμητα έπαιρναν από τον εχθρό για να δώσουν στους πεινασμένους».

Κορώνα-γράμματα: Η σκηνοθέτης

Προσεχώς η ταινία «Κορώνα-γράμματα: Οι σαλταδόροι της Αθήνας» θα προβληθεί στους κινηματογράφους για να κοινωνηθεί το μήνυμά της όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται.

Στην προβολή στην οποία αναφερόμαστε θα μιλήσουν οι: Κατερίνα Κατσαρή (σκηνοθέτης), Γιάννης Φίλερης (ανιψιός του σαλταδόρου Ξενοφών Φίλερη) και Νίκος Σερετάκης (απόγονος αγωνιστή του Ε.Λ.Α.Σ).

Η Κατερίνα Κατσαρή γεννήθηκε από ανυπομονησία στα Γιάννενα λίγες μέρες πριν μπει η άνοιξη. Από μια μαμά που της μάθαινε όλα όσα συνέβαιναν στη ζωή των Ελλήνων και ξένων ηθοποιών και έναν μπαμπά διαφημιστή και παραγωγό τηλεόρασης που πίστευε στους ανθρώπους ακόμα και όταν τον πρόδιδαν. Το να ονειρεύεται νομίζει ότι της το μετέδωσαν και οι δύο. Το να παθιάζεται με ότι καταπιάνεται και να πιστεύει ότι τα πάντα είναι δυνατόν να συμβούν τα κληρονόμησε σίγουρα από τον πατέρα της.

Θέλοντας να ικανοποιήσει τις προσδοκίες του τελείωσε το Εργαστήρι Δημοσιογραφίας αφού πάντα ονειρευόταν να γίνει τη νέα Οριάνα Φαλάτσι. Από την άλλη, μεγαλωμένη μες στα στούντιο, η σκηνοθεσία στη Σχολή Σταυράκου ήταν το δικό της όνειρο. Στη σχολή σκηνοθετούσε τους συμφοιτητές και τις συμφοιτήτριες της και στη ζωή… σκριπτ, βοηθός παραγωγής, διεύθυνση παραγωγής σε σίριαλ, τηλεπαιχνίδια, εκπομπές και ταινίες.

Κορώνα-γράμματα: Η έρευνα

Η γέννηση του γιου της την ώθησε σε ακαδημαϊκά μονοπάτια. Προνήπιο ο Κωνσταντίνος, φοιτήτρια στο ΕΑΠ στο τμήμα του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού η μαμά του. Το μεταπτυχιακό στη Δημιουργική Γραφή έγινε ο επόμενος στόχος της καθώς πάντα κάτι την παρότρυνε να γράφει. Η αγάπη της όμως για την Ιστορία αλλά και για τους αφανείς ήρωες της την οδήγησε στο δεύτερο μεταπτυχιακό αυτό της Δημόσιας Ιστορίας.

Η επιλογή της διπλωματικής καθορίστηκε από την εσωτερική της ανάγκη να δώσει φωνή στα μικρά παιδιά της Κατοχής που αντιστάθηκαν, με μόνα τους όπλα την τόλμη, τη φαντασία και την εξυπνάδα τους.

Μέσα από μια επίπονη έρευνα δημιουργήθηκε το ντοκιμαντέρ «Κορώνα-γράμματα: Οι σαλταδόροι της Αθήνας», μέσα από προφορικές αφηγήσεις, ως ένας μικρός φόρος τιμής, ένα μικρό κομμάτι μνήμης στα αμούστακα αυτά παιδιά.

Η δράση και τα κατορθώματα τους αποτελούν ένα φωτεινό παράδειγμα, ειδικά στην εποχή μας, που επιβραβεύει τον εγωκεντρισμό και την ατομικότητα καθώς προτάσσουν μια άλλη οπτική, αυτή της ενσυναίσθησης, της ομαδικότητας και της αλληλεγγύης.

Διαβάστε τα νέα του κινηματογράφου που έχουμε δημοσιεύσει

Οι 7 σαμουράι

Bad guy

Νέος κύκλος

Σχετικά με την σκηνοθέτη