ΜΑΡΓΚΕΡΙΤ ΝΤΙΡΑΣ: Η ΟΔΥΝΗ
LA DOULEUR
του Γιάννη Φραγκούλη
Στις 26/4/2018 στις κινηματογραφικές αίθουσες. Αξιολόγηση στο imdb.com 6,2/10 από 181 χρήστες.
ΣΥΝΟΨΗ
Οι μνήμες της Marguerite Duras από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι όπως έχουν αποτυπωθεί στο βιβλίο της, «The war: a memoir». Η ταινία μας μιλά μόνο για δύο περιόδους της ζωής της, προς το τέλος της γαλλικής κατοχής και για την αρχή της απελευθέρωσης. Η πολύ καλή υποκριτική της Mélanie Thierry μας μεταφέρει σε αυτή την εποχή, με μία αφήγηση όπου τα ποιητικά στοιχεία δε λείπουν, μπορούμε να δούμε το μέγεθος της λύπης με ανάγλυφο τρόπο.
Για να βρείτε που παίζεται η ταινία (στην πρώτη έξοδό της) πηγαίνετε εδώ.
Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ
«Οι λέξεις δεν μπορούν να περιγράψουν αυτά που τα μάτια έχουν δει», λέγεται στην ταινία «Μαργκερίτ Ντιράς: η οδύνη» («La douleur»), στη μεταφορά του Γάλλου σκηνοθέτη Emmanuel Finkiel του αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος της Marguerite Duras «The war: a memoir». Ίσως είναι ένας απρόσμενος τρόπος να έχουμε μία λογοτεχνική απόδοση αυτού του κειμένου, των λέξεων που ξαφνικά ζωντανεύουν, χωρίς βέβαια να θέλω να πω ότι η κάμερα δεν τολμά κάποια αισθητικά σημεία που διαφοροποιούν την αφήγησή της από αυτή του μυθιστορήματος.
Κάποιες ιμπρεσιονιστικές πινελιές υπάρχουν, όπως το όνειρο του νεαρού Γάλλου, μέλους της γαλλικής αντίστασης, που περιμένει τη γυναίκα του να γυρίσει από τη φυλάκιση που της επιβάλλουν οι ναζί. Όσο μεγαλύτερος είναι ο ιστορικός καμβάς, τόσο περισσότερο η ταινία μπαίνει μέσα στο καλλιτεχνικό πεδίο, σα να την τραβά μία εσωτερική δύναμη που έχει τις ρίζες της σε μία πνευματική κατάσταση. Μέσα από μία σχεδόν ονειρική κατάσταση ο Finkiel καταλαβαίνει και αποδίδει καλά την κατάσταση της λύπης.
Δημοσιευμένο το 1985, μετά από 40 χρόνια από τη συγγραφή αυτών των αναμνήσεων, το μυθιστόρημα «The war: a memoir» είναι ένας κόσμος φτιαγμένος από τα συναισθήματα της Duras που μεταφράζουν αυτά που είχε ζήσει κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τα οποία έχουν περάσει κατά το ελάχιστο από το λογοτεχνικό φίλτρο της συγγραφέα. Ο χωρισμός της από το σύζυγό της Robert Antelme, ο οποίος συνελήφθηκε και φυλακίστηκε στο στρατόπεδο Νταχάου, για τη συμμετοχή του στη γαλλική αντίσταση, μπορεί να είναι ένας αφηγηματικός ιστός, το βιβλίο όμως εμμένει στο να επικεντρώνει στη φύση του πολέμου, στο ηρωισμό, στο ολοκαύτωμα, στους επιζώντες. Ο γαλλικός τίτλος της ταινίας, «La douleur», ο πόνος δηλαδή, θέτει το θέμα του κολαστηρίου που περιγράφει το βιβλίο και είναι ένα ρίσκο να ξεπεράσει το γραπτό κείμενο.
Το φιλμικό κείμενο αναφέρεται άμεσα στην Duras, ο σκηνοθέτης θεωρεί ότι αυτός είναι ένας ασφαλής τρόπος να δομήσει την αφήγησή του και να την προσφέρει στο κοινό του, διεθνώς. Κάποιες ποιητικές πινελιές έχουν αποτυπωθεί στην ταινία και η υποκριτική της Mélanie Thierry, πέρα από κάποιες θεωρητικές απόψεις της συγγραφέα, όπως ότι το ολοκαύτωμα είναι ένα έγκλημα που ήταν συλλογικό, δίνει μία έμφαση και έναν άλλο τόνο στην ταινία. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε την τρομερή δυσκολία της μεταφοράς ενός στιβαρού λογοτεχνικού κειμένου, διατηρώντας την κινηματογραφική δομή, το κτίσιμο των χαρακτήρων, σε έναν κινηματογραφικό κόσμο που αντιστέκεται στην κατάληψή του από το λογοτεχνικό ύφος του βιβλίου.
Η ταινία έχει βασιστεί σε δύο από τα έξι μέρη του βιβλίου. Το πρώτο αναφέρεται στις τελευταίες εβδομάδες της γερμανικής κατοχής, σε μία παράξενη σχέση της Duras με έναν συνεργάτη των Γερμανών, στην προσπάθειά της να πάρει πληροφορίες για τον έγκλειστο σύζυγό της. Στο δεύτερο μεταφερόμαστε άμεσα μετά την απελευθέρωση του Παρισιού, στην αναμονή της Duras να γευτεί τους καρπούς της υπομονής της τόσο καιρό και στην έλευση του συζύγου της, όπως αυτή πίστευε.
Ο Finkiel μας βάζει στη μοναξιά και στην υπομονή της συγγραφέα, μέσα από τις εντάσεις και τις εστιάσεις σε κάποια θέματα. Ο χρόνος πριν την απελευθέρωση επικεντρώνει στη δυναμική ομάδα της αντίστασης, το ρίσκο της Duras στη σχέση της με το συνεργάτη των Γερμανών, το Ράμπιερ, βοηθούμενη από τους συντρόφους της, ειδικά από το Διονύση, ο οποίος θα είναι, αργότερα ο πατέρας του παιδιού της. Ο Finkiel και ο φωτογράφος του, ο Alexis Kavyechine, δημιουργούν, μέσα από το θολό ή αντικατοπτρικό τοπίο, κάτι σαν ένα πολεμικό θρίλερ, εκτείνοντας το αφηγηματικό κείμενο σε άλλους αισθητικούς τομείς. Μετά την απελευθέρωση η Duras μένει μόνη της με τις σκέψεις της και τα αισθήματα που απαιτούν αντιδράσεις.
Αυτό που θέλει να δείξει η ταινία είναι την αίσθηση της απώλειας στην Duras, με μία όσο το δυνατόν πιο αφηρημένη κινηματογραφική γραφή. Οι μονόλογοι της Duras δεν ξεχωρίζουν από τους διαλόγους, με την επικοινωνία της με τον εξωτερικό της κόσμο, για να μπορέσει κάπου να εστιαστεί η απόλαυση. Η κεντρική γυναικεία φιγούρα βρίσκεται μέσα σε μία ψυχολογική ομίχλη, μέσα από ασαφείς καταστάσεις της Duras, το στρατόπεδο συγκέντρωσης, η κόρη της, η επιστροφή, όλα αυτά δημιουργούν ένα ασαφές αφηγηματικό τοπίο, το οποίο συγκεκριμενοποιείται από την υποκριτική της Thierry, η οποία είναι το κέντρο του ενδιαφέροντος στην ταινία.
ΜΑΡΓΚΕΡΙΤ ΝΤΙΡΑΣ: Η ΟΔΥΝΗ
(LA DOULEUR)
Σκηνοθεσία: Emmanuel Finkiel
Σενάριο: Emmanuel Finkiel, Marguerite Duras (μυθιστόρημα)
Φωτογραφία: Alexis Kavyrchine
Μοντάζ: Sylvie Lager
Παραγωγοί: Jacques-Henri Bronckart, Olivier Bronckart, Julien Deris, Yael Fogiel, David Gauquié, Laetitia Gonzalez, Anne-Laure Guégan, Etienne Mallet, Michel Merkt, Vincent Roget, Géraldine Sprimont, Nathalie Vallet
Παίζουν: Mélanie Thierry (Μαργκερίτ Ντιράς), Benoît Magimel (Ραμπιέ), Benjamin Biolay (Διονύσης), Grégoire Leprince-Ringuet (Φρανσουά Μιτεράν), Emmanuel Bourdieu (Ρομπέρ Αντέλμ), Anne-Lise Heimburger (Μπορντ), Patrick Lizana (Ζορζ), Shulamit Adar (Κατζ), Joanna Grudzinska (Τερέζ), Caroline Ducey (πελάτισσα εστιατορίου)
Χώρα παραγωγής: Γαλλία, Βέλγιο, Ελβετία
Έτος παραγωγής: 2017
Γλώσσα: γαλλικά
Διάρκεια: 127΄
Είδος: δράμα, ιστορία
Ημερομηνία εξόδου: 26/4/2018
Εταιρεία διανομής: Weird Wave.
Περισσότερες πληροφορίες για τους συντελεστές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά: διαβάστε εδώ.
