Η ΑΙΩΝΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ
ΣΤΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ ΤΟΥ ΘΕΑΜΑΤΟΣ
Ένας παρουσιαστής ειδήσεων, τηλεοπτική περσόνα, εξαφανίζεται από προσώπου γης. Έχει πάει σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο και έχει σα σκοπό να μείνει εκεί για λίγο καιρό και μετά να επανέλθει έχοντας μεγαλύτερη θεαματικότητα, να είναι πιο διάσημος, μετά. Στην πορεία όμως όλο και περισσότερο καταλαβαίνει ότι είναι μόνος.
Η Ελίνα Ψύκου έχει εμφανιστεί το 2004 με ταινία μικρού μήκους, στο Φεστιβάλ της Δράμας. Οι «Κυριακάτικες διαδρομές» (2004) μας έδειξαν μια σκηνοθέτη που ξέρει να ηθογραφεί και να αποτυπώνει με ποιητικό ρεαλισμό την «πραγματικότητα» στο φιλμ. Οι «Διακοπές καλοκαιρινές» (2006) είχαν την ανάλυση των χαρακτήρων που έχουμε ανάγκη για να μπορέσουμε να φτιάξουμε αυτό το παζλ που η ταινία θέλει να δομήσει. Με δύο ταινίες μικρού μήκους και με σπουδές στις κοινωνικές επιστήμες (δες τη συνέντευξη της σκηνοθέτιδας), έρχεται, μετά από επτά χρόνια, με μια ταινία μεγάλου μήκους, αυτή τη φορά, να μας μιλήσει για κάτι που είναι πραγματικό, το ζούμε καθημερινά και πολλές φορές μας προσβάλλει. Μιλάμε για τον κόσμο της τηλεόρασης, τις περσόνες που μας έχει επιβάλλει ο κόσμος του θεάματος και που μπαίνουν κάθε μέρα στο σπίτι μας.
Η Ψύκου είναι στην αρχή περιγραφική. Δεν μπαίνει κατ’ευθείαν στο θέμα της. Απλά μας δείχνει τη βιωματική πορεία ενός ανθρώπου και την εγκατάστασή του σε ένα μεγάλο κτήριο, στην ελληνική επαρχία. Φτάνει εκεί κρυμμένος σε ένα αμάξι πολυτελειάς. Δεν προσδιορίζεται ούτε ο τόπος ούτε ο χρόνος ούτε ποιο είναι αυτό το πρόσωπο. Βρισκόμαστε σε μια ουτοπική κατάσταση, θα μπορούσε να ήταν η κατάσταση ενός οποιοδήποτε ανθρώπου, σχετικά εύπορου, άρα αυτός ο άνθρωπος που βλέπουμε αποκτά, από την αρχή της ταινίας, μια συμβολική μορφή.
Στο ξενοδοχείο προσπαθεί να ξεγελάσει την ανία του.
Αργότερα μαθαίνουμε ότι το όνομά του είναι Αντώνης Παρασκευάς. Κατόπιν θα μας δείξει ότι έχει χαθεί και ότι η αστυνομία, οι φίλοι του και η πρώην γυναίκα του τον ψάχνουν, φοβούνται για τη ζωή του. Εκεί θα μπει και η τελευταία πινελιά που δεν είναι άλλη από τη συμφωνία που έχει κάνει με τον ιδιοκτήτη του τηλεοπτικού σταθμού να «χαθεί» για λίγο καιρό και μετά να εμφανισθεί πάλι, σαν ένα πυροτέχνημα, πιο λαμπρός απ’ότι πριν.
Η Ψύκου μας δείχνει ότι ο Αντώνης Παρασκευάς κρατά ένα βίντεο-ημερολόγιο, δηλαδή τραβά λήξεις, πάντα από το ίδιο σημείο, κάθε βράδυ, την ίδια ακριβώς ώρα, κάνοντας μια καταγραφή του τι έχει συμβεί και της εξέλιξης αυτής της κατάστασης. Στη συνέχεια περιεργάζεται το χώρο και προσπαθεί να κάνει το δικό του σώου, αντιγράφοντας μια εκπομπή μαγειρικής, από ένα dvd, η οποία είναι δημιουργημένη από κάποιο Γάλλο. Όλες αυτές οι μικρές και επαναλαμβανόμενες ενέργειες μας δίνουν τη βεβαιότητα της βαρεμάρας που θα οδηγήσει τον Παρασκευά να θέλει επιτέλους να επιστρέψει, αφού, όμως, έχει τσακωθεί με το αφεντικό του, επειδή θέλει αυτός να καθορίσει την ημερομηνία επιστροφής του.
Αυτό είναι ακριβώς το σημείο της πρώτης μεγάλης ανατροπής. Η επικοινωνία είναι πλέον αδύνατη. Από το πολύ και μετά λίγο ουτοπικό πεδίο χαρακτήρων θα φτάσουμε στο απόλυτα συγκεκριμένο που δεν είναι άλλο από τη βαρεμάρα, την αγανάκτηση, τη μοναξιά και τελικά την απελπισία αυτού του ανθρώπου.
Αυτά τα συναισθήματα τον οδηγούν σε ακραίες καταστάσεις, στις οποίες, στο βάθος υπάρχει η βία που είναι μια πηγαία όξυνση, όταν αυτός ο άνθρωπος κάνει τα πάντα να μείνει στην αφάνεια, γυρνά στους δρόμους, σκηνοθετεί την απαγωγή του, θέλει να επιστρέψει με το δικό του τρόπο. Ουσιαστικά έχει βουτήξει στον κόσμο της παράνοιας, από τον οποίο δεν υπάρχει επιστροφή. Το βλέπουμε να επιστρέφει, αλλά δεν ξέρουμε -και ίσως να μην ξέρει και αυτός- που επιστρέφει και γιατί.
Προετοιμάζει την επιστροφή του.
Η ταινία τελειώνει έτσι όπως άρχισε. Με ένα αφηρημένο τρόπο, καθαρά συμβολικό, όπου το ψυχολογικό πεδίο θα διευκρινιστεί στο στάδιο της μεταθέασης, αφού έχει τελειώσει η ταινία και μπορούμε πλέον να βάλουμε τον ίδιο τον εαυτό μας στη θέση του Αντώνη Παρασκευά. Να δούμε, με άλλο μάτι, τον κόσμο της τηλεόρασης και να έχουμε μια ιδέα των παρασκηνίων.
Η Ελίνα Ψύκου έχει εμπλακεί ως μάναντζερ στην ταινία «Η ψυχή στο στόμα», του Γιάννη Οικονομίδη, και ως παραγωγός στις ταινίες «Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού», του Έκτορα Λυγίζου, «Γεια σου Ανέστη», του Δημήτρη Κανελλόπουλου, και «Ο μπαμπάς μου, ο Λένιν και ο Φρέντυ», της Ρηνιώ Δραγασάκη, όλες ταινίες που έχουν να κάνουν με τη διερεύνηση του ανθρώπινου χαρακτήρα. Έχει πείρα σε αυτή την αφήγηση, δεν είναι η πρώτη φορά που θα πιάσει ένα παρόμοιο θέμα, σε ταινία μεγάλου μήκους.
Παρόλα αυτά, βλέπουμε στην ταινία κάποιες υπερβολές που λειτουργούν έτσι ώστε να θολώνουν το αφηγηματικό τοπίο. Ο φόνος του ξένου εργάτη, έτσι όπως γίνεται, η υπερβολική συμπεριφορά των συναδέλφων του Παρασκευά που κάνει κάτι παραπάνω από έκδηλη την υποκρισία. Στιγμές που θα θέλαμε να υπονοούν, παρά να δείχνουν ρεαλιστικά και να χαλούν το συμβολισμό: ο Αντώνης Παρασκευάς κινδυνεύει να χάσει τη συμβολικότητά, να είναι οποιαδήποτε περσόνα του τηλεοπτικού κόσμου, άρα η οξύτητα της κριτικής, σε αυτό τον κόσμο μειώνεται. Ευτυχώς το τέλος είναι τόσο αφηρημένο όσο χρειάζεται για να έχουμε τον Αντώνη Παρασκευά ως ένα σημείο της αφήγησης και όχι σαν ένα συγκεκριμένο πρόσωπο της τηλεόρασης, το οποίο θα το κρίναμε με ένα ειδικό τρόπο. Πλέον, στο πρόσωπο του Παρασκευά, βλέπουμε τα πρόσωπα που εμφανίζονται κάθε μέρα στον τηλεοπτικό μας δέκτη και, έτσι, μπορούμε να αρχίσουμε να ανακαλύπτουμε το ψέμα.
Ο Χρήστος Στέργιογλου, όσον αφορά στην ηθοποιία, κρατά όλη την ταινία πάνω του, δίνει όντως ρεσιτάλ ερμηνείας που φαίνεται ειδικά στις μεταμορφώσεις του, στα διαφορετικά αφηγηματικά τοπία. Η Ελίνα Ψύκου, πάντως, δεν ξεχνά τις μικρομηκάδικες καταβολές της, βλέπουμε σε πολλούς συνεργάτες, σε αυτή την ταινία που είναι σκηνοθέτες ταινιών μικρού μήκους, όπως ο Δημήτρης Κανελλόπουλος, ο Σύλλας Τζουμέρκας και ο Γιάννης Βεσλεμές.
Η ΑΙΩΝΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ
Σκηνοθεσία: Ελίνα Ψύκου
Σενάριο: Ελίνα Ψύκου
Φωτογραφία: Διονύσης Ευθυμιόπουλος
Μοντάζ: Νίκος Βαβούρης
Ήχος: Δημήτρης Κανελλόπουλος, Κώστας Κουτελιδάκης
Σχεδιασμός ήχου: Περσεφόνη Μηλιού
Μουσική: Γιάννης Βεσλεμές, Felizol
Καλλιτεχνική διεύθυνση: Ιφιγένεια Ζαχαριάδου
Κοστούμια: Μάρλι Αλειφέρη
Σκηνικά: Πηνελόπη Βαλτή
Μακιγιάζ: Δώρα Νάζου
Παραγωγή: Γιώργος Καρναβάς, Ελίνα Ψύκου
Εταιρείες παραγωγής: 2/35, Barrandov Studio, ΕΡΤ, Stefi Film, με τη υποστήριξη του Ε.Κ.Κ.
Παίζουν: Χρήστος Στέργιογλου (Αντώνης Παρασκευάς), Μαρία Καλλιμάνη, Γιώργος Σουχές, Θεοδώρα Τζίμου, Σύλλας Τζουμέρκας, Λένα Γκιάκα, Βασίλης Δημητρούλιας
Χώρα παραγωγής: Ελλάδα, Τσεχία
Έτος παραγωγής: 2013
Είδος: δράμα
Διάρκεια: 88΄
Χρώμα: έγχρωμη
Aspect ratio: 1.78:1
Ημερομηνία εξόδου: 23/1/2014
Εταιρεία διανομής: Feelgood.
Γιάννης Φραγκούλης
